- مقدمه 1
- خلاصه 3
- اشاره 6
- بخش اول: نگاهی گذرا به رویدادهای صدر اسلام 6
- پیش درآمد 6
- 2. مکه پیش از هجرت 7
- 1. یثرب پیش از هجرت 7
- 3. هجرت به مدینه و رویدادهای پس از هجرت 8
- اشاره 8
- سال اول: دولت پیامبر 8
- سال دوم: جنگ بدر و بیرون راندن بنی قینقاع 9
- سال سوم: سرکوب قبایل اطراف مدینه و جنگ احد 9
- اشاره 9
- سال چهارم: طرح ترور پیامبر 10
- ماجرای هند و حمزه 10
- سال پنجم: جنگ خندق 11
- سال ششم: صلح حدیبیه 12
- اشاره 13
- سال هفتم: فتح خیبر 13
- سرفرازی امیرالمؤمنین، علی(ع) 13
- نزول سوره دهر در ذی حجه 14
- تسلیم شدن قلعه فدک 18
- دعوت سران کشورها و طوایف به اسلام 19
- عمره القضا 19
- اشاره 19
- سال هشتم: جنگ مؤته 19
- فتح مکه و پایان قدرت سیاسی مشرکان در حجاز 20
- نزول آیه تطهیر در اواخر سال هشتم 21
- گسترش اسلام و آمدن گروه هایی به مدینه 22
- سال نهم: غزوه تبوک 22
- فرصت چهار ماهه برای اسلام آوردن باقی مانده مشرکان 22
- اشاره 22
- اشاره 23
- اعزام علی(ع) به یمن 23
- سال دهم: حجه الوداع و غدیر خم 23
- مباهله رسول خدا صلی الله علیه و آله با مسیحیان 23
- مشکلات دولت اسلامی در سال دهم هجرت 24
- سال یازدهم: اوج گیری نافرمانی از پیامبر اسلام 24
- اشاره 24
- اهل بیت در دوران رسول اکرم صلی الله علیه و آله 25
- بخش دوم: زندگی امام حسین(ع) 26
- اشاره 26
- اشاره 26
- فصل اول: زندگی امام حسین(ع) در دوران رسول اکرم(ع) 26
- 2. واکنش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پس از تولد امام حسین(ع) 27
- اشاره 27
- ب) محروم ماندن قاتلان حسین(ع) از شفاعت پیامبر 27
- 1. ولادت 27
- الف) حسین(ع)، طاهر و نظیف 27
- ج) ستمگران بنی امیه، قاتلان حسین(ع) 28
- ه_) صدقه ویژه 28
- د) حسین(ع)، هم نام فرزند هارون 28
- ح) دوری یاری گر دشمنان حسین(ع) از رحمت حق 29
- ز) حسین(ع)، نور خدا 29
- و) گریه حسین(ع) پیامبر را می آزارد 29
- الف) حسین(ع) از من است 32
- اشاره 32
- 3. زندگی امام حسین(ع) از دو سالگی تا رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله (6 سالگی) 32
- 4. ویژگی های امام حسین(ع) از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 32
- ج) حسنین(ع)، حضرت محمّد صلی الله علیه و آله را پدر می خواندند 33
- ب) دوستی با حسین(ع)، دوستی با پیامبر است 33
- د) پیامبر بر حسین(ع) گریست 33
- ه_) پروردگار به دوستی حسین(ع) فرمان داده است 33
- ز) حسن و حسین(ع)، بهترین مردمند 34
- و) شفاعت حسین(ع) رد نمی شود 34
- ح) پس از خورشید، ماه و زهره، به حسنین(ع) روی آورید 35
- ط) رسول خدا صلی الله علیه و آله ، گلوی حسین(ع) را بوسید 35
- ک) نام حسین(ع) در تورات و انجیل، شبیر و طاب است 36
- ی) حسنین(ع)؛ ریحانه های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 36
- م) حسین(ع)، چراغ هدایت و کشتی نجات 37
- ل) پاداش حج پیامبر برای زایر حسین(ع) 37
- ن) فرو فرستادن سوره «هل اتی» در شأن حسین(ع) 38
- ع) حسین(ع) در شمار اهل کسا 39
- س) حسین(ع) و غذای بهشتی 39
- ف) علم حسین(ع)، علم رسول خدا صلی الله علیه و آله 40
- ذ) حسنین(ع) پس از رسول خدا و علی(ع) برترین مردمند 40
- ص) رسول خدا صلی الله علیه و آله وظیفه دارد به حسین(ع) مهر بورزد 40
- ث) حسنین(ع)، سروران بهشتیان 40
- خ) حسنین(ع)، گل های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 40
- ش) دشمنی رسول خدا صلی الله علیه و آله با دشمنان حسین(ع) 41
- ر) بهشت، مشتاق حسین(ع) 41
- ق) حسین(ع)، محبوب ترین انسان ها در نگاه آسمانیان 41
- 5. امام حسین(ع) هنگام رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله 41
- پیش گفتار 43
- فصل دوم: زندگی امام حسین(ع) در دوران خلفای سه گانه 43
- اشاره 43
- اشاره 43
- 1. دوران خلافت ابوبکر 43
- ب) ماجرای فدک 44
- الف) ماجرای سقیفه 44
- ج) شهادت حضرت زهرا(س) 45
- د) اذان بلال 45
- ه_) جنگ با مرتدان 46
- و) آغاز فتوحات 47
- اشاره 48
- 2. دوران خلافت عمر 48
- ب) آغاز فتوحات در ایران 48
- الف) ادامه فتوحات 48
- ج) نقش امام حسین(ع) در دوره خلافت عمر 49
- د) تولد برادر امام حسین(ع) 51
- الف) آغاز خلافت عثمان 51
- ه_) قتل عمر 51
- 3. دوران خلافت عثمان 51
- اشاره 51
- ب) فتوحات در دوره خلافت عثمان 52
- ج) انحراف های دوره خلافت عثمان 52
- د) قتل عثمان 53
- ه_) ازدواج امام حسین(ع) 54
- اشاره 56
- فصل سوم: زندگی امام حسین(ع) در دوران خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 56
- اشاره 57
- 1. اقدامات اصلاحی امام علی(ع) 57
- ج) بیعت شکنان در بصره 58
- ب) طلحه و زبیر در مکه 58
- الف) سهم خواهی طلحه و زبیر 58
- د) جنگ جمل (15 جمادی الاول سال 36 هجری) 59
- ه_) جنگ صفین (محرم سال 37 هجری) 59
- و) جنگ نهروان (صفر سال 38 هجری) 61
- الف) هنگام بیعت 62
- ح) شهادت امام علی(ع) (21 رمضان سال 40 هجری) 62
- ز) سستی مردم کوفه و غارتگری معاویه 62
- اشاره 62
- 2. نقش امام حسین(ع) در دوران امیرالمؤمنین علی(ع) 62
- ب) جنگ جمل 63
- ج) جنگ صفین 64
- د) بازگشت از صفین 65
- ه_) پاسداری از امیرالمؤمنین علی(ع) 66
- و) امام حسین(ع) و فرماندهی سپاه 67
- 3. روایات مربوط به امام حسین(ع) 67
- اشاره 67
- ب) پیش گویی شهادت امام حسین(ع) 68
- الف) دعای طلب باران 68
- ج) مهدی موعود عج الله تعالی فرجه الشریف از نسل حسین(ع) 69
- اشاره 72
- 2. نامه نگاری های امام حسن(ع) و معاویه 72
- 1. بیعت با امام حسن(ع) (23 رمضان سال 40 هجری) 72
- فصل چهارم: زندگی امام حسین(ع) در دوران امامت امام حسن(ع) 72
- 3. نامه معاویه به امام حسن(ع) 74
- 4. گردآوری سپاه و آغاز نبرد 76
- 5. حمله به امام حسن(ع) 77
- 6. شرایط صلح امام حسن(ع) با معاویه 78
- 7. ورود معاویه به کوفه (25 ربیع الاول سال 41 هجری) 79
- 8. انتقادهای شیعیان به صلح امام حسن(ع) 80
- 9. بازگشت امام حسن و امام حسین(ع) به مدینه (ربیع الاول سال41 هجری) 82
- 10. الحاق زیاد به ابوسفیان 84
- 11. شهادت امام حسن(ع) (ربیع الاول سال 49 هجری) 85
- 12. سخنان و اشعار امام حسین(ع) هنگام خاک سپاری برادر 87
- 13. واکنش معاویه در برابر خبر شهادت امام حسن(ع) 89
- 1. رویدادهای سال 49 هجری 90
- فصل پنجم: زندگی امام حسین(ع) در عصر معاویه (ربیع الاول سال 49 هجری _ نیمه اول سال60 هجری) 90
- اشاره 90
- الف) نامه نگاری کوفیان به امام حسین(ع) 90
- اشاره 90
- ب) زمینه سازی مغیره برای ولی عهدی یزید 91
- 2. رویدادهای سال 50 هجری 94
- د) طاعون در کوفه 94
- ج) نظرخواهی معاویه از زیاد درباره ولی عهدی یزید 94
- الف) شهادت حجر بن عدی 96
- اشاره 96
- 3. رویدادهای سال 51 هجری 96
- ب) پیامدهای شهادت حجر بن عدی 97
- 4. رویدادهای سال 53 هجری 99
- 5. رویدادهای سال 54 هجری 100
- ج) برکناری عبداللّه بن خالد بن اسید 101
- اشاره 101
- الف) گماشتن عبیداللّه بن زیاد به امارت بصره1 ب) مرگ سعد بن ابی وقاص 101
- 6. رویدادهای سال 55 هجری 101
- د) افزایش ارتباط شیعیان کوفه با امام حسین(ع) 102
- اشاره 102
- یک _ هدیه به فرزدق 106
- دو_ خواستگاری معاویه از ام کلثوم برای یزید 107
- ه_) خواندن بزرگان شهرها به شام 109
- و) جلسه بیعت با یزید 111
- ز) نامه معاویه به مروان برای بیعت گرفتن از اهل مدینه 113
- ط) خطبه معاویه و تهدید مخالفان 115
- ح) سفر معاویه به مدینه و مکه 115
- ی) دیدار معاویه با عایشه 116
- الف) ورود معاویه به مکه (رجب سال 56 هجری) 118
- 7. رویدادهای سال 56 هجری 118
- اشاره 118
- ب) دیدار معاویه با امام حسین(ع) 119
- ج) اعتراض ابن عباس 121
- د) نیرنگ معاویه 122
- ه_) دیدار معاویه با عایشه 127
- و) بیماری معاویه 128
- 8. رویدادهای سال 57 هجری 129
- 9. رویدادهای سال 58 هجری 131
- 10. سال 59 هجری 131
- 11. رویدادهای سال 60 هجری 139
- 12. رویدادهای اجتماعی و تربیتی زندگی امام حسین(ع) 140
- پیش گفتار 150
- بخش سوم: وضعیت عمومی جهان اسلام 150
- اشاره 150
- اشاره 152
- 1. وضعیت سیاسی 152
- الف) عصر ابوبکر بن ابی قحافه 152
- اشاره 152
- فصل اول: عصر خلفای سه گانه 152
- اشاره 152
- یک _ جنگ های ردّه 155
- دو_ فتوحات 156
- سه _ کارگزاران 157
- ب) دوران عمر بن خطاب 158
- اشاره 158
- یک _ وضعیت سیاسی و مبانی نظام سیاسی در دوران عمر 158
- دو_ آموزگار قرآن شهر 159
- سه _ والیان و کارگزاران خلیفه 159
- ج) عصر عثمان بن عفان 160
- 2. تقسیم بندی اداری و استانی 162
- اشاره 163
- 3. وضعیت اجتماعی 163
- الف) اصول و شاخص های اجتماعی عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله 163
- ب) اصول و شاخص های اجتماعی دوران خلفای سه گانه 164
- ج) آغاز فتوحات و دگرگونی های اجتماعی 166
- 4. وضعیت اقتصادی 168
- الف) درآمدهای بیت المال 168
- اشاره 168
- ب) هزینه بیت المال 169
- 5. وضعیت اخلاقی و فرهنگی 172
- اشاره 174
- اصول و شاخص های دینی سقیفه 174
- اشاره 174
- 6. وضعیت فکری و اعتقادی 174
- یک _ ممنوع ساختن نگارش و نقل حدیث و سنّت نبوی 175
- دو_ تبلیغ قرائت قرآن در جامعه 177
- سه _ جای گزینی طبقه صحابه سقیفه در برابر اهل بیت(ع) 180
- چهار_ استفاده علوم اهل کتاب و ترویج قصه خوانی 188
- اشاره 190
- فصل دوم: عصر امیر مؤمنان، علی(ع) 190
- 1. مهم ترین مشکلات حکومتی امام علی(ع) 190
- اشاره 190
- یک _ اصول دینی حاکم بر جامعه 191
- ب) مشکلات فکری و اعتقادی 191
- الف) مشکلات سیاسی 191
- دو_ طبقه ها و گروه های دینی و اجتماعی مخالف 192
- ج) مشکلات اجتماعی، اخلاقی و اقتصادی 192
- 2. جهت گیری های کلی حکومت معاویه 194
- اشاره 194
- الف) برنامه ریزی برای تثبیت حکومت امویان 195
- اشاره 195
- یک _ تبلیغات گسترده درباره مظلومیت عثمان 195
- سه _ تثبیت خلافت اموی 196
- دو_ مصالحه با امپراتوری روم 196
- ب) برنامه ریزی برای خلافت یزید 197
- بخش چهارم:شخصیت شناسی 201
- اشاره 201
- فصل اول: معاویه 201
- اشاره 201
- شناسنامه 201
- 1. نژاد و قبیله 202
- اشاره 206
- 2. خانواده 206
- الف) پدر 206
- ج) برادران و خواهران 207
- ب) مادر 207
- د) همسران 208
- الف) ویژگی های ظاهری 209
- یک _ نام 209
- اشاره 209
- اشاره 209
- 3. ویژگی های فردی 209
- دو _ خوراک 211
- سه _ باده گساری 211
- چهار_ سرگرمی، ذوق و سلیقه 212
- ب) عادت های رفتاری 214
- الف) ترس 215
- 4. ویژگی های اخلاقی 215
- اشاره 215
- ب) احساس شرمساری 216
- ج) درشت خویی و صبورنمایی 217
- اشاره 218
- 5. ویژگی های دینی و آرمانی 218
- الف) نفاق 218
- ب) جایگاه علمی 220
- اشاره 221
- ج) آرزوها 221
- یک _ فرمانروایی 221
- د) نفرت ها 222
- دو_ موروثی کردن حکومت 222
- 6. ویژگی های اجتماعی 225
- الف) طبقه اجتماعی 225
- اشاره 225
- ب) افتخارات ساختگی 227
- ج) اطرافیان 228
- د) معاویه از نگاه دیگران 230
- ه_) سخنان امیر مؤمنان، علی(ع) درباره معاویه 232
- اشاره 233
- الف) پیمودن راه دشوار خلافت 233
- 7. ویژگی های سیاسی 233
- ب) موروثی کردن خلافت 235
- ج) نیرنگ 236
- د) تفرقه افکنی 238
- یک _ متنفر ساختن مردم از امیر مؤمنان، علی(ع) 239
- اشاره 239
- ه_) تبلیغات 239
- سه _ ترویج احادیث ساختگی درباره اهل بیت(ع) 240
- دو_ سخت گیری بر شیعیان 240
- و) بازسازی چهره خود 241
- چهار_ بازسازی چهره منفی عثمان 241
- مرگ معاویه 242
- سال شمار زندگی معاویه 247
- اشاره 251
- شناسنامه 251
- فصل دوم: یزید 251
- اشاره 253
- الف) خانواده پدری 253
- 1. خانواده 253
- ب) خانواده مادری 255
- اشاره 257
- 2. خویشاوندان 257
- الف) بحدل بن انیف (پدربزرگ مادری یزید) 257
- ب) دایی های یزید 258
- 3. ویژگی های ظاهری 258
- 4. ویژگی های رفتاری 259
- اشاره 259
- الف) باده گساری 260
- ب) علاقه به آوازه خوانی 261
- الف) علاقه به شکار و حیوانات 262
- اشاره 262
- 5. ویژگی های اخلاقی 262
- ب) شهوت رانی 263
- ج) علاقه افراطی به شعر 264
- د) بی غیرتی 266
- ه_) بدزبانی 266
- و) اقتدارطلبی و انتقام جویی 267
- 6. ویژگی های فکری 268
- اشاره 269
- 7. هم نشینان 269
- الف) سرجون بن منصور رومی 269
- ب) سائب خاثر 270
- ج) اَخْطَل 271
- د) مسلم بن عمرو باهلی 272
- بخش پنجم: جغرافیای سیاسی و اجتماعی جهان اسلام 273
- اشاره 273
- اشاره 273
- فصل اول: بصره 273
- 1. وضعیت اجتماعی بصره 275
- اشاره 275
- الف) نظام اجتماعی 277
- ب) پیشینه قبایل بصره 278
- ج) خاستگاه تشیع قبایل بحرین1 279
- د) برنامه های علمی _ دینی خلیفه دوم در بصره 281
- اشاره 283
- یک _ ابوموسی اشعری 283
- دو_ انس بن مالک 283
- ه_) شخصیت های مهم نسل اول 283
- سه _ کعب بن سور ازدی 284
- چهار_ عمران بن حُصین (حطان) خزاعی 285
- و) جریان قاریان در بصره 286
- اشاره 287
- 2. وضعیت سیاسی بصره 287
- الف) بصره در دوران حکومت خلفا 288
- ب) بصره در دوران خلافت حضرت علی(ع) 290
- اشاره 290
- یک _ وضعیت قاریان بصره 293
- دو_ پس از جنگ جمل 296
- سه _ فتنه عثمانیه در بصره 299
- ج) بصره در دوران خلافت معاویه 300
- اشاره 300
- یک _ شورش حمران بن ابان 300
- دو_ حکومت ابن عامر 301
- د) بصره در دوران حکومت زیاد 302
- اشاره 305
- 3. تاریخ شیعیان بصره 305
- الف) قبایل شیعه 305
- ب) شخصیت های علمی و سیاسی شیعه 306
- اشاره 306
- یک _ ابوالاسود دئلی 306
- دو_ احنف بن قیس تمیمی سعدی 306
- سه _ منذر بن جارود عبدی 307
- ج) پیشینه تشیع در بصره 308
- چهار_ شریک بن اعور حارثی 308
- اشاره 313
- فصل دوم: شام 313
- 1. وضعیت اجتماعی شام 314
- اشاره 318
- 2. وضعیت فکری و فرهنگی شام 318
- اشاره 320
- الف) برنامه های معاویه در شام در آستانه خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 320
- دو_ تطمیع و بهره برداری از بزرگان شامات در ماجرای قتل عثمان 321
- یک _ ایجاد وحدت فکری و اعتقادی در شام، حول محور احساسی و هیجان برانگیز کشته شدن عثمان و ایجاد مکتب عثمانیه 321
- ب) پی آمدهای برنامه های فرهنگی _ تبلیغی معاویه 324
- اشاره 324
- دو_ رسوخ روحیه پیروی مطلق از خلیفه اموی در شامیان 324
- یک _ رونق مکتب عثمانیه 324
- 3. وضعیت سیاسی شام 325
- 4. وضعیت نظامی شام 329
- فصل سوم: مکه 331
- 1. وضعیت اجتماعی مکه 331
- اشاره 331
- 2. وضعیت فرهنگی مکه 333
- 3. وضعیت سیاسی مکه 336
- اشاره 336
- الف) تاریخ سیاسی مکه در عهد معاویه 338
- ب) حسنین و مکه در دوره معاویه 341
- د) خط مشی سیاسی ابن زبیر 342
- ج) وضعیت سیاسی مکه در دوره یزید 342
- نتیجه 346
- 1. وضعیت اجتماعی مدینه 348
- فصل چهارم: مدینه 348
- اشاره 348
- 2. وضعیت اقتصادی مدینه 350
- 3. وضعیت فرهنگی مدینه 351
- اشاره 353
- مدرسه علمی مدینه 353
- اشاره 353
- 4. وضعیت علمی و فکری مدینه 353
- یک _ نقش عایشه 355
- دو_ نقش ابن عمر و دیگر علمای مکتب مدینه 358
- اشاره 359
- 5. وضعیت سیاسی مدینه 359
- الف) گرایش های سیاسی انصار 361
- ب) سیدالشهدا(ع) در مدینه 365
- یک _ بنی هاشم 368
- د) موقعیت گروه های اجتماعی در مدینه 368
- اشاره 368
- ج) مدینه در زمان مرگ معاویه 368
- سه _ زبیریان 369
- دو_ بنی امیه 369
- چهار_ صحابه و تابعین 370
- الف) پیدایش کوفه 371
- 1. وضعیت جغرافیایی کوفه 371
- اشاره 371
- اشاره 371
- فصل پنجم: کوفه 371
- ب) دگرگونی های عمرانی کوفه 373
- ج) کوفه در روزگار عثمان 376
- د) کوفه در دوره امارت زیاد بن ابیه 377
- اشاره 377
- یک _ بازسازی و گسترش مسجد و قصر 377
- دو_ عمران و بهسازی شهر 378
- ه_) اماکن و مناطق شهر 380
- و) شهرها و روستاهای اطراف کوفه 380
- ز) مساجد و محله ها 381
- ح) مسجدهای مبارکه 384
- ط) مسجدهای ملعونه 384
- ی) جبانه ها 385
- ک) چهارسوها 385
- ن) کناسه 386
- م) قصرهای کوفه 386
- ل) دیرها و معبدها 386
- ع) بناهای دیگر 387
- س) نُخَیْله 387
- اشاره 388
- 2. وضعیت اجتماعی کوفه 388
- الف) ترکیب نژادی و قبیله ای کوفه 388
- ب) دیگر جمعیت های کوفه 389
- یک _ اعراب بومی منطقه 389
- اشاره 389
- دو _ ایرانیان 390
- چهار_ اهل کتاب (اهل ذمه) 391
- سه _ اقلیت اسواران (جنگجویان سندی سپاه ایران)، زط ها (هندی ها) و سبابجه (اهالی سوماترا) 391
- ج) نظام اجتماعی 392
- د) آمار جمعیتی شهر 396
- اشاره 401
- ه_) طبقات اجتماعی 401
- یک _ گروه های علمی، فکری و اعتقادی 402
- دو_ گروه های سیاسی 402
- سه _ طبقات اجتماعی و اقتصادی 402
- 3. وضعیت فکری _ اعتقادی کوفه 406
- الف) پیشینه اعتقادی قبایل مقیم در کوفه 406
- اشاره 406
- اشاره 409
- دو_ پیدایش طبقه قُرّاء 409
- یک _ امتیازبخشی به طبقه صحابه 409
- ب) برنامه های فکری خلیفه دوم در کوفه 409
- اشاره 421
- ج) مکتب علمای کوفه 421
- یک _ مدرسه ابن مسعود 423
- دو_ مدرسه علمی و علمای کوفه در دوره خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 426
- سه _ مکتب علمای کوفه در عهد معاویه 429
- د) زهّاد 433
- الف) نظام اداری _ سیاسی شهر 435
- اشاره 435
- اشاره 435
- دو_ جایگاه انتظامی شهر (صاحب شرطه) 435
- یک _ جایگاه سیاسی _ اداری (والی و امیر شهر و استان) 435
- 4. وضعیت سیاسی کوفه 435
- سه _ جایگاه های سیاسی _ اجتماعی (پیشوایان گروه ها) 436
- یک _ بیت المال کوفه 439
- دو_ درآمدهای بیت المال 439
- ب) وضعیت اقتصادی کوفه 439
- اشاره 439
- سه _ هزینه های بیت المال 440
- دو_ والیان دوران خلیفه سوم 444
- د) کارگزاران کوفه 444
- اشاره 444
- ج) دستگاه قضایی کوفه 444
- یک _ والیان دوران خلیفه دوم 444
- سه _ والیان دوران امیر مؤمنان، علی(ع) 445
- چهار_ برنامه های فکری والیانِ دوره اموی 445
- پنج _ والیان و کارگزاران کوفه در دوران معاویه 449
- ه_ ) تاریخ سیاسی کوفه 451
- یک _ دوران خلیفه دوم 451
- اشاره 451
- دو_ دوران خلیفه سوم 453
- سه _ دوران امیر مؤمنان، علی(ع) 456
- اشاره 461
- 1. مخالفان آشکار 462
- 2. گروه قراء و علمای اهل تردید و کناره گیری آنها از جنگ 463
- 3. گروه شاک مدعی تحقیق و نظر 464
- ز) طبقات اجتماعی کوفه پس از صفین 469
- اشاره 469
- یک _ کوفه در زمان خلافت امام حسن مجتبی(ع) 472
- دو_ کوفه در دوران معاویه 475
- 1. تبلیغ نام و فضیلت های ساختگی عثمان 477
- اشاره 477
- 2. سیاست مدارا 478
- 3. نظارت ویژه بر رجال شیعه و همراه سازی آنها در برنامه های عمومی 478
- 4. ایجاد گروه و حزب عثمانیه 480
- 5. انجام جابه جایی های جمعیتی 482
- 1. مهم ترین فعالیت های شیعیان 486
- الف) جریان فکری دعوت به قیام (خط سلیمان بن صرد) 486
- اشاره 486
- ب) خط مقاومت در برابر دشنام و لعن (خط فرهنگی حجر کندی و عمرو بن حمق خزاعی) 486
- ج) زندگی نامه زیاد 487
- اشاره 488
- 2. امارت زیاد بر بصره و کوفه 488
- الف) برنامه های جمعیتی _ اجتماعی 490
- ج) برنامه های دینی 491
- ب) برنامه های عمرانی _ اقتصادی 491
- اشاره 492
- د) برنامه های سیاسی (شیعه ستیزی) 492
- یک _ حبس و دستگیری گسترده افراد به صرف اتهام 493
- دو_ اجباری کردن لعن و سبّ امیر مؤمنان، علی(ع) 493
- سه _ شیعه ستیزی (سرکوب خونین شیعیان) 494
- چهار_ برداشت هایی از واقعه شهادت حجر 498
- الف) عبداللّه بن خالد بن اسید (53 _ 55 ه_.ق) 503
- 3. کوفه پس از زیاد تا ابن زیاد 503
- اشاره 503
- اشاره 504
- ب) ضحاک بن قیس فهری قریشی (55 _ 58 ه_.ق) 504
- یک _ افزایش چشم گیر سفر کوفیان به مدینه 505
- دو_ گرفتن بیعت برای جانشینی یزید در سال 56 ه_.ق 506
- سه _ جایگاه دینی و اجتماعی ضحاک در کوفه 507
- د) نعمان بن بشیر (59 _ 60 ه_.ق) 509
- ج) عبدالرحمان بن عبداللّه بن عثمان ثقفی (58 _ 59 ه_.ق) 509
- اشاره 514
- الف) وضعیت اجتماعی کوفه در سال های 60 و 61 هجری 514
- 4. فضای عمومی کوفه در آستانه قیام سیدالشهدا(ع) 514
- اشاره 514
- یک _ نظام اجتماعی شهر 514
- دو_ نفوذ اشراف و نقش عطایای والی 515
- سه _ مأموران انتظامی و امنیتی 517
- ب) فضای فکری کوفه 522
- یک _ وضعیت علمای شهر و فعالیت های علمی 522
- اشاره 522
- دو_ وضعیت علمی و فکری حاکم بر شهر 523
- ج) وضعیت سیاسی کوفه 524
- اشاره 524
- دو_ برنامه های شیعه ستیزی 525
- یک _ برنامه های اجتماعی _ اقتصادی 525
- نتیجه 526
چهارسوی خنیس، چهارسوی بجیله، چهارسوی کنده و چهارسوی همدان شهرت یافتند.(1)
ل) دیرها و معبدها
ل) دیرها و معبدها
به سبب وجود پیشینه مسیحیت، پیرامون کوفه، دیرهای گوناگونی ساخته شده بود که بیشتر بیرون شهر قرار داشتند. نام دیرهای شهر کوفه چنین بود: دیر هند (در حومه شهر)، دیر اعور (میان کوفه و کربلا)، دیر قره، دیر سوا، دیر جماجم و دیر کعب.(2) این دیرها، به ویژه دیرهای شهر حیره که مرکز گردآمدن مسیحیان بود، به تدریج محل خوش گذرانی برخی اعراب شد. ازاین رو، نام برخی از آنها در شماری از اشعار عرب بسیار به چشم می خورد.
م) قصرهای کوفه
م) قصرهای کوفه
ملوک آل منذر در سراسر منطقه، قصرهایی ساخته بودند که برخی از آنها آمیزه ای از قصر و پادگان نظامی بود. بیشتر این ساختمان ها در کنار شهر حیره قرار داشتند. معروف ترین آنها، قصرهای سدیر، الاحمر و بنی مقاتل بودند که در مسیر سفر حضرت سیدالشهدا(ع) به کربلا قرار داشتند و قصر خُوَرْنَقْ نیز در بیرون شهر حیره و نزدیک کوفه جای داشت. پس از اسلام، بیشتر والیان کوفه که از کاخ خورنق استفاده می کردند، ساختمان آن را کامل ساختند. سرانجام ضحاک بن قیس شامی، والی معاویه در کوفه، از سال 55 تا 58 ه_ .ق بخش هایی از آن را ساخت و در آنجا مسکن گزید.
ن) کناسه
ن) کناسه
1- الحیاه الاجتماعیه و الاقتصادیه فی الکوفه، ص 31.
2- نک: ترجمه فتوح البلدان، ص 400 به بعد.