- مقدمه 1
- خلاصه 3
- بخش اول: نگاهی گذرا به رویدادهای صدر اسلام 6
- اشاره 6
- پیش درآمد 6
- 2. مکه پیش از هجرت 7
- 1. یثرب پیش از هجرت 7
- 3. هجرت به مدینه و رویدادهای پس از هجرت 8
- اشاره 8
- سال اول: دولت پیامبر 8
- سال دوم: جنگ بدر و بیرون راندن بنی قینقاع 9
- سال سوم: سرکوب قبایل اطراف مدینه و جنگ احد 9
- اشاره 9
- سال چهارم: طرح ترور پیامبر 10
- ماجرای هند و حمزه 10
- سال پنجم: جنگ خندق 11
- سال ششم: صلح حدیبیه 12
- سال هفتم: فتح خیبر 13
- اشاره 13
- سرفرازی امیرالمؤمنین، علی(ع) 13
- نزول سوره دهر در ذی حجه 14
- تسلیم شدن قلعه فدک 18
- دعوت سران کشورها و طوایف به اسلام 19
- عمره القضا 19
- اشاره 19
- سال هشتم: جنگ مؤته 19
- فتح مکه و پایان قدرت سیاسی مشرکان در حجاز 20
- نزول آیه تطهیر در اواخر سال هشتم 21
- اشاره 22
- فرصت چهار ماهه برای اسلام آوردن باقی مانده مشرکان 22
- سال نهم: غزوه تبوک 22
- گسترش اسلام و آمدن گروه هایی به مدینه 22
- سال دهم: حجه الوداع و غدیر خم 23
- اعزام علی(ع) به یمن 23
- مباهله رسول خدا صلی الله علیه و آله با مسیحیان 23
- اشاره 23
- اشاره 24
- سال یازدهم: اوج گیری نافرمانی از پیامبر اسلام 24
- مشکلات دولت اسلامی در سال دهم هجرت 24
- اهل بیت در دوران رسول اکرم صلی الله علیه و آله 25
- بخش دوم: زندگی امام حسین(ع) 26
- اشاره 26
- اشاره 26
- فصل اول: زندگی امام حسین(ع) در دوران رسول اکرم(ع) 26
- اشاره 27
- 2. واکنش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پس از تولد امام حسین(ع) 27
- 1. ولادت 27
- ب) محروم ماندن قاتلان حسین(ع) از شفاعت پیامبر 27
- الف) حسین(ع)، طاهر و نظیف 27
- ج) ستمگران بنی امیه، قاتلان حسین(ع) 28
- د) حسین(ع)، هم نام فرزند هارون 28
- ه_) صدقه ویژه 28
- ز) حسین(ع)، نور خدا 29
- و) گریه حسین(ع) پیامبر را می آزارد 29
- ح) دوری یاری گر دشمنان حسین(ع) از رحمت حق 29
- اشاره 32
- 3. زندگی امام حسین(ع) از دو سالگی تا رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله (6 سالگی) 32
- 4. ویژگی های امام حسین(ع) از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 32
- الف) حسین(ع) از من است 32
- ه_) پروردگار به دوستی حسین(ع) فرمان داده است 33
- د) پیامبر بر حسین(ع) گریست 33
- ج) حسنین(ع)، حضرت محمّد صلی الله علیه و آله را پدر می خواندند 33
- ب) دوستی با حسین(ع)، دوستی با پیامبر است 33
- ز) حسن و حسین(ع)، بهترین مردمند 34
- و) شفاعت حسین(ع) رد نمی شود 34
- ح) پس از خورشید، ماه و زهره، به حسنین(ع) روی آورید 35
- ط) رسول خدا صلی الله علیه و آله ، گلوی حسین(ع) را بوسید 35
- ی) حسنین(ع)؛ ریحانه های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 36
- ک) نام حسین(ع) در تورات و انجیل، شبیر و طاب است 36
- ل) پاداش حج پیامبر برای زایر حسین(ع) 37
- م) حسین(ع)، چراغ هدایت و کشتی نجات 37
- ن) فرو فرستادن سوره «هل اتی» در شأن حسین(ع) 38
- ع) حسین(ع) در شمار اهل کسا 39
- س) حسین(ع) و غذای بهشتی 39
- خ) حسنین(ع)، گل های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 40
- ص) رسول خدا صلی الله علیه و آله وظیفه دارد به حسین(ع) مهر بورزد 40
- ث) حسنین(ع)، سروران بهشتیان 40
- ذ) حسنین(ع) پس از رسول خدا و علی(ع) برترین مردمند 40
- ف) علم حسین(ع)، علم رسول خدا صلی الله علیه و آله 40
- ق) حسین(ع)، محبوب ترین انسان ها در نگاه آسمانیان 41
- ر) بهشت، مشتاق حسین(ع) 41
- 5. امام حسین(ع) هنگام رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله 41
- ش) دشمنی رسول خدا صلی الله علیه و آله با دشمنان حسین(ع) 41
- 1. دوران خلافت ابوبکر 43
- اشاره 43
- فصل دوم: زندگی امام حسین(ع) در دوران خلفای سه گانه 43
- اشاره 43
- پیش گفتار 43
- الف) ماجرای سقیفه 44
- ب) ماجرای فدک 44
- ج) شهادت حضرت زهرا(س) 45
- د) اذان بلال 45
- ه_) جنگ با مرتدان 46
- و) آغاز فتوحات 47
- اشاره 48
- 2. دوران خلافت عمر 48
- الف) ادامه فتوحات 48
- ب) آغاز فتوحات در ایران 48
- ج) نقش امام حسین(ع) در دوره خلافت عمر 49
- 3. دوران خلافت عثمان 51
- ه_) قتل عمر 51
- د) تولد برادر امام حسین(ع) 51
- الف) آغاز خلافت عثمان 51
- اشاره 51
- ب) فتوحات در دوره خلافت عثمان 52
- ج) انحراف های دوره خلافت عثمان 52
- د) قتل عثمان 53
- ه_) ازدواج امام حسین(ع) 54
- اشاره 56
- فصل سوم: زندگی امام حسین(ع) در دوران خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 56
- 1. اقدامات اصلاحی امام علی(ع) 57
- اشاره 57
- ج) بیعت شکنان در بصره 58
- ب) طلحه و زبیر در مکه 58
- الف) سهم خواهی طلحه و زبیر 58
- د) جنگ جمل (15 جمادی الاول سال 36 هجری) 59
- ه_) جنگ صفین (محرم سال 37 هجری) 59
- و) جنگ نهروان (صفر سال 38 هجری) 61
- اشاره 62
- ح) شهادت امام علی(ع) (21 رمضان سال 40 هجری) 62
- الف) هنگام بیعت 62
- 2. نقش امام حسین(ع) در دوران امیرالمؤمنین علی(ع) 62
- ز) سستی مردم کوفه و غارتگری معاویه 62
- ب) جنگ جمل 63
- ج) جنگ صفین 64
- د) بازگشت از صفین 65
- ه_) پاسداری از امیرالمؤمنین علی(ع) 66
- 3. روایات مربوط به امام حسین(ع) 67
- و) امام حسین(ع) و فرماندهی سپاه 67
- اشاره 67
- الف) دعای طلب باران 68
- ب) پیش گویی شهادت امام حسین(ع) 68
- ج) مهدی موعود عج الله تعالی فرجه الشریف از نسل حسین(ع) 69
- 2. نامه نگاری های امام حسن(ع) و معاویه 72
- اشاره 72
- 1. بیعت با امام حسن(ع) (23 رمضان سال 40 هجری) 72
- فصل چهارم: زندگی امام حسین(ع) در دوران امامت امام حسن(ع) 72
- 3. نامه معاویه به امام حسن(ع) 74
- 4. گردآوری سپاه و آغاز نبرد 76
- 5. حمله به امام حسن(ع) 77
- 6. شرایط صلح امام حسن(ع) با معاویه 78
- 7. ورود معاویه به کوفه (25 ربیع الاول سال 41 هجری) 79
- 8. انتقادهای شیعیان به صلح امام حسن(ع) 80
- 9. بازگشت امام حسن و امام حسین(ع) به مدینه (ربیع الاول سال41 هجری) 82
- 10. الحاق زیاد به ابوسفیان 84
- 11. شهادت امام حسن(ع) (ربیع الاول سال 49 هجری) 85
- 12. سخنان و اشعار امام حسین(ع) هنگام خاک سپاری برادر 87
- 13. واکنش معاویه در برابر خبر شهادت امام حسن(ع) 89
- اشاره 90
- الف) نامه نگاری کوفیان به امام حسین(ع) 90
- اشاره 90
- 1. رویدادهای سال 49 هجری 90
- فصل پنجم: زندگی امام حسین(ع) در عصر معاویه (ربیع الاول سال 49 هجری _ نیمه اول سال60 هجری) 90
- ب) زمینه سازی مغیره برای ولی عهدی یزید 91
- 2. رویدادهای سال 50 هجری 94
- د) طاعون در کوفه 94
- ج) نظرخواهی معاویه از زیاد درباره ولی عهدی یزید 94
- اشاره 96
- الف) شهادت حجر بن عدی 96
- 3. رویدادهای سال 51 هجری 96
- ب) پیامدهای شهادت حجر بن عدی 97
- 4. رویدادهای سال 53 هجری 99
- 5. رویدادهای سال 54 هجری 100
- ج) برکناری عبداللّه بن خالد بن اسید 101
- 6. رویدادهای سال 55 هجری 101
- الف) گماشتن عبیداللّه بن زیاد به امارت بصره1 ب) مرگ سعد بن ابی وقاص 101
- اشاره 101
- د) افزایش ارتباط شیعیان کوفه با امام حسین(ع) 102
- اشاره 102
- یک _ هدیه به فرزدق 106
- دو_ خواستگاری معاویه از ام کلثوم برای یزید 107
- ه_) خواندن بزرگان شهرها به شام 109
- و) جلسه بیعت با یزید 111
- ز) نامه معاویه به مروان برای بیعت گرفتن از اهل مدینه 113
- ط) خطبه معاویه و تهدید مخالفان 115
- ح) سفر معاویه به مدینه و مکه 115
- ی) دیدار معاویه با عایشه 116
- الف) ورود معاویه به مکه (رجب سال 56 هجری) 118
- اشاره 118
- 7. رویدادهای سال 56 هجری 118
- ب) دیدار معاویه با امام حسین(ع) 119
- ج) اعتراض ابن عباس 121
- د) نیرنگ معاویه 122
- ه_) دیدار معاویه با عایشه 127
- و) بیماری معاویه 128
- 8. رویدادهای سال 57 هجری 129
- 9. رویدادهای سال 58 هجری 131
- 10. سال 59 هجری 131
- 11. رویدادهای سال 60 هجری 139
- 12. رویدادهای اجتماعی و تربیتی زندگی امام حسین(ع) 140
- بخش سوم: وضعیت عمومی جهان اسلام 150
- پیش گفتار 150
- اشاره 150
- اشاره 152
- 1. وضعیت سیاسی 152
- الف) عصر ابوبکر بن ابی قحافه 152
- اشاره 152
- اشاره 152
- فصل اول: عصر خلفای سه گانه 152
- یک _ جنگ های ردّه 155
- دو_ فتوحات 156
- سه _ کارگزاران 157
- اشاره 158
- ب) دوران عمر بن خطاب 158
- یک _ وضعیت سیاسی و مبانی نظام سیاسی در دوران عمر 158
- سه _ والیان و کارگزاران خلیفه 159
- دو_ آموزگار قرآن شهر 159
- ج) عصر عثمان بن عفان 160
- 2. تقسیم بندی اداری و استانی 162
- 3. وضعیت اجتماعی 163
- الف) اصول و شاخص های اجتماعی عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله 163
- اشاره 163
- ب) اصول و شاخص های اجتماعی دوران خلفای سه گانه 164
- ج) آغاز فتوحات و دگرگونی های اجتماعی 166
- الف) درآمدهای بیت المال 168
- 4. وضعیت اقتصادی 168
- اشاره 168
- ب) هزینه بیت المال 169
- 5. وضعیت اخلاقی و فرهنگی 172
- اشاره 174
- اشاره 174
- اصول و شاخص های دینی سقیفه 174
- 6. وضعیت فکری و اعتقادی 174
- یک _ ممنوع ساختن نگارش و نقل حدیث و سنّت نبوی 175
- دو_ تبلیغ قرائت قرآن در جامعه 177
- سه _ جای گزینی طبقه صحابه سقیفه در برابر اهل بیت(ع) 180
- چهار_ استفاده علوم اهل کتاب و ترویج قصه خوانی 188
- اشاره 190
- 1. مهم ترین مشکلات حکومتی امام علی(ع) 190
- فصل دوم: عصر امیر مؤمنان، علی(ع) 190
- اشاره 190
- یک _ اصول دینی حاکم بر جامعه 191
- الف) مشکلات سیاسی 191
- ب) مشکلات فکری و اعتقادی 191
- دو_ طبقه ها و گروه های دینی و اجتماعی مخالف 192
- ج) مشکلات اجتماعی، اخلاقی و اقتصادی 192
- 2. جهت گیری های کلی حکومت معاویه 194
- اشاره 194
- اشاره 195
- الف) برنامه ریزی برای تثبیت حکومت امویان 195
- یک _ تبلیغات گسترده درباره مظلومیت عثمان 195
- دو_ مصالحه با امپراتوری روم 196
- سه _ تثبیت خلافت اموی 196
- ب) برنامه ریزی برای خلافت یزید 197
- اشاره 201
- فصل اول: معاویه 201
- اشاره 201
- بخش چهارم:شخصیت شناسی 201
- شناسنامه 201
- 1. نژاد و قبیله 202
- اشاره 206
- 2. خانواده 206
- الف) پدر 206
- ج) برادران و خواهران 207
- ب) مادر 207
- د) همسران 208
- اشاره 209
- الف) ویژگی های ظاهری 209
- اشاره 209
- یک _ نام 209
- 3. ویژگی های فردی 209
- دو _ خوراک 211
- سه _ باده گساری 211
- چهار_ سرگرمی، ذوق و سلیقه 212
- ب) عادت های رفتاری 214
- 4. ویژگی های اخلاقی 215
- اشاره 215
- الف) ترس 215
- ب) احساس شرمساری 216
- ج) درشت خویی و صبورنمایی 217
- 5. ویژگی های دینی و آرمانی 218
- اشاره 218
- الف) نفاق 218
- ب) جایگاه علمی 220
- یک _ فرمانروایی 221
- ج) آرزوها 221
- اشاره 221
- د) نفرت ها 222
- دو_ موروثی کردن حکومت 222
- اشاره 225
- الف) طبقه اجتماعی 225
- 6. ویژگی های اجتماعی 225
- ب) افتخارات ساختگی 227
- ج) اطرافیان 228
- د) معاویه از نگاه دیگران 230
- ه_) سخنان امیر مؤمنان، علی(ع) درباره معاویه 232
- اشاره 233
- الف) پیمودن راه دشوار خلافت 233
- 7. ویژگی های سیاسی 233
- ب) موروثی کردن خلافت 235
- ج) نیرنگ 236
- د) تفرقه افکنی 238
- یک _ متنفر ساختن مردم از امیر مؤمنان، علی(ع) 239
- اشاره 239
- ه_) تبلیغات 239
- سه _ ترویج احادیث ساختگی درباره اهل بیت(ع) 240
- دو_ سخت گیری بر شیعیان 240
- و) بازسازی چهره خود 241
- چهار_ بازسازی چهره منفی عثمان 241
- مرگ معاویه 242
- سال شمار زندگی معاویه 247
- فصل دوم: یزید 251
- اشاره 251
- شناسنامه 251
- اشاره 253
- الف) خانواده پدری 253
- 1. خانواده 253
- ب) خانواده مادری 255
- 2. خویشاوندان 257
- اشاره 257
- الف) بحدل بن انیف (پدربزرگ مادری یزید) 257
- ب) دایی های یزید 258
- 3. ویژگی های ظاهری 258
- اشاره 259
- 4. ویژگی های رفتاری 259
- الف) باده گساری 260
- ب) علاقه به آوازه خوانی 261
- الف) علاقه به شکار و حیوانات 262
- اشاره 262
- 5. ویژگی های اخلاقی 262
- ب) شهوت رانی 263
- ج) علاقه افراطی به شعر 264
- د) بی غیرتی 266
- ه_) بدزبانی 266
- و) اقتدارطلبی و انتقام جویی 267
- 6. ویژگی های فکری 268
- 7. هم نشینان 269
- اشاره 269
- الف) سرجون بن منصور رومی 269
- ب) سائب خاثر 270
- ج) اَخْطَل 271
- د) مسلم بن عمرو باهلی 272
- بخش پنجم: جغرافیای سیاسی و اجتماعی جهان اسلام 273
- اشاره 273
- اشاره 273
- فصل اول: بصره 273
- اشاره 275
- 1. وضعیت اجتماعی بصره 275
- الف) نظام اجتماعی 277
- ب) پیشینه قبایل بصره 278
- ج) خاستگاه تشیع قبایل بحرین1 279
- د) برنامه های علمی _ دینی خلیفه دوم در بصره 281
- اشاره 283
- ه_) شخصیت های مهم نسل اول 283
- دو_ انس بن مالک 283
- یک _ ابوموسی اشعری 283
- سه _ کعب بن سور ازدی 284
- چهار_ عمران بن حُصین (حطان) خزاعی 285
- و) جریان قاریان در بصره 286
- 2. وضعیت سیاسی بصره 287
- اشاره 287
- الف) بصره در دوران حکومت خلفا 288
- ب) بصره در دوران خلافت حضرت علی(ع) 290
- اشاره 290
- یک _ وضعیت قاریان بصره 293
- دو_ پس از جنگ جمل 296
- سه _ فتنه عثمانیه در بصره 299
- اشاره 300
- ج) بصره در دوران خلافت معاویه 300
- یک _ شورش حمران بن ابان 300
- دو_ حکومت ابن عامر 301
- د) بصره در دوران حکومت زیاد 302
- اشاره 305
- 3. تاریخ شیعیان بصره 305
- الف) قبایل شیعه 305
- ب) شخصیت های علمی و سیاسی شیعه 306
- اشاره 306
- دو_ احنف بن قیس تمیمی سعدی 306
- یک _ ابوالاسود دئلی 306
- سه _ منذر بن جارود عبدی 307
- ج) پیشینه تشیع در بصره 308
- چهار_ شریک بن اعور حارثی 308
- اشاره 313
- فصل دوم: شام 313
- 1. وضعیت اجتماعی شام 314
- 2. وضعیت فکری و فرهنگی شام 318
- اشاره 318
- اشاره 320
- الف) برنامه های معاویه در شام در آستانه خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 320
- دو_ تطمیع و بهره برداری از بزرگان شامات در ماجرای قتل عثمان 321
- یک _ ایجاد وحدت فکری و اعتقادی در شام، حول محور احساسی و هیجان برانگیز کشته شدن عثمان و ایجاد مکتب عثمانیه 321
- ب) پی آمدهای برنامه های فرهنگی _ تبلیغی معاویه 324
- یک _ رونق مکتب عثمانیه 324
- دو_ رسوخ روحیه پیروی مطلق از خلیفه اموی در شامیان 324
- اشاره 324
- 3. وضعیت سیاسی شام 325
- 4. وضعیت نظامی شام 329
- 1. وضعیت اجتماعی مکه 331
- فصل سوم: مکه 331
- اشاره 331
- 2. وضعیت فرهنگی مکه 333
- 3. وضعیت سیاسی مکه 336
- اشاره 336
- الف) تاریخ سیاسی مکه در عهد معاویه 338
- ب) حسنین و مکه در دوره معاویه 341
- د) خط مشی سیاسی ابن زبیر 342
- ج) وضعیت سیاسی مکه در دوره یزید 342
- نتیجه 346
- اشاره 348
- 1. وضعیت اجتماعی مدینه 348
- فصل چهارم: مدینه 348
- 2. وضعیت اقتصادی مدینه 350
- 3. وضعیت فرهنگی مدینه 351
- مدرسه علمی مدینه 353
- اشاره 353
- 4. وضعیت علمی و فکری مدینه 353
- اشاره 353
- یک _ نقش عایشه 355
- دو_ نقش ابن عمر و دیگر علمای مکتب مدینه 358
- اشاره 359
- 5. وضعیت سیاسی مدینه 359
- الف) گرایش های سیاسی انصار 361
- ب) سیدالشهدا(ع) در مدینه 365
- یک _ بنی هاشم 368
- د) موقعیت گروه های اجتماعی در مدینه 368
- ج) مدینه در زمان مرگ معاویه 368
- اشاره 368
- سه _ زبیریان 369
- دو_ بنی امیه 369
- چهار_ صحابه و تابعین 370
- الف) پیدایش کوفه 371
- 1. وضعیت جغرافیایی کوفه 371
- فصل پنجم: کوفه 371
- اشاره 371
- اشاره 371
- ب) دگرگونی های عمرانی کوفه 373
- ج) کوفه در روزگار عثمان 376
- یک _ بازسازی و گسترش مسجد و قصر 377
- اشاره 377
- د) کوفه در دوره امارت زیاد بن ابیه 377
- دو_ عمران و بهسازی شهر 378
- ه_) اماکن و مناطق شهر 380
- و) شهرها و روستاهای اطراف کوفه 380
- ز) مساجد و محله ها 381
- ح) مسجدهای مبارکه 384
- ط) مسجدهای ملعونه 384
- ی) جبانه ها 385
- ک) چهارسوها 385
- ن) کناسه 386
- م) قصرهای کوفه 386
- ل) دیرها و معبدها 386
- ع) بناهای دیگر 387
- س) نُخَیْله 387
- الف) ترکیب نژادی و قبیله ای کوفه 388
- اشاره 388
- 2. وضعیت اجتماعی کوفه 388
- اشاره 389
- یک _ اعراب بومی منطقه 389
- ب) دیگر جمعیت های کوفه 389
- دو _ ایرانیان 390
- چهار_ اهل کتاب (اهل ذمه) 391
- سه _ اقلیت اسواران (جنگجویان سندی سپاه ایران)، زط ها (هندی ها) و سبابجه (اهالی سوماترا) 391
- ج) نظام اجتماعی 392
- د) آمار جمعیتی شهر 396
- ه_) طبقات اجتماعی 401
- اشاره 401
- دو_ گروه های سیاسی 402
- یک _ گروه های علمی، فکری و اعتقادی 402
- سه _ طبقات اجتماعی و اقتصادی 402
- الف) پیشینه اعتقادی قبایل مقیم در کوفه 406
- اشاره 406
- 3. وضعیت فکری _ اعتقادی کوفه 406
- ب) برنامه های فکری خلیفه دوم در کوفه 409
- یک _ امتیازبخشی به طبقه صحابه 409
- دو_ پیدایش طبقه قُرّاء 409
- اشاره 409
- ج) مکتب علمای کوفه 421
- اشاره 421
- یک _ مدرسه ابن مسعود 423
- دو_ مدرسه علمی و علمای کوفه در دوره خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 426
- سه _ مکتب علمای کوفه در عهد معاویه 429
- د) زهّاد 433
- اشاره 435
- الف) نظام اداری _ سیاسی شهر 435
- اشاره 435
- یک _ جایگاه سیاسی _ اداری (والی و امیر شهر و استان) 435
- دو_ جایگاه انتظامی شهر (صاحب شرطه) 435
- 4. وضعیت سیاسی کوفه 435
- سه _ جایگاه های سیاسی _ اجتماعی (پیشوایان گروه ها) 436
- اشاره 439
- یک _ بیت المال کوفه 439
- ب) وضعیت اقتصادی کوفه 439
- دو_ درآمدهای بیت المال 439
- سه _ هزینه های بیت المال 440
- یک _ والیان دوران خلیفه دوم 444
- دو_ والیان دوران خلیفه سوم 444
- ج) دستگاه قضایی کوفه 444
- اشاره 444
- د) کارگزاران کوفه 444
- سه _ والیان دوران امیر مؤمنان، علی(ع) 445
- چهار_ برنامه های فکری والیانِ دوره اموی 445
- پنج _ والیان و کارگزاران کوفه در دوران معاویه 449
- ه_ ) تاریخ سیاسی کوفه 451
- اشاره 451
- یک _ دوران خلیفه دوم 451
- دو_ دوران خلیفه سوم 453
- سه _ دوران امیر مؤمنان، علی(ع) 456
- اشاره 461
- 1. مخالفان آشکار 462
- 2. گروه قراء و علمای اهل تردید و کناره گیری آنها از جنگ 463
- 3. گروه شاک مدعی تحقیق و نظر 464
- ز) طبقات اجتماعی کوفه پس از صفین 469
- اشاره 469
- یک _ کوفه در زمان خلافت امام حسن مجتبی(ع) 472
- دو_ کوفه در دوران معاویه 475
- اشاره 477
- 1. تبلیغ نام و فضیلت های ساختگی عثمان 477
- 2. سیاست مدارا 478
- 3. نظارت ویژه بر رجال شیعه و همراه سازی آنها در برنامه های عمومی 478
- 4. ایجاد گروه و حزب عثمانیه 480
- 5. انجام جابه جایی های جمعیتی 482
- اشاره 486
- ب) خط مقاومت در برابر دشنام و لعن (خط فرهنگی حجر کندی و عمرو بن حمق خزاعی) 486
- 1. مهم ترین فعالیت های شیعیان 486
- الف) جریان فکری دعوت به قیام (خط سلیمان بن صرد) 486
- ج) زندگی نامه زیاد 487
- اشاره 488
- 2. امارت زیاد بر بصره و کوفه 488
- الف) برنامه های جمعیتی _ اجتماعی 490
- ج) برنامه های دینی 491
- ب) برنامه های عمرانی _ اقتصادی 491
- اشاره 492
- د) برنامه های سیاسی (شیعه ستیزی) 492
- یک _ حبس و دستگیری گسترده افراد به صرف اتهام 493
- دو_ اجباری کردن لعن و سبّ امیر مؤمنان، علی(ع) 493
- سه _ شیعه ستیزی (سرکوب خونین شیعیان) 494
- چهار_ برداشت هایی از واقعه شهادت حجر 498
- الف) عبداللّه بن خالد بن اسید (53 _ 55 ه_.ق) 503
- 3. کوفه پس از زیاد تا ابن زیاد 503
- اشاره 503
- اشاره 504
- ب) ضحاک بن قیس فهری قریشی (55 _ 58 ه_.ق) 504
- یک _ افزایش چشم گیر سفر کوفیان به مدینه 505
- دو_ گرفتن بیعت برای جانشینی یزید در سال 56 ه_.ق 506
- سه _ جایگاه دینی و اجتماعی ضحاک در کوفه 507
- د) نعمان بن بشیر (59 _ 60 ه_.ق) 509
- ج) عبدالرحمان بن عبداللّه بن عثمان ثقفی (58 _ 59 ه_.ق) 509
- اشاره 514
- الف) وضعیت اجتماعی کوفه در سال های 60 و 61 هجری 514
- اشاره 514
- 4. فضای عمومی کوفه در آستانه قیام سیدالشهدا(ع) 514
- یک _ نظام اجتماعی شهر 514
- دو_ نفوذ اشراف و نقش عطایای والی 515
- سه _ مأموران انتظامی و امنیتی 517
- ب) فضای فکری کوفه 522
- یک _ وضعیت علمای شهر و فعالیت های علمی 522
- اشاره 522
- دو_ وضعیت علمی و فکری حاکم بر شهر 523
- ج) وضعیت سیاسی کوفه 524
- اشاره 524
- دو_ برنامه های شیعه ستیزی 525
- یک _ برنامه های اجتماعی _ اقتصادی 525
- نتیجه 526
سال ششم: صلح حدیبیه
سال ششم: صلح حدیبیه
در اواخر شوال سال ششم هجری، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به همراه انبوه مسلمانان، برای گزاردن حج عمره ره سپار مکه شد. هنگامی که مسلمانان به حدیبیه رسیدند، قریش اعلام کرد که اجازه ورود به مکه را به آنها نمی دهد. پیامبر پس از مذاکره، با آنان پیمان بست تا آن سال به مدینه باز گردند و سال بعد، برای عمره به مکه بروند. بدین ترتیب، قریش و مسلمانان ده سال در صلح به سر برند. پس از صلح، برخی به پیامبر اعتراض کردند. ابن اسحاق می نویسد: «قرار صلح به انجام رسید و جز نوشتن صلح نامه چیزی نمانده بود که عمر از جای برجست و نزد ابوبکر آمد و گفت: ابوبکر! مگر این مرد، پیامبر خدا نیست؟ گفت: چرا. گفت: مگر ما مسلمان نیستیم؟ گفت: چرا. گفت: مگر اینان مشرک نیستند؟ گفت: چرا. گفت: پس چرا در راه دین خود تن به خواری دهیم؟ ابوبکر گفت: عمر! فرمان وی را بپذیر که من به رسالت وی گواهی می دهم. عمر گفت: من هم به رسالت وی گواهی می دهم. آنگاه نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: ای رسول خدا! مگر پیامبر خدا نیستی؟ گفت: چرا. گفت: مگر ما مسلمان نیستیم؟ گفت: چرا. گفت: مگر اینان مشرک نیستند؟ گفت: چرا. گفت: پس چرا در راه دین خود تن به خواری دهیم؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله گفت: من بنده خدا و پیامبر اویم و هرگز امر وی را مخالفت نخواهم کرد و او هم هرگز مرا وانخواهد گذاشت».(1)
این صلح برای مؤمنان برکات بسیاری به ارمغان آورد و راه پیروزی های بیشتری را هموار ساخت.
1- سیره ابن هشام، ج 3، ص 330.