- سوگندهای پرمعنای قرآن 1
- مقدّمه 1
- تفاوت تفسیر موضوعی و ترتیبی 1
- عظمت قرآن مجید 2
- تفکّر و تأمّل در مضامین آیات قرآن 6
- توضیح 6
- 1. حکم شرعی سوگند یاد کردن 8
- 2. سوگند به غیر خدا 16
- 3. ماهیّت و محتوای سوگند 22
- 4. فلسفه سوگندهای خداوند 23
- 5. شیوه های بحث از قسم های قرآن 30
- فصل اول: قسمهای یازده گانه و تهذیب نفس 32
- مقدمه 32
- نکته اوّل:آنچه خداوند بدان سوگند خورده است 33
- اشاره 33
- خورشید عالمتاب 34
- آثار و اسرار نور خورشید 36
- سوگند به ماه 40
- گوشه ای از برکات کره ماه 42
- سوگند به روح انسان 45
- روح در قرآن 48
- توضیح 55
- نکته دوم: آنچه خداوند برای آن سوگند خورده است 55
- اهمیّت تزکیه نفس 56
- تزکیه در کلام پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) 59
- پاکسازی نفس 60
- راه پاک ماندن 60
- راه تهذیب نفس 61
- سیر و سلوک 62
- برنامه چهارمادّه ای! 66
- آثار تهذیب نفس در دنیا 70
- میوه های معنوی تهذیب نفس 72
- نکته سوم: رابطه «مُقْسَمٌ بِه» و «مُقْسَمٌ لَهُ» 76
- 1. سوگندهای سوره طور 78
- فصل دوم: سوگندهای پنجگانه 78
- اشاره 78
- تفسیر اوّل: زندگی بنی اسرائیل 79
- شرح و تفسیر 79
- تفسیر دوم: مقدّسات تشریعی و تکوینی 81
- تفسیر سوم: تفسیری متفاوت 83
- تفسیر مقسم له 87
- رابطه قسم ها با مقسم له 90
- 2. سوگندهای سوره مرسلات 91
- توضیح 91
- نکته اوّل: شرح و تفسیر سوگندها 91
- نکته دوم: تفسیر مقسم به 96
- نکته سوم: پیوند قسم ها با مقسم به 97
- اشاره 97
- تفسیر دوم: فرشتگان فرمانبردار 98
- 3. سوگندهای سوره نازعات 107
- توضیح 107
- تفسیر اوّل: گروههای از فرشتگان 107
- تفسیر دوم: مجاهدان راه خدا 114
- 4. سوگندهای سوره فجر 122
- شرح و تفسیر: تفکّر و اندیشه 122
- اشاره 122
- توضیح 122
- سوگندهای پنجگانه و اعمال حج 123
- اسرار مراسم حج 125
- فلسفه اعمال حج 127
- تفسیرهای مختلف، برای آیه واحد! 130
- تفسیر دوم: تفسیری وسیع تر 132
- توضیح 132
- تفسیرهای دیگری برای فجر 136
- مقسم له 138
- پیام سوگندهای پنجگانه و مقسم له 140
- 1. سوگندهای سوره ذاریات 146
- فصل سوم: سوگندهای چهارگانه 146
- اشاره 146
- سوگندهای مبهم 147
- مقسم له: اهمیّت معاد 149
- توضیح 154
- 2. سوگندهای سوره انشقاق 154
- نکات چهارگانه 154
- سوگندهای چهارگانه 158
- شرح و تفسیر مقسم له 161
- آینه عبرت! 163
- توضیح 165
- 3. سوگندهای سوره بروج 165
- شرح و تفسیر سوگندهای چهارگانه 165
- شرح و تفسیر مقسم له 168
- رابطه قسم ها و مقسم له 169
- توضیح 171
- نظریّات سه گانه در تفسیر قسم های چهارگانه 171
- 4. سوگندهای سوره تین 171
- مقسم له 176
- نقش مهمّ دوست 183
- ایمان و عمل صالح، ارکان اساسی احسن تقویم 186
- تعریف ایمان 188
- عمل صالح چیست؟ 189
- گستره عمل صالح 193
- توضیح 196
- فصل چهارم: سوگندهای سه گانه 196
- چرا سوگند به مکّه؟ 196
- 1. سوگندهای سوره بلد 196
- کدام پدر و فرزند؟ 198
- فلسفه سوگندهای سه گانه 199
- دنیای عجیب جنین 200
- این همه سوگند برای چه؟ 201
- توضیح 202
- رنجها و بلاها و مشکلات 202
- 1. بیدار کردن انسان از خواب غفلت 203
- 2. تقویت روح و جسم انسان 205
- 3. مشکلات خود ساخته 206
- 4. نتیجه گناهان 207
- 5. بازگشت بسوی خدا 208
- 6. بلایا برای آزمایش 209
- 7. مشکل ظاهری و نعمت واقعی 209
- 2. سوگندهای سوره صافّات 210
- اشاره 210
- تفاوت سوره های مکّی و مدنی 210
- تفاسیر سه گانه، برای سوگندهای سه گانه 212
- مقسم له، یا چیزی که برای آن سوگند یاد شده 217
- حدیث طلا و نقره! 224
- توضیح 226
- 3. سوگندهای سوره مدّثر 226
- اوّلین سوره ای که بر پیامبر نازل شد! 227
- سوگندهای سه گانه 228
- سوگند اوّل: قسم به ماه 228
- سوگند دوم: قسم به شب 231
- سوگند سوم: قسم به روشنایی صبح 236
- ارتباط سوگندهای سه گانه 236
- مقسم له (آنچه برای آن سوگند خورده شده): 238
- نشانه های دوازده گانه آغاز قیامت 241
- توضیح 241
- 4. سوگندهای سوره تکویر 241
- سوگندهای سه گانه 242
- این همه قسم برای چه؟ 246
- هدایتهای قرآن 248
- آسمان در قرآن 252
- توضیح 255
- 5. سوگندهای سوره لیل 255
- سوگند اوّل و دوم: قسم به شب و روز 256
- توضیح 258
- سوگند سوم: قسم به جنس نر و ماده 258
- دو جنسی ها و تغییر جنسیّت 259
- زمامدار مسلمین 261
- شأن نزول 263
- مقسم له 265
- اشاره 265
- توصیف سخاوت از زبان معصومین(علیهم السلام) 266
- سخاوتمند حقیقی 268
- 6. سوگندهای سوره والعادیات 271
- توضیح 271
- شأن نزول: غزوه ذات السلاسل، یا مراسم حج؟ 271
- ادلّه طرفداران مکّی بودن سوره عادیات 273
- دلیل طرفداران مدنی بودن این سوره 274
- شرح و تفسیر قسمهای سه گانه 274
- جهاد در قرآن مجید 276
- این سوگندها برای چیست؟ 279
- توضیح 284
- 1. سوگندهای سوره قلم 284
- فصل پنجم: سوگندهای دوگانه 284
- سوگند اوّل: قسم به قلم 284
- سوگند دوم: قسم به «ما یسطرون» 286
- اشاره 292
- این سوگندها برای چه؟ 292
- اشاره 293
- مقسم له اوّل: برچسبهای ناروا 293
- فلسفه برچسب ها 296
- فلسفه برچسب جادوگری 297
- فلسفه برچسب کهانت 300
- فلسفه برچسب شاعر 303
- مقسم له دوم: پاداش پیامبر(صلی الله علیه وآله) 304
- مقسم له سوم: اخلاق پیامبر(صلی الله علیه وآله) 305
- اشاره 305
- عفو و بخشش پیامبر(صلی الله علیه وآله) 306
- تفسیر اخلاق عظیم 309
- اخلاق اسلامی 310
- اخلاق اسلامی در جامعه اسلامی 312
- 2. سوگندهای سوره حاقّه 314
- توضیح 314
- چشم، یکی از مهمترین ابزارهای شناخت 315
- سعادت و ابزار آن 315
- سوگندهای دوگانه:دیدنیها و نادیدنیها 317
- شکر نعمت ولایت 318
- این سوگندهای مهم برای چه؟ 320
- 3. سوگندهای سوره قیامت 323
- سوگند اوّل: قسم به روز قیامت 323
- توضیح 323
- سوگند دوم: قسم به وجدان بیدار 325
- مقسم له: معاد 330
- توضیح 335
- 4. سوگندهای سوره طارق 335
- فلسفه سوگند به آسمان و ستارگان درخشان 338
- هدف از سوگندها : توجه به معاد وقیامت 341
- چگونگی معاد و بازگشت انسانها 344
- 5. سوگندهای سوره ضحی 346
- تفاوت های سوره های مکّی و مدنی 346
- توضیح 346
- شأن نزول: قطع موقّت وحی 347
- سوگند به روز و شب برای چه؟ 349
- اشاره 349
- شرح و تفسیر سوگندها 349
- محبّتهای خداوند 351
- آزار و اذیّتهای مشرکان 351
- عاقبت به خیری 351
- توضیح 355
- نعمت اوّل: پناه دادن به هنگام یتیمی! 355
- سه نعمت بزرگ و سه وظیفه حسّاس 355
- نعمت دوم: یافتن به هنگام گم شدن! 356
- نعمت سوم: کمک های مالی 357
- وظیفه اوّل: اکرام یتیمان 359
- وظیفه دوم: رسیدگی به نیازمندان 361
- وظیفه سوم: بیان نعمتهای الهی و شکر آن 363
- شکر نعمت در روایات معصومین(علیهم السلام): 365
- اسلام آیین خشونت یا رحمت؟ 366
- فصل ششم: سوگندهای یگانه 367
- اشاره 367
- 1. سوگند سوره نحل 367
- شرح و تفسیر آیه 368
- سخنی پیرامون واژه «الله» 368
- بدعت مشروع و نامشروع! 370
- بدعت در آیات قرآن 373
- وظیفه دانشمندان در مقابل بدعتها 375
- منشأ مشکلات عصر جاهلیّت 376
- بدعت خاص و عام 377
- آثار و عواقب بدعت! 379
- سرچشمه بدعت 382
- توضیح 383
- 2. سوگند دوم سوره نحل 383
- اتمام حجّت با آمدن پیامبران 384
- تسویلات شیطانی 386
- تسویلات شیاطین عصر ما 387
- گناه در لباس عبادت! 388
- مبادی تزیین اعمال 390
- شأن نزول: اختلاف زبیر و حاطب 395
- اشاره 395
- 3. سوگند سوره نساء 395
- سوگند به ربّ 396
- مقام تسلیم 397
- 4. سوگند سوره حجر 400
- شرح و تفسیر آیه سوگند: معاد جسمانی 406
- 5. سوگند سوره مریم 406
- توضیح 406
- نکات قابل ملاحظه 409
- حقیقت تقوا 411
- تقوا از دیدگاه امام صادق(علیه السلام) 413
- تقوا در نظر امام المتّقین 414
- توضیح 415
- شرح و تفسیر: نشانه های سه گانه توحید 415
- 6. سوگند سوره ذاریات 415
- تقدیر روزی یا تلاش برای روزی؟ 419
- معضل بیکاری و وظیفه مسئولین 421
- مباحث تکمیلی 422
- توضیح 429
- 7. سوگند سوره معارج 429
- شرح و تفسیر 429
- تأثیر ایمان به معاد در زندگی حضرت علی(علیه السلام) 433
- آثار ایمان به معاد 433
- توضیح 438
- قصه عذاب قوم لوط 438
- 8. سوگند سوره حجر 438
- درس های عبرت داستان قوم لوط 440
- مستی دنیای امروز 444
- 9 تا 12. سوگند سوره های یس، صاد، ق و دخان 446
- 13. سوگند سوره عصر 454
- عصر در لغت 454
- اشاره 454
- 1. غروب آفتاب 455
- عصر در کلمات مفسّران 455
- اشاره 455
- 2. مجموعه تاریخ بشر 456
- 3. عصر قیام پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) 463
- 4. عصر قیام حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) 465
- 5. وجود انسان 466
- 6. فشارها و حوادث 468
- 7. نماز عصر 469
- کدام تفسیر صحیح است؟ 471
- دستور العمل های چهار مادّه ای 474
- اشاره 474
- 1. ایمان 474
- 2. عمل صالح 477
- 3. تواصی به حقّ 479
- 4. تواصی به صبر 483
- توضیح 487
- 14 و 15. سوگند سوره نجم و واقعه 487
- اهمیّت کارهای زیربنایی 488
- کدام ستاره؟ 489
- لحظه غروب ستارگان 489
- سوگند به مدار ستارگان 490
- آنچه برای آن قسم یاد شده است 491
- قرآن کریم 492
- اشاره 495
- 16. سوگند سوره ذاریات 495
- حُبُک، معجزه علمی قرآن! 495
- لجاجت و تعصّب 499
این چوپان بی سواد چون اعتقاد به خدا داشت، و این عقیده در اعماق جانش رسوخ کرده بود، مرتکب خلاف و گناه نشد. امّا برخی از افراد تحصیل کرده و با سواد که تحصیلات بالایی داشته، و دنیا دیده اند، و سفرهای خارجی زیادی کرده اند، چون تقوا ندارند و خدا
در زندگی آنها جایی ندارد، دست به گناهان بزرگی می زنند، و سوء استفاده های فراوانی می کنند.
تقوا در نظر امام المتّقین
طبق آنچه در کتاب ارزشمند نهج البلاغه آمده، حضرت علی(علیه السلام) در یکی از کلمات قصار تقوا را چنین توصیف می کند:
«اِعْلَمُوا عِبادَاللهِ اِنَّ التَّقْوی دارُ حِصْن عَزیز، وَالْفُجُورُ دارُ حِصْن ذَلیل، لایَمْنَعُ اَهْلَهُ وَلایُحْرِزُ مَنْ لَجَأَ اِلَیْهِ; ای بندگان خدا! بدانید که تقوا دژ محکمی (در برابر حملات شیطان و هوای نفس) است، و بی تقوایی و فسق و فجور خانه سست و آسیب پذیری است که نه اهل خانه را حفظ می کند و نه مسکن و پناهگاه مطمئنّی است برای کسانی که به آن پناه آورده اند».(1)
نتیجه اینکه تقوا بسیار مهم است، و نقش فوق العاده ای در زندگی دنیوی و اخروی ما دارد، و باید برای تحصیل یا تقویت آن مخصوصاً در ماه مبارک رمضان که ماه توبه و استغفار و تقواست تلاش کنیم.
1 . نهج البلاغه، خطبه 157 .