اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 130

دست دراز دست قدرتمند الهی است که سایه روزی و نعمت را بر سر بندگان گسترانیده است پس آنکس می بخشد در عوض به چند برابر آن دست خواهد یافت زیرا که بخشش تأثیر مثبتی در حیات اقتصادی جامعه دارد و شکوفا شدن اقتصاد بازتاب مثبتی

برای همه بویژه برای شخص بخشنده خواهد داشت.

اول:نفاق مازاد ثروت

منظور بیش از مقدار نیاز است و طبیعی است که شخص در برابر آن مسئول است و بهتر است که آن را در راه خدا انفاق کند امام علی علیه السلام می فرماید:

طوبی لمن...أنفق الفضل من ماله؛ خوشا به حال کسی که زیادی مالش را انفاق کند.- کلمات قصار118 ?

دوم:مال جزبه انفاق کامل نگردد

مال انباشته شده ارزشی ندارد مگر آنکه صاحبش بخواهد آن را چون داروی جان بخش به پیکر جامعه تزریق کند امام علیه السلام می فرماید:والمال تنقصه النفقه؛ مال بدون انفاق ناقص است.- کلمات قصار 139 ?

9- پرداخت زکات

توفیکو پس از سخن گفتن درباره فجایعی که انقلاب اقتصادی را تهدید می کند می گوید:((این حوادث هر چند ناگوار باشد می توان با ذخیره کردن 5 تا7 درصد مازاد نیاز انسان از بروز آن جلوگیری کرد.)) اسلام نیز به دائرهمعارف القرن العشرین:7/35-149 ? هنگام تشریع زکات همه را به چنین اندیشه ای فراخواند و آن زکات را بر اموال ثروتمندان واجب کرد و این اموال غیر از اموالی است که مسلمان داوطلبانه انفاق می کند که درباره آن سخن گفتیم چه انفاق مستحب است اما خمس و زکات واجب است و در این راه هیچ سهل انگاری پذیرفته نیست و در واقع پرداخت خمس و زکات وسیله ای برای سعادت و رفاه جامعه است زیرا از یک سوء وقتی که شخص می بیند که مالش گرسنگان را سیر کرده و برهنگان را جامه پوشانده است در او طمانینه و آرامش ایجاد می کند و از سوی دیگر این مال حرکت اقتصادی جامعه را سرعت می بخشد و جامعه فقیر را از حالت جمود که به سبب نیاز به

نقدینگی دامنگیرش شده به فعالیت و نشاط وامی دارد از اینرو امام علیه السلام بر زکات تأکید می ورزد و می فرماید:الزکاه جعلت مع الصلاه قربانا لأهل الاسلام؛ و زکات با نماز سبب تقرب مسلمانان به خداوند قرار داده شده خطبه ها:190 ? است. زکات مال را از زیان دیدن و از بین رفتن حفظ می کند:حصنوا أموالکم بالزکاه؛ داراییهای خود را با دادن زکات حفظ کنید زیرا زکات حیات کلمات قصار:146 ? اقتصادی جامعه را پویا می کند و به حرکت وامی دارد و با استمرار این حرکت عوامل مختلف تولید شکل می گیرد و همگان بدون استثنا از آن بهره مند می شود که خود زکات دهنده نیز از جمله آنان است بر خلاف نظر کسانی که تصور می کنند زکات مال را کاهش می دهد امام علیه السلام در این خصوص می فرماید:الزکاه نقص فی الصوره و زیاده فی المعنی؛ - شرح نهج البلاغه:20/299 ح 416. ?