- مقدمه 1
- خلاصه 3
- بخش اول: نگاهی گذرا به رویدادهای صدر اسلام 6
- اشاره 6
- پیش درآمد 6
- 2. مکه پیش از هجرت 7
- 1. یثرب پیش از هجرت 7
- سال اول: دولت پیامبر 8
- اشاره 8
- 3. هجرت به مدینه و رویدادهای پس از هجرت 8
- اشاره 9
- سال دوم: جنگ بدر و بیرون راندن بنی قینقاع 9
- سال سوم: سرکوب قبایل اطراف مدینه و جنگ احد 9
- ماجرای هند و حمزه 10
- سال چهارم: طرح ترور پیامبر 10
- سال پنجم: جنگ خندق 11
- سال ششم: صلح حدیبیه 12
- سرفرازی امیرالمؤمنین، علی(ع) 13
- سال هفتم: فتح خیبر 13
- اشاره 13
- نزول سوره دهر در ذی حجه 14
- تسلیم شدن قلعه فدک 18
- دعوت سران کشورها و طوایف به اسلام 19
- سال هشتم: جنگ مؤته 19
- اشاره 19
- عمره القضا 19
- فتح مکه و پایان قدرت سیاسی مشرکان در حجاز 20
- نزول آیه تطهیر در اواخر سال هشتم 21
- اشاره 22
- فرصت چهار ماهه برای اسلام آوردن باقی مانده مشرکان 22
- سال نهم: غزوه تبوک 22
- گسترش اسلام و آمدن گروه هایی به مدینه 22
- اعزام علی(ع) به یمن 23
- اشاره 23
- مباهله رسول خدا صلی الله علیه و آله با مسیحیان 23
- سال دهم: حجه الوداع و غدیر خم 23
- مشکلات دولت اسلامی در سال دهم هجرت 24
- سال یازدهم: اوج گیری نافرمانی از پیامبر اسلام 24
- اشاره 24
- اهل بیت در دوران رسول اکرم صلی الله علیه و آله 25
- اشاره 26
- بخش دوم: زندگی امام حسین(ع) 26
- اشاره 26
- فصل اول: زندگی امام حسین(ع) در دوران رسول اکرم(ع) 26
- اشاره 27
- 2. واکنش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پس از تولد امام حسین(ع) 27
- ب) محروم ماندن قاتلان حسین(ع) از شفاعت پیامبر 27
- 1. ولادت 27
- الف) حسین(ع)، طاهر و نظیف 27
- ج) ستمگران بنی امیه، قاتلان حسین(ع) 28
- ه_) صدقه ویژه 28
- د) حسین(ع)، هم نام فرزند هارون 28
- و) گریه حسین(ع) پیامبر را می آزارد 29
- ز) حسین(ع)، نور خدا 29
- ح) دوری یاری گر دشمنان حسین(ع) از رحمت حق 29
- اشاره 32
- 3. زندگی امام حسین(ع) از دو سالگی تا رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله (6 سالگی) 32
- الف) حسین(ع) از من است 32
- 4. ویژگی های امام حسین(ع) از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 32
- ه_) پروردگار به دوستی حسین(ع) فرمان داده است 33
- ج) حسنین(ع)، حضرت محمّد صلی الله علیه و آله را پدر می خواندند 33
- ب) دوستی با حسین(ع)، دوستی با پیامبر است 33
- د) پیامبر بر حسین(ع) گریست 33
- ز) حسن و حسین(ع)، بهترین مردمند 34
- و) شفاعت حسین(ع) رد نمی شود 34
- ح) پس از خورشید، ماه و زهره، به حسنین(ع) روی آورید 35
- ط) رسول خدا صلی الله علیه و آله ، گلوی حسین(ع) را بوسید 35
- ک) نام حسین(ع) در تورات و انجیل، شبیر و طاب است 36
- ی) حسنین(ع)؛ ریحانه های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 36
- م) حسین(ع)، چراغ هدایت و کشتی نجات 37
- ل) پاداش حج پیامبر برای زایر حسین(ع) 37
- ن) فرو فرستادن سوره «هل اتی» در شأن حسین(ع) 38
- ع) حسین(ع) در شمار اهل کسا 39
- س) حسین(ع) و غذای بهشتی 39
- ث) حسنین(ع)، سروران بهشتیان 40
- ص) رسول خدا صلی الله علیه و آله وظیفه دارد به حسین(ع) مهر بورزد 40
- ف) علم حسین(ع)، علم رسول خدا صلی الله علیه و آله 40
- خ) حسنین(ع)، گل های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 40
- ذ) حسنین(ع) پس از رسول خدا و علی(ع) برترین مردمند 40
- ش) دشمنی رسول خدا صلی الله علیه و آله با دشمنان حسین(ع) 41
- ق) حسین(ع)، محبوب ترین انسان ها در نگاه آسمانیان 41
- 5. امام حسین(ع) هنگام رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله 41
- ر) بهشت، مشتاق حسین(ع) 41
- اشاره 43
- فصل دوم: زندگی امام حسین(ع) در دوران خلفای سه گانه 43
- 1. دوران خلافت ابوبکر 43
- پیش گفتار 43
- اشاره 43
- ب) ماجرای فدک 44
- الف) ماجرای سقیفه 44
- ج) شهادت حضرت زهرا(س) 45
- د) اذان بلال 45
- ه_) جنگ با مرتدان 46
- و) آغاز فتوحات 47
- 2. دوران خلافت عمر 48
- اشاره 48
- الف) ادامه فتوحات 48
- ب) آغاز فتوحات در ایران 48
- ج) نقش امام حسین(ع) در دوره خلافت عمر 49
- 3. دوران خلافت عثمان 51
- د) تولد برادر امام حسین(ع) 51
- الف) آغاز خلافت عثمان 51
- اشاره 51
- ه_) قتل عمر 51
- ج) انحراف های دوره خلافت عثمان 52
- ب) فتوحات در دوره خلافت عثمان 52
- د) قتل عثمان 53
- ه_) ازدواج امام حسین(ع) 54
- اشاره 56
- فصل سوم: زندگی امام حسین(ع) در دوران خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 56
- اشاره 57
- 1. اقدامات اصلاحی امام علی(ع) 57
- ب) طلحه و زبیر در مکه 58
- ج) بیعت شکنان در بصره 58
- الف) سهم خواهی طلحه و زبیر 58
- ه_) جنگ صفین (محرم سال 37 هجری) 59
- د) جنگ جمل (15 جمادی الاول سال 36 هجری) 59
- و) جنگ نهروان (صفر سال 38 هجری) 61
- ز) سستی مردم کوفه و غارتگری معاویه 62
- الف) هنگام بیعت 62
- ح) شهادت امام علی(ع) (21 رمضان سال 40 هجری) 62
- 2. نقش امام حسین(ع) در دوران امیرالمؤمنین علی(ع) 62
- اشاره 62
- ب) جنگ جمل 63
- ج) جنگ صفین 64
- د) بازگشت از صفین 65
- ه_) پاسداری از امیرالمؤمنین علی(ع) 66
- 3. روایات مربوط به امام حسین(ع) 67
- اشاره 67
- و) امام حسین(ع) و فرماندهی سپاه 67
- ب) پیش گویی شهادت امام حسین(ع) 68
- الف) دعای طلب باران 68
- ج) مهدی موعود عج الله تعالی فرجه الشریف از نسل حسین(ع) 69
- 1. بیعت با امام حسن(ع) (23 رمضان سال 40 هجری) 72
- 2. نامه نگاری های امام حسن(ع) و معاویه 72
- اشاره 72
- فصل چهارم: زندگی امام حسین(ع) در دوران امامت امام حسن(ع) 72
- 3. نامه معاویه به امام حسن(ع) 74
- 4. گردآوری سپاه و آغاز نبرد 76
- 5. حمله به امام حسن(ع) 77
- 6. شرایط صلح امام حسن(ع) با معاویه 78
- 7. ورود معاویه به کوفه (25 ربیع الاول سال 41 هجری) 79
- 8. انتقادهای شیعیان به صلح امام حسن(ع) 80
- 9. بازگشت امام حسن و امام حسین(ع) به مدینه (ربیع الاول سال41 هجری) 82
- 10. الحاق زیاد به ابوسفیان 84
- 11. شهادت امام حسن(ع) (ربیع الاول سال 49 هجری) 85
- 12. سخنان و اشعار امام حسین(ع) هنگام خاک سپاری برادر 87
- 13. واکنش معاویه در برابر خبر شهادت امام حسن(ع) 89
- الف) نامه نگاری کوفیان به امام حسین(ع) 90
- اشاره 90
- 1. رویدادهای سال 49 هجری 90
- اشاره 90
- فصل پنجم: زندگی امام حسین(ع) در عصر معاویه (ربیع الاول سال 49 هجری _ نیمه اول سال60 هجری) 90
- ب) زمینه سازی مغیره برای ولی عهدی یزید 91
- د) طاعون در کوفه 94
- ج) نظرخواهی معاویه از زیاد درباره ولی عهدی یزید 94
- 2. رویدادهای سال 50 هجری 94
- اشاره 96
- الف) شهادت حجر بن عدی 96
- 3. رویدادهای سال 51 هجری 96
- ب) پیامدهای شهادت حجر بن عدی 97
- 4. رویدادهای سال 53 هجری 99
- 5. رویدادهای سال 54 هجری 100
- اشاره 101
- الف) گماشتن عبیداللّه بن زیاد به امارت بصره1 ب) مرگ سعد بن ابی وقاص 101
- ج) برکناری عبداللّه بن خالد بن اسید 101
- 6. رویدادهای سال 55 هجری 101
- د) افزایش ارتباط شیعیان کوفه با امام حسین(ع) 102
- اشاره 102
- یک _ هدیه به فرزدق 106
- دو_ خواستگاری معاویه از ام کلثوم برای یزید 107
- ه_) خواندن بزرگان شهرها به شام 109
- و) جلسه بیعت با یزید 111
- ز) نامه معاویه به مروان برای بیعت گرفتن از اهل مدینه 113
- ط) خطبه معاویه و تهدید مخالفان 115
- ح) سفر معاویه به مدینه و مکه 115
- ی) دیدار معاویه با عایشه 116
- اشاره 118
- 7. رویدادهای سال 56 هجری 118
- الف) ورود معاویه به مکه (رجب سال 56 هجری) 118
- ب) دیدار معاویه با امام حسین(ع) 119
- ج) اعتراض ابن عباس 121
- د) نیرنگ معاویه 122
- ه_) دیدار معاویه با عایشه 127
- و) بیماری معاویه 128
- 8. رویدادهای سال 57 هجری 129
- 9. رویدادهای سال 58 هجری 131
- 10. سال 59 هجری 131
- 11. رویدادهای سال 60 هجری 139
- 12. رویدادهای اجتماعی و تربیتی زندگی امام حسین(ع) 140
- پیش گفتار 150
- اشاره 150
- بخش سوم: وضعیت عمومی جهان اسلام 150
- اشاره 152
- 1. وضعیت سیاسی 152
- اشاره 152
- اشاره 152
- فصل اول: عصر خلفای سه گانه 152
- الف) عصر ابوبکر بن ابی قحافه 152
- یک _ جنگ های ردّه 155
- دو_ فتوحات 156
- سه _ کارگزاران 157
- ب) دوران عمر بن خطاب 158
- اشاره 158
- یک _ وضعیت سیاسی و مبانی نظام سیاسی در دوران عمر 158
- سه _ والیان و کارگزاران خلیفه 159
- دو_ آموزگار قرآن شهر 159
- ج) عصر عثمان بن عفان 160
- 2. تقسیم بندی اداری و استانی 162
- اشاره 163
- الف) اصول و شاخص های اجتماعی عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله 163
- 3. وضعیت اجتماعی 163
- ب) اصول و شاخص های اجتماعی دوران خلفای سه گانه 164
- ج) آغاز فتوحات و دگرگونی های اجتماعی 166
- 4. وضعیت اقتصادی 168
- الف) درآمدهای بیت المال 168
- اشاره 168
- ب) هزینه بیت المال 169
- 5. وضعیت اخلاقی و فرهنگی 172
- اشاره 174
- اشاره 174
- اصول و شاخص های دینی سقیفه 174
- 6. وضعیت فکری و اعتقادی 174
- یک _ ممنوع ساختن نگارش و نقل حدیث و سنّت نبوی 175
- دو_ تبلیغ قرائت قرآن در جامعه 177
- سه _ جای گزینی طبقه صحابه سقیفه در برابر اهل بیت(ع) 180
- چهار_ استفاده علوم اهل کتاب و ترویج قصه خوانی 188
- اشاره 190
- 1. مهم ترین مشکلات حکومتی امام علی(ع) 190
- اشاره 190
- فصل دوم: عصر امیر مؤمنان، علی(ع) 190
- الف) مشکلات سیاسی 191
- یک _ اصول دینی حاکم بر جامعه 191
- ب) مشکلات فکری و اعتقادی 191
- ج) مشکلات اجتماعی، اخلاقی و اقتصادی 192
- دو_ طبقه ها و گروه های دینی و اجتماعی مخالف 192
- اشاره 194
- 2. جهت گیری های کلی حکومت معاویه 194
- اشاره 195
- الف) برنامه ریزی برای تثبیت حکومت امویان 195
- یک _ تبلیغات گسترده درباره مظلومیت عثمان 195
- دو_ مصالحه با امپراتوری روم 196
- سه _ تثبیت خلافت اموی 196
- ب) برنامه ریزی برای خلافت یزید 197
- اشاره 201
- بخش چهارم:شخصیت شناسی 201
- شناسنامه 201
- فصل اول: معاویه 201
- اشاره 201
- 1. نژاد و قبیله 202
- 2. خانواده 206
- اشاره 206
- الف) پدر 206
- ب) مادر 207
- ج) برادران و خواهران 207
- د) همسران 208
- اشاره 209
- یک _ نام 209
- 3. ویژگی های فردی 209
- الف) ویژگی های ظاهری 209
- اشاره 209
- سه _ باده گساری 211
- دو _ خوراک 211
- چهار_ سرگرمی، ذوق و سلیقه 212
- ب) عادت های رفتاری 214
- 4. ویژگی های اخلاقی 215
- الف) ترس 215
- اشاره 215
- ب) احساس شرمساری 216
- ج) درشت خویی و صبورنمایی 217
- اشاره 218
- الف) نفاق 218
- 5. ویژگی های دینی و آرمانی 218
- ب) جایگاه علمی 220
- یک _ فرمانروایی 221
- اشاره 221
- ج) آرزوها 221
- دو_ موروثی کردن حکومت 222
- د) نفرت ها 222
- 6. ویژگی های اجتماعی 225
- الف) طبقه اجتماعی 225
- اشاره 225
- ب) افتخارات ساختگی 227
- ج) اطرافیان 228
- د) معاویه از نگاه دیگران 230
- ه_) سخنان امیر مؤمنان، علی(ع) درباره معاویه 232
- 7. ویژگی های سیاسی 233
- اشاره 233
- الف) پیمودن راه دشوار خلافت 233
- ب) موروثی کردن خلافت 235
- ج) نیرنگ 236
- د) تفرقه افکنی 238
- ه_) تبلیغات 239
- یک _ متنفر ساختن مردم از امیر مؤمنان، علی(ع) 239
- اشاره 239
- دو_ سخت گیری بر شیعیان 240
- سه _ ترویج احادیث ساختگی درباره اهل بیت(ع) 240
- چهار_ بازسازی چهره منفی عثمان 241
- و) بازسازی چهره خود 241
- مرگ معاویه 242
- سال شمار زندگی معاویه 247
- اشاره 251
- شناسنامه 251
- فصل دوم: یزید 251
- اشاره 253
- الف) خانواده پدری 253
- 1. خانواده 253
- ب) خانواده مادری 255
- 2. خویشاوندان 257
- اشاره 257
- الف) بحدل بن انیف (پدربزرگ مادری یزید) 257
- ب) دایی های یزید 258
- 3. ویژگی های ظاهری 258
- 4. ویژگی های رفتاری 259
- اشاره 259
- الف) باده گساری 260
- ب) علاقه به آوازه خوانی 261
- الف) علاقه به شکار و حیوانات 262
- اشاره 262
- 5. ویژگی های اخلاقی 262
- ب) شهوت رانی 263
- ج) علاقه افراطی به شعر 264
- ه_) بدزبانی 266
- د) بی غیرتی 266
- و) اقتدارطلبی و انتقام جویی 267
- 6. ویژگی های فکری 268
- 7. هم نشینان 269
- اشاره 269
- الف) سرجون بن منصور رومی 269
- ب) سائب خاثر 270
- ج) اَخْطَل 271
- د) مسلم بن عمرو باهلی 272
- فصل اول: بصره 273
- اشاره 273
- بخش پنجم: جغرافیای سیاسی و اجتماعی جهان اسلام 273
- اشاره 273
- اشاره 275
- 1. وضعیت اجتماعی بصره 275
- الف) نظام اجتماعی 277
- ب) پیشینه قبایل بصره 278
- ج) خاستگاه تشیع قبایل بحرین1 279
- د) برنامه های علمی _ دینی خلیفه دوم در بصره 281
- دو_ انس بن مالک 283
- اشاره 283
- ه_) شخصیت های مهم نسل اول 283
- یک _ ابوموسی اشعری 283
- سه _ کعب بن سور ازدی 284
- چهار_ عمران بن حُصین (حطان) خزاعی 285
- و) جریان قاریان در بصره 286
- اشاره 287
- 2. وضعیت سیاسی بصره 287
- الف) بصره در دوران حکومت خلفا 288
- ب) بصره در دوران خلافت حضرت علی(ع) 290
- اشاره 290
- یک _ وضعیت قاریان بصره 293
- دو_ پس از جنگ جمل 296
- سه _ فتنه عثمانیه در بصره 299
- اشاره 300
- ج) بصره در دوران خلافت معاویه 300
- یک _ شورش حمران بن ابان 300
- دو_ حکومت ابن عامر 301
- د) بصره در دوران حکومت زیاد 302
- اشاره 305
- الف) قبایل شیعه 305
- 3. تاریخ شیعیان بصره 305
- اشاره 306
- یک _ ابوالاسود دئلی 306
- دو_ احنف بن قیس تمیمی سعدی 306
- ب) شخصیت های علمی و سیاسی شیعه 306
- سه _ منذر بن جارود عبدی 307
- ج) پیشینه تشیع در بصره 308
- چهار_ شریک بن اعور حارثی 308
- اشاره 313
- فصل دوم: شام 313
- 1. وضعیت اجتماعی شام 314
- 2. وضعیت فکری و فرهنگی شام 318
- اشاره 318
- الف) برنامه های معاویه در شام در آستانه خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 320
- اشاره 320
- یک _ ایجاد وحدت فکری و اعتقادی در شام، حول محور احساسی و هیجان برانگیز کشته شدن عثمان و ایجاد مکتب عثمانیه 321
- دو_ تطمیع و بهره برداری از بزرگان شامات در ماجرای قتل عثمان 321
- اشاره 324
- دو_ رسوخ روحیه پیروی مطلق از خلیفه اموی در شامیان 324
- یک _ رونق مکتب عثمانیه 324
- ب) پی آمدهای برنامه های فرهنگی _ تبلیغی معاویه 324
- 3. وضعیت سیاسی شام 325
- 4. وضعیت نظامی شام 329
- فصل سوم: مکه 331
- 1. وضعیت اجتماعی مکه 331
- اشاره 331
- 2. وضعیت فرهنگی مکه 333
- اشاره 336
- 3. وضعیت سیاسی مکه 336
- الف) تاریخ سیاسی مکه در عهد معاویه 338
- ب) حسنین و مکه در دوره معاویه 341
- د) خط مشی سیاسی ابن زبیر 342
- ج) وضعیت سیاسی مکه در دوره یزید 342
- نتیجه 346
- اشاره 348
- فصل چهارم: مدینه 348
- 1. وضعیت اجتماعی مدینه 348
- 2. وضعیت اقتصادی مدینه 350
- 3. وضعیت فرهنگی مدینه 351
- مدرسه علمی مدینه 353
- اشاره 353
- 4. وضعیت علمی و فکری مدینه 353
- اشاره 353
- یک _ نقش عایشه 355
- دو_ نقش ابن عمر و دیگر علمای مکتب مدینه 358
- اشاره 359
- 5. وضعیت سیاسی مدینه 359
- الف) گرایش های سیاسی انصار 361
- ب) سیدالشهدا(ع) در مدینه 365
- یک _ بنی هاشم 368
- د) موقعیت گروه های اجتماعی در مدینه 368
- اشاره 368
- ج) مدینه در زمان مرگ معاویه 368
- دو_ بنی امیه 369
- سه _ زبیریان 369
- چهار_ صحابه و تابعین 370
- الف) پیدایش کوفه 371
- 1. وضعیت جغرافیایی کوفه 371
- اشاره 371
- اشاره 371
- فصل پنجم: کوفه 371
- ب) دگرگونی های عمرانی کوفه 373
- ج) کوفه در روزگار عثمان 376
- اشاره 377
- یک _ بازسازی و گسترش مسجد و قصر 377
- د) کوفه در دوره امارت زیاد بن ابیه 377
- دو_ عمران و بهسازی شهر 378
- ه_) اماکن و مناطق شهر 380
- و) شهرها و روستاهای اطراف کوفه 380
- ز) مساجد و محله ها 381
- ط) مسجدهای ملعونه 384
- ح) مسجدهای مبارکه 384
- ی) جبانه ها 385
- ک) چهارسوها 385
- م) قصرهای کوفه 386
- ل) دیرها و معبدها 386
- ن) کناسه 386
- ع) بناهای دیگر 387
- س) نُخَیْله 387
- الف) ترکیب نژادی و قبیله ای کوفه 388
- 2. وضعیت اجتماعی کوفه 388
- اشاره 388
- یک _ اعراب بومی منطقه 389
- اشاره 389
- ب) دیگر جمعیت های کوفه 389
- دو _ ایرانیان 390
- چهار_ اهل کتاب (اهل ذمه) 391
- سه _ اقلیت اسواران (جنگجویان سندی سپاه ایران)، زط ها (هندی ها) و سبابجه (اهالی سوماترا) 391
- ج) نظام اجتماعی 392
- د) آمار جمعیتی شهر 396
- اشاره 401
- ه_) طبقات اجتماعی 401
- دو_ گروه های سیاسی 402
- یک _ گروه های علمی، فکری و اعتقادی 402
- سه _ طبقات اجتماعی و اقتصادی 402
- 3. وضعیت فکری _ اعتقادی کوفه 406
- الف) پیشینه اعتقادی قبایل مقیم در کوفه 406
- اشاره 406
- ب) برنامه های فکری خلیفه دوم در کوفه 409
- یک _ امتیازبخشی به طبقه صحابه 409
- دو_ پیدایش طبقه قُرّاء 409
- اشاره 409
- اشاره 421
- ج) مکتب علمای کوفه 421
- یک _ مدرسه ابن مسعود 423
- دو_ مدرسه علمی و علمای کوفه در دوره خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 426
- سه _ مکتب علمای کوفه در عهد معاویه 429
- د) زهّاد 433
- اشاره 435
- اشاره 435
- دو_ جایگاه انتظامی شهر (صاحب شرطه) 435
- یک _ جایگاه سیاسی _ اداری (والی و امیر شهر و استان) 435
- 4. وضعیت سیاسی کوفه 435
- الف) نظام اداری _ سیاسی شهر 435
- سه _ جایگاه های سیاسی _ اجتماعی (پیشوایان گروه ها) 436
- اشاره 439
- دو_ درآمدهای بیت المال 439
- یک _ بیت المال کوفه 439
- ب) وضعیت اقتصادی کوفه 439
- سه _ هزینه های بیت المال 440
- دو_ والیان دوران خلیفه سوم 444
- یک _ والیان دوران خلیفه دوم 444
- ج) دستگاه قضایی کوفه 444
- اشاره 444
- د) کارگزاران کوفه 444
- چهار_ برنامه های فکری والیانِ دوره اموی 445
- سه _ والیان دوران امیر مؤمنان، علی(ع) 445
- پنج _ والیان و کارگزاران کوفه در دوران معاویه 449
- ه_ ) تاریخ سیاسی کوفه 451
- یک _ دوران خلیفه دوم 451
- اشاره 451
- دو_ دوران خلیفه سوم 453
- سه _ دوران امیر مؤمنان، علی(ع) 456
- اشاره 461
- 1. مخالفان آشکار 462
- 2. گروه قراء و علمای اهل تردید و کناره گیری آنها از جنگ 463
- 3. گروه شاک مدعی تحقیق و نظر 464
- اشاره 469
- ز) طبقات اجتماعی کوفه پس از صفین 469
- یک _ کوفه در زمان خلافت امام حسن مجتبی(ع) 472
- دو_ کوفه در دوران معاویه 475
- 1. تبلیغ نام و فضیلت های ساختگی عثمان 477
- اشاره 477
- 2. سیاست مدارا 478
- 3. نظارت ویژه بر رجال شیعه و همراه سازی آنها در برنامه های عمومی 478
- 4. ایجاد گروه و حزب عثمانیه 480
- 5. انجام جابه جایی های جمعیتی 482
- 1. مهم ترین فعالیت های شیعیان 486
- الف) جریان فکری دعوت به قیام (خط سلیمان بن صرد) 486
- اشاره 486
- ب) خط مقاومت در برابر دشنام و لعن (خط فرهنگی حجر کندی و عمرو بن حمق خزاعی) 486
- ج) زندگی نامه زیاد 487
- اشاره 488
- 2. امارت زیاد بر بصره و کوفه 488
- الف) برنامه های جمعیتی _ اجتماعی 490
- ج) برنامه های دینی 491
- ب) برنامه های عمرانی _ اقتصادی 491
- اشاره 492
- د) برنامه های سیاسی (شیعه ستیزی) 492
- یک _ حبس و دستگیری گسترده افراد به صرف اتهام 493
- دو_ اجباری کردن لعن و سبّ امیر مؤمنان، علی(ع) 493
- سه _ شیعه ستیزی (سرکوب خونین شیعیان) 494
- چهار_ برداشت هایی از واقعه شهادت حجر 498
- 3. کوفه پس از زیاد تا ابن زیاد 503
- الف) عبداللّه بن خالد بن اسید (53 _ 55 ه_.ق) 503
- اشاره 503
- اشاره 504
- ب) ضحاک بن قیس فهری قریشی (55 _ 58 ه_.ق) 504
- یک _ افزایش چشم گیر سفر کوفیان به مدینه 505
- دو_ گرفتن بیعت برای جانشینی یزید در سال 56 ه_.ق 506
- سه _ جایگاه دینی و اجتماعی ضحاک در کوفه 507
- د) نعمان بن بشیر (59 _ 60 ه_.ق) 509
- ج) عبدالرحمان بن عبداللّه بن عثمان ثقفی (58 _ 59 ه_.ق) 509
- اشاره 514
- الف) وضعیت اجتماعی کوفه در سال های 60 و 61 هجری 514
- یک _ نظام اجتماعی شهر 514
- اشاره 514
- 4. فضای عمومی کوفه در آستانه قیام سیدالشهدا(ع) 514
- دو_ نفوذ اشراف و نقش عطایای والی 515
- سه _ مأموران انتظامی و امنیتی 517
- یک _ وضعیت علمای شهر و فعالیت های علمی 522
- اشاره 522
- ب) فضای فکری کوفه 522
- دو_ وضعیت علمی و فکری حاکم بر شهر 523
- ج) وضعیت سیاسی کوفه 524
- اشاره 524
- دو_ برنامه های شیعه ستیزی 525
- یک _ برنامه های اجتماعی _ اقتصادی 525
- نتیجه 526
ب) خانواده مادری
ب) خانواده مادری
مادر یزید از قبیله کلب بود که در نواحی گوناگون شام می زیستند. در ناحیه عراق نیز تیره هایی از این قبیله حضور داشتند. حتی در میان شهدای کربلا نیز نام چند تن از افراد این قبیله به چشم می خورد.
کلبیان، مسیحی بودند. شاید در عام الوفود، برخی از افراد این قبیله نزد پیامبر شتافته و اسلام را پذیرفته باشند.(1) پیامبر در سال ششم هجری، عبدالرحمان عوف را در دومه الجندل نزد آنان فرستاد. عبدالرحمان سه روز آنجا ماند و کلبیان را به اسلام دعوت کرد. اصبغ بن عمرو، پیشوای کلبیان، با شمار فراوانی از افراد قبیله مسلمان شد، ولی گروهی به پرداخت جزیه روی آوردند. عبدالرحمان نیز با دختر اصبغ ازدواج کرد.(2) پس از اسلام آوردن گروه یاد شده، پیامبر نامه ای برای ساکنان منطقه دومه الجندل فرستاد و افزون بر بیان مقدار زکات، آنها را به نماز اول وقت و پرداخت زکات سفارش کرد.(3)
پس از ماجرای حکمیت، معاویه، زُهَیر بن مکحول را به سَماوه فرستاد تا زکات مردم را گرد آورد. از سوی دیگر، امیر مؤمنان، علی(ع) نیز سه نفر از کارگزارانش را نزد کلب و بنی بکر بن وائل روانه کرد تا زکات این قبایل را جمع کنند. هنگامی که این دو گروه به هم رسیدند، با یکدیگر درگیر شدند.(4)
معاویه پس از ازدواج با میسون، ارتباط های پنهانی تنگاتنگی با این قبیله برقرار ساخت. برای نمونه، پس از مرگ معاویه بن یزید، نخستین کسی که در
1- نمیری، نهایه الارب، ج 3، ص 85.
2- نمیری، نهایه الارب، ج 2، ص 187. در این کتاب آمده است: «این ازدواج به سفارش پیامبر صورت گرفت».
3- نمیری، نهایه الارب، ج 3، ص 85.
4- نمیری، نهایه الارب، ج 7، صص 38 و 39.