جامع آیات و احادیث موضوعی نماز جلد اول صفحه 200

و جل - : (ما جعل الله لرجل من قلبین فی جوفه ) . و قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - قال الله تعالی : لا اطلع علی قلب عبد فاعلم فیه حب الاخلاص لطاعتی لوجهی و ابتغاء مرضاتی ، الا لولیت تقویمه و سیاسته . و من اشتغل بغیری فهو من المستهزئین بنفسه ؛ و مکتوب اسمه فی دیوان الخاسرین ؛

به خدا سوگند!آن کس که هر چند یک بار در تمام عمر ، حقیقت سجده را به جای آورد ، زیان نبرد ؛ و آن کس که همانند کسی که خود را می فریبد ، با حالت غفلت و بازیچه گرفتن آن چه خدا برای سجده کنندگان فراهم نموده است ، یعنی انس (با او) در حال (دنیا) ، و راحت و آسایش در آینده (آخرت ) ، با پروردگار خود خلوت کند ، رستگار نشد . و کسی که در سجده به خدا نیکو تقرب جست ، از خدا دور نشد . و کسی که به خدا سوء ادب کرد و با دلبستگی به غیر او در سجده ، حرمت او را از بین برد ، به مقام قرب او نرسد ؛ پس سجده کن (همانند) سجده کسی که در برابر خداوند تعالی متواضع و خوار است و می داند که از خاکی آفریده شده که خلق بر آن پا می نهند و خدا او را از نطفه ای که همه آن را کثیف و نجس می دانند آفریده ؛ و می داند که نبود ، و (به دست آفریدگار) به وجود آمد . و همانا خداوند معنای (حقیقت

) سجده را سبب نزدیکی جستن به او با قلب و باطن و جان قرار داد ؛ پس کسی که به او نزدیک شود ، از غیر او دور گردد . آیا نمی بینی که در ظاهر سجده شکل نمی گیرد مگر با آن که همه چیز از نظرت پنهان گردد و هر چه دیدگان می بینند از تو محجوب شود ؟ همچنین است امر باطن ؛ پس هر کس در نماز ؛ دلبستگی به چیزی جز خدا داشته باشد ، به همان چیز نزدیک ، و از حقیقت آن چه خداوند در نماز او از او خواسته ، دور است . خداوند عز و جل فرموده است : (خداوند برای احدی دو قلب در باطنش قرار نداده است ) . و رسول الله (ص ) فرمود : (خداوند تعالی فرموده است : بر قلب بنده ای واقف نشوم که در آن حب طاعت مخلصانه برای من و جهت کسب رضای من بدانم (بیابم ) ، مگر آن که (خود) تنظیم و تدبیر امور او را متصدی شوم . و هر کس به غیر من دل مشغول دارد از آنهاست که خویشتن را به مسخره گرفته اند ، و نامش در دفتر زیانکاران نوشته و ثبت است .

(مصباح الشریعه ، باب 16 . بحارالانوار ، ج 82 ، ص 136)

53 - فلسفه گفتن هفت تکبیر

عن العلل باسناده عن هشام بن الحکم عن ابی الحسن موسی - علیهماالسلام - قال :

قلت : لای عله صار التکبیر فی الافتتاح سبع تکبیرات افضل ؟ فقال : یا هشام ، ان الله خلق السموات سبعا و الارضین سبعا و الحجب سبعا

؛ فلما اسری بالنبی صلی الله علیه و اله فکان من ربه کقاب قوسین او ادنی رفع له حجاب من حجبه ، فکبر رسول الله - صلی الله علیه وآله - و جعل یقول الکلمات التی فی الافتتاح ؛ فلما رفع له الثانی ، کبر ؛ فلم یزل کذلک حتی بلغ حجب فکبر سبع تکبیرات . فلذلک العله تکبر للافتتاح فی الصلوه سبع تکبیرات ؛

از کتاب علل الشرایع به سندی که آورده ، از هشام بن حکم روایت کرد که از ابوالحسن موسی بن جعفر (ع ) پرسیدم : (چرا در افتتاح نماز (گفتن ) هفت تکبیر دارای فضیلت بیشتر شده است ؟ فرمود : (ای هشام ، خدا آسمانها را هفت . زمینها را هفت و حجابها را هفتگانه آفرید ؛ پس چون پیامبر (ص ) را به معراج برد و قرب او به پروردگارش به اندازه فاصله دو کمان یا نزدیکتر باشد ، یک حجاب از حجابهایش برداشته شد ؛ پیامبر (ص ) تکبیر گفت و آغاز نمود به گفتن کلمات افتتاحیه نماز ؛ پس چون حجاب دوم برایش برداشته شد ، تکبیر گفت ؛ و به همین منوال (گذشت ) تا به هفت حجاب رسید ؛ پس آن جناب هفت تکبیر گفت . بدین علت برای افتتاح نماز هفت تکبیر گفته می شود .

(علل الشرایع ، ص 322 ، باب 30 ، حدیث 4)