سوگندهای پربار قرآن صفحه 455

آن خارج شود، تعبیر به «عصر الثّیاب» می کند.

2. غروب آفتاب; تناسب این معنا با معنای اوّل در این است که هنگام غروب آفتاب روز فشرده و همه چیز آن جمع می شود، و سپس آفتاب غروب می کند. بدین جهت به این لحظه عصر گفته اند.

3. دوران; به برهه ای از زمان نیز عصر گفته می شود، مانند دوران رسول الله(صلی الله علیه وآله)، عصر انقلاب اسلامی، عصر امام زمان(عج). بنابراین به مجموعه یک زمان عصر گفته می شود; چون حوادث فراوانی در آن دوران جمع و فشرده شده است.

عصر در کلمات مفسّران

اشاره

در اینکه منظور از عصر در سوره مورد بحث کدام یک از معانی سه گانه است، نظریّات مختلفی ارائه شده است. مرحوم علاّمه طبرسی در تفسیر ارزشمند مجمع البیان پنج تفسیر، و ما در تفسیر نمونه هفت تفسیر برای آن ذکر کرده ایم، که قسمتی از تفاسیر هفتگانه با نظریات مجمع البیان مشترک، و بخشی دیگر متفاوت است. توجّه فرمایید.

1. غروب آفتاب

یکی از احتمالات این است که عصر به معنای غروب آفتاب باشد، و خداوند به غروب آفتاب سوگند یاد کرده است. اگر پرسیده شود: چه حادثه ای در آن زمان رخ می دهد که خداوند متعال به آن لحظه قسم خورده است؟

در پاسخ می گوئیم: با غروب آفتاب تحوّل بزرگی در عالم رخ می دهد، غروب آفتاب اعلان پایان روز و اتمام تلاش و فعالیّت روزانه، و شروع شب و آغاز آرامش و استراحت است. و این لحظه نشانه ای دیگر از قدرت خداوند است که: «(یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَیُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیْلِ); شب را در روز، و روز را در شب داخل می کند».(1)