- مقدمه 1
- خلاصه 3
- بخش اول: نگاهی گذرا به رویدادهای صدر اسلام 6
- اشاره 6
- پیش درآمد 6
- 2. مکه پیش از هجرت 7
- 1. یثرب پیش از هجرت 7
- 3. هجرت به مدینه و رویدادهای پس از هجرت 8
- سال اول: دولت پیامبر 8
- اشاره 8
- سال دوم: جنگ بدر و بیرون راندن بنی قینقاع 9
- سال سوم: سرکوب قبایل اطراف مدینه و جنگ احد 9
- اشاره 9
- ماجرای هند و حمزه 10
- سال چهارم: طرح ترور پیامبر 10
- سال پنجم: جنگ خندق 11
- سال ششم: صلح حدیبیه 12
- سال هفتم: فتح خیبر 13
- اشاره 13
- سرفرازی امیرالمؤمنین، علی(ع) 13
- نزول سوره دهر در ذی حجه 14
- تسلیم شدن قلعه فدک 18
- دعوت سران کشورها و طوایف به اسلام 19
- اشاره 19
- عمره القضا 19
- سال هشتم: جنگ مؤته 19
- فتح مکه و پایان قدرت سیاسی مشرکان در حجاز 20
- نزول آیه تطهیر در اواخر سال هشتم 21
- سال نهم: غزوه تبوک 22
- اشاره 22
- فرصت چهار ماهه برای اسلام آوردن باقی مانده مشرکان 22
- گسترش اسلام و آمدن گروه هایی به مدینه 22
- سال دهم: حجه الوداع و غدیر خم 23
- اشاره 23
- اعزام علی(ع) به یمن 23
- مباهله رسول خدا صلی الله علیه و آله با مسیحیان 23
- مشکلات دولت اسلامی در سال دهم هجرت 24
- اشاره 24
- سال یازدهم: اوج گیری نافرمانی از پیامبر اسلام 24
- اهل بیت در دوران رسول اکرم صلی الله علیه و آله 25
- اشاره 26
- اشاره 26
- بخش دوم: زندگی امام حسین(ع) 26
- فصل اول: زندگی امام حسین(ع) در دوران رسول اکرم(ع) 26
- 2. واکنش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پس از تولد امام حسین(ع) 27
- اشاره 27
- 1. ولادت 27
- ب) محروم ماندن قاتلان حسین(ع) از شفاعت پیامبر 27
- الف) حسین(ع)، طاهر و نظیف 27
- ج) ستمگران بنی امیه، قاتلان حسین(ع) 28
- د) حسین(ع)، هم نام فرزند هارون 28
- ه_) صدقه ویژه 28
- ز) حسین(ع)، نور خدا 29
- و) گریه حسین(ع) پیامبر را می آزارد 29
- ح) دوری یاری گر دشمنان حسین(ع) از رحمت حق 29
- اشاره 32
- 4. ویژگی های امام حسین(ع) از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 32
- 3. زندگی امام حسین(ع) از دو سالگی تا رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله (6 سالگی) 32
- الف) حسین(ع) از من است 32
- ه_) پروردگار به دوستی حسین(ع) فرمان داده است 33
- د) پیامبر بر حسین(ع) گریست 33
- ب) دوستی با حسین(ع)، دوستی با پیامبر است 33
- ج) حسنین(ع)، حضرت محمّد صلی الله علیه و آله را پدر می خواندند 33
- ز) حسن و حسین(ع)، بهترین مردمند 34
- و) شفاعت حسین(ع) رد نمی شود 34
- ط) رسول خدا صلی الله علیه و آله ، گلوی حسین(ع) را بوسید 35
- ح) پس از خورشید، ماه و زهره، به حسنین(ع) روی آورید 35
- ی) حسنین(ع)؛ ریحانه های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 36
- ک) نام حسین(ع) در تورات و انجیل، شبیر و طاب است 36
- م) حسین(ع)، چراغ هدایت و کشتی نجات 37
- ل) پاداش حج پیامبر برای زایر حسین(ع) 37
- ن) فرو فرستادن سوره «هل اتی» در شأن حسین(ع) 38
- ع) حسین(ع) در شمار اهل کسا 39
- س) حسین(ع) و غذای بهشتی 39
- ذ) حسنین(ع) پس از رسول خدا و علی(ع) برترین مردمند 40
- ف) علم حسین(ع)، علم رسول خدا صلی الله علیه و آله 40
- خ) حسنین(ع)، گل های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 40
- ص) رسول خدا صلی الله علیه و آله وظیفه دارد به حسین(ع) مهر بورزد 40
- ث) حسنین(ع)، سروران بهشتیان 40
- ق) حسین(ع)، محبوب ترین انسان ها در نگاه آسمانیان 41
- ر) بهشت، مشتاق حسین(ع) 41
- 5. امام حسین(ع) هنگام رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله 41
- ش) دشمنی رسول خدا صلی الله علیه و آله با دشمنان حسین(ع) 41
- فصل دوم: زندگی امام حسین(ع) در دوران خلفای سه گانه 43
- 1. دوران خلافت ابوبکر 43
- پیش گفتار 43
- اشاره 43
- اشاره 43
- ب) ماجرای فدک 44
- الف) ماجرای سقیفه 44
- د) اذان بلال 45
- ج) شهادت حضرت زهرا(س) 45
- ه_) جنگ با مرتدان 46
- و) آغاز فتوحات 47
- 2. دوران خلافت عمر 48
- اشاره 48
- الف) ادامه فتوحات 48
- ب) آغاز فتوحات در ایران 48
- ج) نقش امام حسین(ع) در دوره خلافت عمر 49
- د) تولد برادر امام حسین(ع) 51
- الف) آغاز خلافت عثمان 51
- 3. دوران خلافت عثمان 51
- ه_) قتل عمر 51
- اشاره 51
- ب) فتوحات در دوره خلافت عثمان 52
- ج) انحراف های دوره خلافت عثمان 52
- د) قتل عثمان 53
- ه_) ازدواج امام حسین(ع) 54
- اشاره 56
- فصل سوم: زندگی امام حسین(ع) در دوران خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 56
- اشاره 57
- 1. اقدامات اصلاحی امام علی(ع) 57
- ب) طلحه و زبیر در مکه 58
- الف) سهم خواهی طلحه و زبیر 58
- ج) بیعت شکنان در بصره 58
- ه_) جنگ صفین (محرم سال 37 هجری) 59
- د) جنگ جمل (15 جمادی الاول سال 36 هجری) 59
- و) جنگ نهروان (صفر سال 38 هجری) 61
- اشاره 62
- 2. نقش امام حسین(ع) در دوران امیرالمؤمنین علی(ع) 62
- الف) هنگام بیعت 62
- ح) شهادت امام علی(ع) (21 رمضان سال 40 هجری) 62
- ز) سستی مردم کوفه و غارتگری معاویه 62
- ب) جنگ جمل 63
- ج) جنگ صفین 64
- د) بازگشت از صفین 65
- ه_) پاسداری از امیرالمؤمنین علی(ع) 66
- و) امام حسین(ع) و فرماندهی سپاه 67
- 3. روایات مربوط به امام حسین(ع) 67
- اشاره 67
- الف) دعای طلب باران 68
- ب) پیش گویی شهادت امام حسین(ع) 68
- ج) مهدی موعود عج الله تعالی فرجه الشریف از نسل حسین(ع) 69
- 2. نامه نگاری های امام حسن(ع) و معاویه 72
- اشاره 72
- 1. بیعت با امام حسن(ع) (23 رمضان سال 40 هجری) 72
- فصل چهارم: زندگی امام حسین(ع) در دوران امامت امام حسن(ع) 72
- 3. نامه معاویه به امام حسن(ع) 74
- 4. گردآوری سپاه و آغاز نبرد 76
- 5. حمله به امام حسن(ع) 77
- 6. شرایط صلح امام حسن(ع) با معاویه 78
- 7. ورود معاویه به کوفه (25 ربیع الاول سال 41 هجری) 79
- 8. انتقادهای شیعیان به صلح امام حسن(ع) 80
- 9. بازگشت امام حسن و امام حسین(ع) به مدینه (ربیع الاول سال41 هجری) 82
- 10. الحاق زیاد به ابوسفیان 84
- 11. شهادت امام حسن(ع) (ربیع الاول سال 49 هجری) 85
- 12. سخنان و اشعار امام حسین(ع) هنگام خاک سپاری برادر 87
- 13. واکنش معاویه در برابر خبر شهادت امام حسن(ع) 89
- 1. رویدادهای سال 49 هجری 90
- اشاره 90
- الف) نامه نگاری کوفیان به امام حسین(ع) 90
- اشاره 90
- فصل پنجم: زندگی امام حسین(ع) در عصر معاویه (ربیع الاول سال 49 هجری _ نیمه اول سال60 هجری) 90
- ب) زمینه سازی مغیره برای ولی عهدی یزید 91
- د) طاعون در کوفه 94
- ج) نظرخواهی معاویه از زیاد درباره ولی عهدی یزید 94
- 2. رویدادهای سال 50 هجری 94
- الف) شهادت حجر بن عدی 96
- 3. رویدادهای سال 51 هجری 96
- اشاره 96
- ب) پیامدهای شهادت حجر بن عدی 97
- 4. رویدادهای سال 53 هجری 99
- 5. رویدادهای سال 54 هجری 100
- ج) برکناری عبداللّه بن خالد بن اسید 101
- اشاره 101
- 6. رویدادهای سال 55 هجری 101
- الف) گماشتن عبیداللّه بن زیاد به امارت بصره1 ب) مرگ سعد بن ابی وقاص 101
- د) افزایش ارتباط شیعیان کوفه با امام حسین(ع) 102
- اشاره 102
- یک _ هدیه به فرزدق 106
- دو_ خواستگاری معاویه از ام کلثوم برای یزید 107
- ه_) خواندن بزرگان شهرها به شام 109
- و) جلسه بیعت با یزید 111
- ز) نامه معاویه به مروان برای بیعت گرفتن از اهل مدینه 113
- ط) خطبه معاویه و تهدید مخالفان 115
- ح) سفر معاویه به مدینه و مکه 115
- ی) دیدار معاویه با عایشه 116
- اشاره 118
- الف) ورود معاویه به مکه (رجب سال 56 هجری) 118
- 7. رویدادهای سال 56 هجری 118
- ب) دیدار معاویه با امام حسین(ع) 119
- ج) اعتراض ابن عباس 121
- د) نیرنگ معاویه 122
- ه_) دیدار معاویه با عایشه 127
- و) بیماری معاویه 128
- 8. رویدادهای سال 57 هجری 129
- 9. رویدادهای سال 58 هجری 131
- 10. سال 59 هجری 131
- 11. رویدادهای سال 60 هجری 139
- 12. رویدادهای اجتماعی و تربیتی زندگی امام حسین(ع) 140
- پیش گفتار 150
- اشاره 150
- بخش سوم: وضعیت عمومی جهان اسلام 150
- اشاره 152
- الف) عصر ابوبکر بن ابی قحافه 152
- اشاره 152
- 1. وضعیت سیاسی 152
- فصل اول: عصر خلفای سه گانه 152
- اشاره 152
- یک _ جنگ های ردّه 155
- دو_ فتوحات 156
- سه _ کارگزاران 157
- یک _ وضعیت سیاسی و مبانی نظام سیاسی در دوران عمر 158
- اشاره 158
- ب) دوران عمر بن خطاب 158
- سه _ والیان و کارگزاران خلیفه 159
- دو_ آموزگار قرآن شهر 159
- ج) عصر عثمان بن عفان 160
- 2. تقسیم بندی اداری و استانی 162
- اشاره 163
- 3. وضعیت اجتماعی 163
- الف) اصول و شاخص های اجتماعی عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله 163
- ب) اصول و شاخص های اجتماعی دوران خلفای سه گانه 164
- ج) آغاز فتوحات و دگرگونی های اجتماعی 166
- 4. وضعیت اقتصادی 168
- الف) درآمدهای بیت المال 168
- اشاره 168
- ب) هزینه بیت المال 169
- 5. وضعیت اخلاقی و فرهنگی 172
- اصول و شاخص های دینی سقیفه 174
- اشاره 174
- اشاره 174
- 6. وضعیت فکری و اعتقادی 174
- یک _ ممنوع ساختن نگارش و نقل حدیث و سنّت نبوی 175
- دو_ تبلیغ قرائت قرآن در جامعه 177
- سه _ جای گزینی طبقه صحابه سقیفه در برابر اهل بیت(ع) 180
- چهار_ استفاده علوم اهل کتاب و ترویج قصه خوانی 188
- فصل دوم: عصر امیر مؤمنان، علی(ع) 190
- اشاره 190
- اشاره 190
- 1. مهم ترین مشکلات حکومتی امام علی(ع) 190
- یک _ اصول دینی حاکم بر جامعه 191
- ب) مشکلات فکری و اعتقادی 191
- الف) مشکلات سیاسی 191
- دو_ طبقه ها و گروه های دینی و اجتماعی مخالف 192
- ج) مشکلات اجتماعی، اخلاقی و اقتصادی 192
- 2. جهت گیری های کلی حکومت معاویه 194
- اشاره 194
- یک _ تبلیغات گسترده درباره مظلومیت عثمان 195
- الف) برنامه ریزی برای تثبیت حکومت امویان 195
- اشاره 195
- سه _ تثبیت خلافت اموی 196
- دو_ مصالحه با امپراتوری روم 196
- ب) برنامه ریزی برای خلافت یزید 197
- اشاره 201
- فصل اول: معاویه 201
- بخش چهارم:شخصیت شناسی 201
- اشاره 201
- شناسنامه 201
- 1. نژاد و قبیله 202
- اشاره 206
- الف) پدر 206
- 2. خانواده 206
- ج) برادران و خواهران 207
- ب) مادر 207
- د) همسران 208
- 3. ویژگی های فردی 209
- اشاره 209
- یک _ نام 209
- الف) ویژگی های ظاهری 209
- اشاره 209
- دو _ خوراک 211
- سه _ باده گساری 211
- چهار_ سرگرمی، ذوق و سلیقه 212
- ب) عادت های رفتاری 214
- 4. ویژگی های اخلاقی 215
- اشاره 215
- الف) ترس 215
- ب) احساس شرمساری 216
- ج) درشت خویی و صبورنمایی 217
- اشاره 218
- 5. ویژگی های دینی و آرمانی 218
- الف) نفاق 218
- ب) جایگاه علمی 220
- اشاره 221
- یک _ فرمانروایی 221
- ج) آرزوها 221
- دو_ موروثی کردن حکومت 222
- د) نفرت ها 222
- 6. ویژگی های اجتماعی 225
- اشاره 225
- الف) طبقه اجتماعی 225
- ب) افتخارات ساختگی 227
- ج) اطرافیان 228
- د) معاویه از نگاه دیگران 230
- ه_) سخنان امیر مؤمنان، علی(ع) درباره معاویه 232
- اشاره 233
- الف) پیمودن راه دشوار خلافت 233
- 7. ویژگی های سیاسی 233
- ب) موروثی کردن خلافت 235
- ج) نیرنگ 236
- د) تفرقه افکنی 238
- یک _ متنفر ساختن مردم از امیر مؤمنان، علی(ع) 239
- ه_) تبلیغات 239
- اشاره 239
- دو_ سخت گیری بر شیعیان 240
- سه _ ترویج احادیث ساختگی درباره اهل بیت(ع) 240
- و) بازسازی چهره خود 241
- چهار_ بازسازی چهره منفی عثمان 241
- مرگ معاویه 242
- سال شمار زندگی معاویه 247
- فصل دوم: یزید 251
- شناسنامه 251
- اشاره 251
- 1. خانواده 253
- الف) خانواده پدری 253
- اشاره 253
- ب) خانواده مادری 255
- الف) بحدل بن انیف (پدربزرگ مادری یزید) 257
- 2. خویشاوندان 257
- اشاره 257
- ب) دایی های یزید 258
- 3. ویژگی های ظاهری 258
- اشاره 259
- 4. ویژگی های رفتاری 259
- الف) باده گساری 260
- ب) علاقه به آوازه خوانی 261
- الف) علاقه به شکار و حیوانات 262
- اشاره 262
- 5. ویژگی های اخلاقی 262
- ب) شهوت رانی 263
- ج) علاقه افراطی به شعر 264
- د) بی غیرتی 266
- ه_) بدزبانی 266
- و) اقتدارطلبی و انتقام جویی 267
- 6. ویژگی های فکری 268
- 7. هم نشینان 269
- اشاره 269
- الف) سرجون بن منصور رومی 269
- ب) سائب خاثر 270
- ج) اَخْطَل 271
- د) مسلم بن عمرو باهلی 272
- اشاره 273
- اشاره 273
- بخش پنجم: جغرافیای سیاسی و اجتماعی جهان اسلام 273
- فصل اول: بصره 273
- اشاره 275
- 1. وضعیت اجتماعی بصره 275
- الف) نظام اجتماعی 277
- ب) پیشینه قبایل بصره 278
- ج) خاستگاه تشیع قبایل بحرین1 279
- د) برنامه های علمی _ دینی خلیفه دوم در بصره 281
- یک _ ابوموسی اشعری 283
- دو_ انس بن مالک 283
- ه_) شخصیت های مهم نسل اول 283
- اشاره 283
- سه _ کعب بن سور ازدی 284
- چهار_ عمران بن حُصین (حطان) خزاعی 285
- و) جریان قاریان در بصره 286
- اشاره 287
- 2. وضعیت سیاسی بصره 287
- الف) بصره در دوران حکومت خلفا 288
- ب) بصره در دوران خلافت حضرت علی(ع) 290
- اشاره 290
- یک _ وضعیت قاریان بصره 293
- دو_ پس از جنگ جمل 296
- سه _ فتنه عثمانیه در بصره 299
- اشاره 300
- ج) بصره در دوران خلافت معاویه 300
- یک _ شورش حمران بن ابان 300
- دو_ حکومت ابن عامر 301
- د) بصره در دوران حکومت زیاد 302
- اشاره 305
- 3. تاریخ شیعیان بصره 305
- الف) قبایل شیعه 305
- ب) شخصیت های علمی و سیاسی شیعه 306
- اشاره 306
- دو_ احنف بن قیس تمیمی سعدی 306
- یک _ ابوالاسود دئلی 306
- سه _ منذر بن جارود عبدی 307
- ج) پیشینه تشیع در بصره 308
- چهار_ شریک بن اعور حارثی 308
- اشاره 313
- فصل دوم: شام 313
- 1. وضعیت اجتماعی شام 314
- 2. وضعیت فکری و فرهنگی شام 318
- اشاره 318
- الف) برنامه های معاویه در شام در آستانه خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 320
- اشاره 320
- دو_ تطمیع و بهره برداری از بزرگان شامات در ماجرای قتل عثمان 321
- یک _ ایجاد وحدت فکری و اعتقادی در شام، حول محور احساسی و هیجان برانگیز کشته شدن عثمان و ایجاد مکتب عثمانیه 321
- ب) پی آمدهای برنامه های فرهنگی _ تبلیغی معاویه 324
- یک _ رونق مکتب عثمانیه 324
- اشاره 324
- دو_ رسوخ روحیه پیروی مطلق از خلیفه اموی در شامیان 324
- 3. وضعیت سیاسی شام 325
- 4. وضعیت نظامی شام 329
- اشاره 331
- فصل سوم: مکه 331
- 1. وضعیت اجتماعی مکه 331
- 2. وضعیت فرهنگی مکه 333
- اشاره 336
- 3. وضعیت سیاسی مکه 336
- الف) تاریخ سیاسی مکه در عهد معاویه 338
- ب) حسنین و مکه در دوره معاویه 341
- ج) وضعیت سیاسی مکه در دوره یزید 342
- د) خط مشی سیاسی ابن زبیر 342
- نتیجه 346
- اشاره 348
- فصل چهارم: مدینه 348
- 1. وضعیت اجتماعی مدینه 348
- 2. وضعیت اقتصادی مدینه 350
- 3. وضعیت فرهنگی مدینه 351
- اشاره 353
- مدرسه علمی مدینه 353
- اشاره 353
- 4. وضعیت علمی و فکری مدینه 353
- یک _ نقش عایشه 355
- دو_ نقش ابن عمر و دیگر علمای مکتب مدینه 358
- اشاره 359
- 5. وضعیت سیاسی مدینه 359
- الف) گرایش های سیاسی انصار 361
- ب) سیدالشهدا(ع) در مدینه 365
- د) موقعیت گروه های اجتماعی در مدینه 368
- ج) مدینه در زمان مرگ معاویه 368
- یک _ بنی هاشم 368
- اشاره 368
- سه _ زبیریان 369
- دو_ بنی امیه 369
- چهار_ صحابه و تابعین 370
- الف) پیدایش کوفه 371
- 1. وضعیت جغرافیایی کوفه 371
- فصل پنجم: کوفه 371
- اشاره 371
- اشاره 371
- ب) دگرگونی های عمرانی کوفه 373
- ج) کوفه در روزگار عثمان 376
- یک _ بازسازی و گسترش مسجد و قصر 377
- د) کوفه در دوره امارت زیاد بن ابیه 377
- اشاره 377
- دو_ عمران و بهسازی شهر 378
- ه_) اماکن و مناطق شهر 380
- و) شهرها و روستاهای اطراف کوفه 380
- ز) مساجد و محله ها 381
- ط) مسجدهای ملعونه 384
- ح) مسجدهای مبارکه 384
- ک) چهارسوها 385
- ی) جبانه ها 385
- ل) دیرها و معبدها 386
- م) قصرهای کوفه 386
- ن) کناسه 386
- س) نُخَیْله 387
- ع) بناهای دیگر 387
- الف) ترکیب نژادی و قبیله ای کوفه 388
- 2. وضعیت اجتماعی کوفه 388
- اشاره 388
- اشاره 389
- یک _ اعراب بومی منطقه 389
- ب) دیگر جمعیت های کوفه 389
- دو _ ایرانیان 390
- سه _ اقلیت اسواران (جنگجویان سندی سپاه ایران)، زط ها (هندی ها) و سبابجه (اهالی سوماترا) 391
- چهار_ اهل کتاب (اهل ذمه) 391
- ج) نظام اجتماعی 392
- د) آمار جمعیتی شهر 396
- ه_) طبقات اجتماعی 401
- اشاره 401
- سه _ طبقات اجتماعی و اقتصادی 402
- دو_ گروه های سیاسی 402
- یک _ گروه های علمی، فکری و اعتقادی 402
- الف) پیشینه اعتقادی قبایل مقیم در کوفه 406
- اشاره 406
- 3. وضعیت فکری _ اعتقادی کوفه 406
- ب) برنامه های فکری خلیفه دوم در کوفه 409
- یک _ امتیازبخشی به طبقه صحابه 409
- اشاره 409
- دو_ پیدایش طبقه قُرّاء 409
- اشاره 421
- ج) مکتب علمای کوفه 421
- یک _ مدرسه ابن مسعود 423
- دو_ مدرسه علمی و علمای کوفه در دوره خلافت امیر مؤمنان، علی(ع) 426
- سه _ مکتب علمای کوفه در عهد معاویه 429
- د) زهّاد 433
- اشاره 435
- دو_ جایگاه انتظامی شهر (صاحب شرطه) 435
- یک _ جایگاه سیاسی _ اداری (والی و امیر شهر و استان) 435
- 4. وضعیت سیاسی کوفه 435
- اشاره 435
- الف) نظام اداری _ سیاسی شهر 435
- سه _ جایگاه های سیاسی _ اجتماعی (پیشوایان گروه ها) 436
- ب) وضعیت اقتصادی کوفه 439
- اشاره 439
- دو_ درآمدهای بیت المال 439
- یک _ بیت المال کوفه 439
- سه _ هزینه های بیت المال 440
- ج) دستگاه قضایی کوفه 444
- یک _ والیان دوران خلیفه دوم 444
- اشاره 444
- د) کارگزاران کوفه 444
- دو_ والیان دوران خلیفه سوم 444
- چهار_ برنامه های فکری والیانِ دوره اموی 445
- سه _ والیان دوران امیر مؤمنان، علی(ع) 445
- پنج _ والیان و کارگزاران کوفه در دوران معاویه 449
- ه_ ) تاریخ سیاسی کوفه 451
- یک _ دوران خلیفه دوم 451
- اشاره 451
- دو_ دوران خلیفه سوم 453
- سه _ دوران امیر مؤمنان، علی(ع) 456
- اشاره 461
- 1. مخالفان آشکار 462
- 2. گروه قراء و علمای اهل تردید و کناره گیری آنها از جنگ 463
- 3. گروه شاک مدعی تحقیق و نظر 464
- ز) طبقات اجتماعی کوفه پس از صفین 469
- اشاره 469
- یک _ کوفه در زمان خلافت امام حسن مجتبی(ع) 472
- دو_ کوفه در دوران معاویه 475
- 1. تبلیغ نام و فضیلت های ساختگی عثمان 477
- اشاره 477
- 2. سیاست مدارا 478
- 3. نظارت ویژه بر رجال شیعه و همراه سازی آنها در برنامه های عمومی 478
- 4. ایجاد گروه و حزب عثمانیه 480
- 5. انجام جابه جایی های جمعیتی 482
- الف) جریان فکری دعوت به قیام (خط سلیمان بن صرد) 486
- 1. مهم ترین فعالیت های شیعیان 486
- اشاره 486
- ب) خط مقاومت در برابر دشنام و لعن (خط فرهنگی حجر کندی و عمرو بن حمق خزاعی) 486
- ج) زندگی نامه زیاد 487
- اشاره 488
- 2. امارت زیاد بر بصره و کوفه 488
- الف) برنامه های جمعیتی _ اجتماعی 490
- ج) برنامه های دینی 491
- ب) برنامه های عمرانی _ اقتصادی 491
- د) برنامه های سیاسی (شیعه ستیزی) 492
- اشاره 492
- دو_ اجباری کردن لعن و سبّ امیر مؤمنان، علی(ع) 493
- یک _ حبس و دستگیری گسترده افراد به صرف اتهام 493
- سه _ شیعه ستیزی (سرکوب خونین شیعیان) 494
- چهار_ برداشت هایی از واقعه شهادت حجر 498
- الف) عبداللّه بن خالد بن اسید (53 _ 55 ه_.ق) 503
- اشاره 503
- 3. کوفه پس از زیاد تا ابن زیاد 503
- اشاره 504
- ب) ضحاک بن قیس فهری قریشی (55 _ 58 ه_.ق) 504
- یک _ افزایش چشم گیر سفر کوفیان به مدینه 505
- دو_ گرفتن بیعت برای جانشینی یزید در سال 56 ه_.ق 506
- سه _ جایگاه دینی و اجتماعی ضحاک در کوفه 507
- د) نعمان بن بشیر (59 _ 60 ه_.ق) 509
- ج) عبدالرحمان بن عبداللّه بن عثمان ثقفی (58 _ 59 ه_.ق) 509
- اشاره 514
- الف) وضعیت اجتماعی کوفه در سال های 60 و 61 هجری 514
- 4. فضای عمومی کوفه در آستانه قیام سیدالشهدا(ع) 514
- اشاره 514
- یک _ نظام اجتماعی شهر 514
- دو_ نفوذ اشراف و نقش عطایای والی 515
- سه _ مأموران انتظامی و امنیتی 517
- یک _ وضعیت علمای شهر و فعالیت های علمی 522
- اشاره 522
- ب) فضای فکری کوفه 522
- دو_ وضعیت علمی و فکری حاکم بر شهر 523
- ج) وضعیت سیاسی کوفه 524
- اشاره 524
- دو_ برنامه های شیعه ستیزی 525
- یک _ برنامه های اجتماعی _ اقتصادی 525
- نتیجه 526
ه_ ) تاریخ سیاسی کوفه
اشاره
ه_ ) تاریخ سیاسی کوفه
زیر فصل ها
یک _ دوران خلیفه دوم
دو_ دوران خلیفه سوم
سه _ دوران امیر مؤمنان، علی(ع)
یک _ دوران خلیفه دوم
یک _ دوران خلیفه دوم
تاریخ سیاسی کوفه، با اسکان لشکریان قادسیه و گماشته شدن سعد بن ابی وقاص، سردار قادسیه و از نزدیکان خلیفه آغاز شد. در سال های آغازین، مردم این شهر به دو کار سرگرم بودند: ادامه فتوحات و بنای شهر و جای گیری تدریجی قبایل در آن. نخستین دگرگونی سیاسی پس از حاکم شدن ثبات و آرامش در شهر، برکناری والی بود که به درخواست مردم و به این بهانه که سعد نماز را درست نمی گزارد،(1) روی داد.
پس از برکناری سعد بن ابی وقاص، خلیفه، عمار بن یاسر را که از صحابه ویژه پیامبر بود، به امارت برگزید. او شیعه بود و در این دوران، مانند حذیفه بن الیمان و سلمان فارسی در امور سیاسی و نظامی شرکت می جست. عمار بن یاسر بیش از یک سال در کوفه دوام نیاورد و اعتراض ها و بهانه های کوفیان به برکناری وی انجامید. مهم ترین دلیلی که اشراف کوفه، مانند جریر بن عبداللّه بجلی برای برکناری او مطرح می کردند، آن بود که عمار مسلمانی ضعیف است(2) و سیاست و حکومت نمی داند.(3)
پس از آن، به درخواست کوفیان، ابوموسی اشعری به امارت کوفه برگزیده شد، ولی او نیز بیش از یک سال دوام نیاورد و با اعتراض برخی از کوفیان به بصره فرستاده شد.(4) اعتراض های پیاپی مردم به امیران خلیفه، به
1- تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 155.
2- تاریخ یعقوبی، ج 4، ص 164.
3- تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 155.
4- تاریخ طبری، ج 4، ص 164.