- جاه طلبی 1
- اشاره 1
- ترجمه: 3
- تفسیر و جمع بندی 4
- جاه طلبان منفور! 4
- حبّ جاه در روایات اسلامی 13
- ریاست حق و باطل 14
- نشانه های جاه طلبی 15
- اسباب و انگیزه های حبّ جاه 16
- طرق درمان جاه طلبی: 18
- اشاره: 22
- بهانه جویی و لجاجت 22
- ترجمه: 23
- تفسیر و جمع بندی 24
- لجاجت و بهانه جویی در روایات اسلامی 36
- انگیزه ها و پیامدهای بهانه جویی و لجاجت 39
- راه درمان لجاجت 41
- تفاوت استقامت و لجاجت! 41
- کفران نعمت و سپاسگزاری 44
- اشاره 44
- ترجمه: 45
- تفسیر و جمع بندی 46
- اشاره 56
- کفران نعمت در روایات اسلامی 56
- 1- معنی کفران نعمت 58
- 2- پیامدهای کفران 59
- اسباب و انگیزه های ناسپاسی و راه درمان آن 60
- شکر راه وصول به نعمت های پروردگار 64
- فلسفه شکرگزاری 67
- شکرگزاری در منابع حدیث 69
- شکرگزاری در سیره پیشوایان 72
- چگونه باید شکر کرد؟ 73
- انگیزه های شکرگزاری 76
- شکر خالق و شکر مخلوق 77
- غیبت، تنابز بالألقاب و حفظ الغیب 82
- اشاره 82
- تفسیر و جمع بندی 83
- ترجمه: 83
- اشاره 88
- غیبت در روایات اسلامی 88
- اشاره 91
- 1- تعریف غیبت 91
- اقسام غیبت 94
- انگیزه های غیبت 95
- پیامدهای زیانبار غیبت 96
- درمان غیبت 100
- اشاره 100
- 1- استماع غیبت: 103
- 2- غیبت حق الناس یا حق اللّه؟ 105
- مستثنیات غیبت 108
- اشاره 109
- حکم متجاهر به فسق 109
- 1- مشمول دایره غیبت 112
- 2- غیبت عمومی و خصوصی 114
- 3- دفاع در برابر غیبت 115
- اشاره 119
- حسن خلق و کج خلقی 119
- اشاره 119
- ترجمه 120
- تفسیر و جمع بندی 121
- «تُصَعِّر» 125
- «صَعَر» 125
- اهمّیّت حسن خلق در احادیث اسلامی 128
- اشاره 128
- 1- تعریف حسن خلق 131
- 2- آثار و پیامدهای حسن خلق 132
- سرچشمه های حسن خلق 133
- سیره پیشوایان 134
- توارث 134
- سوء خلق و آثار آن 146
- درمان سوء خلق 148
- مزاح و شوخی 150
- اشاره 155
- امانت و خیانت 155
- تفسیر و جمع بندی 157
- ترجمه: 157
- امانت و خیانت در روایات اسلامی 164
- شاخه های امانت 167
- آثار و پیامدهای امانت و خیانت 169
- انگیزه های امانت و خیانت 173
- راه پیش گیری و درمان 175
- امانت و خیانت در بیت المال 177
- اشاره 181
- صدق و راستی 181
- ترجمه 183
- تفسیر و جمع بندی 183
- صدق و راستی در روایات اسلامی 190
- 1- تأثیر راست گویی در زندگی انسان ها 193
- انگیزه های صدق 196
- مفهوم صدق 197
- اشاره 199
- دروغ و آثار و عواقب آن 199
- ترجمه 200
- تفسیر و جمع بندی 200
- اشاره 207
- دروغ گویی در روایات اسلامی 207
- 1- آثار زیان بار دروغ 210
- انگیزه های دروغ 214
- طرق درمان دروغ 215
- استثنائات دروغ 217
- راه فرار از دروغ (توریه) 220
- وفای به عهد و پیمان شکنی 223
- اشاره 223
- ترجمه 225
- تفسیر و جمع بندی 225
- اشاره 234
- وفای به عهد در روایات اسلامی 234
- 1- آثار فردی و اجتماعی وفای به عهد 237
- 2- سرچشمه های وفاداری و پیمان شکنی 239
- طرق درمان پیمان شکنی 240
- اقسام عهد و پیمان 241
- پایبندی مسلمین به عهد و پیمان ها 244
- اشاره 247
- بحث منطقی و جدال و مراء 247
- تفسیر و جمع بندی 248
- ترجمه 248
- فرق میان جدال و مراء و مخاصمه 257
- تعریف جدال و مراء 257
- جدال و مراء در روایات اسلامی 258
- آثار و پیامدهای جدال و مراء 263
- انگیزه های جدال و مراء 265
- اقسام مراء و جدال 267
- طرق درمان این رذیله اخلاقی 271
- انصاف در سخن 272
- اشاره 274
- سخن چینی و اصلاح ذات البین 274
- ترجمه 276
- تفسیر و جمع بندی 276
- سخن چینی (نمیمه) در روایات اسلامی 282
- پیامدها و آثار سوء سخن چینی 285
- انگیزه های سخن چینی 287
- طرق درمان 289
- موارد استثناء 291
- اصلاح ذات البین 292
- طرق اصلاح ذات البین 295
- سوء ظن و حسن ظن 298
- اشاره 298
- ترجمه 299
- تفسیر و جمع بندی 300
- سوءظن در روایات اسلامی 307
- حسن ظن در روایات اسلامی 309
- اشاره 312
- تعریف سوءظن و حسن ظن 312
- 1- پیامدها و آثار شوم سوءظن 313
- پیامدهای سوءظن به خدا 315
- عوامل و انگیزه های سوءظن 316
- مراتب سوءظن 318
- طرق درمان بدگمانی 320
- موارد استثناء 321
- اشاره 324
- تجسّس یا جستجوگری در کارهای خصوصی مردم 324
- تجسّس در روایات اسلامی 326
- پیامدهای سوء تجسّس 328
- 1- سازمان های اطلاعاتی 330
- استثنائات 330
- اشاره 330
- 2- سازمان های بازرسی 333
- طرق درمان 335
- رازداری و افشاء سرّ 336
- رازداری در روایات اسلامی 339
- پیامدهای رازداری و افشای اسرار 346
- ضرورت ها 349
- انگیزه های افشای سرّ و راه درمان آن 350
- و اما راه درمان 351
- حلم و غضب 353
- اشاره 353
- تفسیر و جمع بندی 354
- ترجمه 354
- خشم و غضب در روایات اسلامی 360
- اثرات ویرانگر غضب و پیامدهای آن 363
- اسباب و انگیزه های غضب 366
- درمان غضب 368
- اقسام غضب 371
- حلم و بردباری 378
- عفو و انتقام 384
- اشاره 384
- ترجمه: 386
- تفسیر و جمع بندی 387
- عفو و انتقام در روایات اسلامی 397
- اقسام عفو 399
- 3- آثار عفو و ثمرات و انگیزه های آن 401
- طرق درمان انتقام جویی و کسب فضیلت عفو 403
- اشاره 404
- غیرت و بی غیرتی 404
- تفسیر و جمع بندی 405
- ترجمه 405
- غیرت در روایات اسلامی 408
- تعریف اقسام غیرت 410
- آثار غیرت در زندگی انسان ها 411
- اجتماع گرایی و انزواطلبی 413
- اشاره 413
- ترجمه: 414
- تفسیر و جمع بندی 415
- اجتماع گرایی و انزواطلبی در روایات اسلامی 422
- احادیث مخالف و معارض! 427
- طریق جمع بین آیات و روایات 428
- انگیزه ها و پیامدهای اجتماع گرایی و انزواطلبی 430
8- در حدیث دیگری از امیر مؤمنان علی علیه السلام آمده است که ضمن نکوهش از بعضی مردم عراق که زنانشان در بیرون منزل به صورت زننده ای با مردان اختلاط داشتند فرمود: «لَعَنَ اللَّهُ مَنْ لایُغارُ؛ خدا لعنت کند کسی را که غیرت ندارد». «1»
تعریف اقسام غیرت
همان گونه که در بالا آوردیم غیرت صفتی است که انسان را وادار به دفاع شدید از دین و آیین و ناموس و کشور خود می کند، و اصولًا هرگونه دفاع شدید از ارزش ها نوعی غیرتمندی است. گرچه این واژه غالباً درباره غیرت ناموسی به کار می رود ولی مفهوم آن وسیع و گسترده است.
البته این صفت مانند صفات برجسته
دیگر اگر به راه افراط کشیده شود مبدل به ضد می شود، و خلق نکوهیده ای است، و آن در صورتی است که به شکل دفاع غیر منطقی و آمیخته با وسواس درآید.
در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می خوانیم که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «مِنَ الْغیرَهِ ما یُحبُ اللّهَ وَ مِنْها ما یَکْرَهُ اللَّهُ فَاماما یُحِبُّ فَالْغیَرهُ فِی الرَیْبَهِ وَ اماما یَکْرَهُ فَالغیرَهُ فی غَیْرِ الرَّیْبَهِ؛ نوعی از غیرت است که خداوند آن را دوست دارد، و نوعی خدا آن را دوست ندارد، اما غیرتی که خدا آن را دوست دارد، غیرتی است که در موارد مشکوک (که قرائنی بر آلودگی ها وجود دارد) می باشد، و اما آنچه را خدا نمی پسندد، غیرتی است که در غیر این موارد باشد (یعنی انسان مثلًا همسر خود را با ظن و گمان بی اساس متهم سازد، و نسبت به پاکدامنی او گرفتار وسواس گردد که این صفت بسیار زشت و خطرناک و سبب تشویق افراد پاکدامن به فساد می شود.)» «2»
در حدیث دیگری از امام امیر المؤمنین علیه السلام می خوانیم در یکی از نامه ها به فرزند گرامیش امام مجتبی علیه السلام فرمود: «وَ ایَّاکَ وَ التَّغایُرَ فِی غَیْرَ مَوْضِعِ غَیْرَهٍ فَانَّ ذلکَ
______________________________
(1). بحار الانوار، جلد 76، صفحه 115، حدیث 7.
(2). کنز العمّال، جلد 3، صفحه 385، حدیث 7067.