اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 109

می کند و نوعی سوء استفاده از اوضاع و شرایط سخت است که افزایش قیمت ها را بدنبال دارد و قشر آسیب پذیر جامعه را که قدرت خرید ندارند زیر پا له می کند.

هشتم:رهبانیت و گوشه نشینی اسلام دینی واقع گرا است و می خواهد میان کارهای دنیا و آخرت و خواسته های دین و خواهشهای نفس تعادل و توازن ایجاد کند به همین سبب رهبانیت صوفیگری گوشه نشینی عبادت کردن صرف را بر نمی تابد و آن را مخل تعادل و توازن می داند.

قال العلاء بن زیاد الحارثی للامام علی علیه السلام:یا امیرالمومنین أشوک الیک أخی عاصم بن زیاد قال:و ماله؟قال:لبس للعباده و تخلی عن الدنیا قال:علی به فلما جاء قال:یا عدی نفسه لقد استهام بک الخبیث أما رحمت أهلک و ولدک؟أتری الله أحل لک الطیبات و هو یکره أن تأخذها؟أنت أهون علی الله من ذالک !- خطبه ها:200. ?

علاءبن زیاد حارثی به امام علی علیه السلام عرض کرد:یا امیرالمومنین از برادرم عاصم بن زیاد به تو شکایت می کند امام فرمود:او را چه می شود؟علاء گفت:جامه پشمین پوشیده و از دنیا بریده است امام فرمود:او را نزد من بیاورید؟چون بیاوردندش فرمود ای دشمن حقیر خویش شیطان ناپاک خواهد که تو را گمراه کند.آیا به زن و فرزندت ترحم نمی کنی؟پنداری که خدا چیزهای نیکو و پاکیزه را بر تو حلال کرده ولی نمی خواهد که از آنها بهره مند گردی؟در نزد خدا از آنچه پنداری پست تر هستی.

امام علی علیه السلام او را اینگونه مورد خطاب قرار می دهد:((ای دشمن حقیر خویش))؛ نه به خاطر گناهی که از او سرزده است بلکه به خاطر گوشه نشینی و ترک دنیا و از اینکه همه وقت خود را صرف عبادت کرده و مقدسترین

چیزها یعنی کار و بلاش برای تأمین معاش خانواده را رها کرده است در اینجا نتیجه می گیریم که در اسلام رهبانیت گوشه نشینی نیست و این نگرش و برخورد امام دروغهای دشمنان را که دین را افیون ملتها می دانند خنثی می کند آنان در این باره می گویند که دین بشریت را تخدیر می کند و او را مجبور می سازد که آنچه قسمت اوست بپذیرد و بهشت را به او وعده می دهد این دشمنان از بعضی از گفتارهای دینی که انسان را دعوت می کند که دنیا را رها سازد و همه هم و غم خود را صرف آن نکند و از آن می خواهد که دشواریها را تحمل کند سوء استفاده می کنند در حالی که این گفتارها درست و بجاست و هیچ تناقضی با گفتارهای دیگر که انسان را به جدیت و تلاش فرامی خواند ندارد.

فقرزدایی

پیش از این درباره علل و انگیزه های فقر بر اساس سخنان گهربار امیرالمومنین علی علیه السلام سخن گفتیم بدون تردید راه مبارزه با این پدیده از بین بردن علل و انگیزه های آن است و با الهام از فرموده های امام علیه السلام می توان عوامل دیگری را بیان کرد که برای محو و نابودی فقر موثر است این عوامل را می توان به دودسته تقسیم کرد:1- رهنمودهای اخلاقی 2- برنامه های اقتصادی

اول:رهنمودهای اخلاقی که خود به دو دسته تقسیم می شود:

اول:سفارشهایی به فقرا