- مقدمه 1
- مقدمه مؤلف 1
- شیوه بحث 3
- مقدمه مترجم 4
- مفهوم اقتصاد 5
- فصل اول مفهوم کلی اقتصاد 5
- اقتصاد و عقیده 8
- رکن اول:مسئولیت 12
- رکن دوم: کار 15
- انواع کار 19
- کشاورزی 21
- دامداری 24
- صنعت 25
- تجارت 26
- حمایت از تاجران 28
- زن و کار 29
- مالکیت 30
- ثروت 33
- طبیعت 36
- مالکیت ثروتهای طبیعی 39
- معدن 43
- آبها 44
- تولید 46
- سرمایه گذاری 47
- توزیع 52
- عدالت 54
- عدالت 54
- اول:دریافت مالیات 56
- دوم:مساوات و ایجاد فرصتهای یکسان 58
- سوم:تأمین اجتماعی 60
- مشکل اقتصادی 61
- فصل دوم: سیاستهای اقتصادی 67
- سیاستهای اقتصادی 68
- دخالت دولت 68
- وظایف دولت 69
- اهداف سیاست اقتصادی 73
- اول:سیاست مالی 73
- دوم:سیاست تولید 83
- سوم:سیاست نظارت و بازرسی 85
- فصل سوم فقر غنا 88
- علل،پیشگیری،فقرزدایی 88
- خطر پدیده فقر 90
- اگر دیدگاه سرمایه داری 92
- دیدگاه امام علی علیه السلام 92
- پس با تکیه بر این رهنمودهای حضرت بر والی است که 97
- صفات بخیل 103
- فقرزدایی 109
- اول:وظایف فرد 119
- 1- طلب علم و دانش 119
- 2- کسب تجربه 121
- 3- کار 122
- 4- تدبیر و چاره اندیشی 125
- 5- هدایت درست هزینه ها 126
- 6- تولید و سرمایه گذاری 127
- 7- غنیمت شمردن فرصتها 128
- 8- بخشش مستمر 129
- 9- پرداخت زکات 130
- 10- تنظیم خانواده 131
- وظایف جامعه 132
- وظایف جامعه 132
- اول:همیاری اجتماعی 133
- دوم:ایجاد روحیه تعاون و همکاری 135
- سوم:نظارت بر کار دولت 136
- وظایف دولت 137
- وظایف دولت 137
- 1- تأمین اجتماعی 138
- 2- نظارت بر بازار 141
- 3- نظارت بر مالکیت 143
- راههای پیشگیری از فقر 145
- راههای پیشگیری از فقر 145
- 1- صدقه 146
- 2- امانتداری 148
- 3- پرهیز گاری و استغفار 148
- 4- فروتنی و اخلاق پسندیده 150
- 5- درستکاری 152
- 6- مهاجرت و سفر 153
- نمونه نیکو 155
- فصل چهارم توسعه اقتصادی 156
- مفهوم توسعه 156
- استراتژی توسعه 158
- توسعه در اسلام 160
- اهداف توسعه 160
- مفهوم توسعه از دیدگاه امام علی علیه السلام 161
- مفهوم توسعه از دیدگاه امام علی علیه السلام 161
- اول:رسیدن به درجه بی نیازی 163
- دوم:پی ریزی جامعه ای سالم 164
- سوم:پی ریزی جامعه ای پرهیزگار 166
- انسان و توسعه 168
- ویژگیهای انسان توسعه گرا 168
- اول:علاقه به علم و یاد گیری 170
- دوم:نیروی کار 172
- سوم: علاقه به کار خیر 176
- چهارم: هدایت درست هزینه ها 181
- پنجم: عوامل پیشرفت 184
- ششم: احساس مسئولیت جمعی 186
- اول: انسان توسعه گرا 190
- توسعه منابع انسانی 190
- دوم: منابع طبیعی 193
- مانع اول:بیکاری 197
- موانع توسعه منابع طبیعی 197
- موانع توسعه منابع طبیعی 197
- مانع دوم: بیکاری پنهان 201
- مانع سوم: عدم آگاهی از منابع طبیعی 203
- مانع چهارم: عدم بهره برداری درست از منابع 204
- عوامل موثر در توسعه 206
- اول: تشکیل سرمایه 206
- دوم: مدیریت خوب موسسات عمومی و خصوصی 212
- سوم: استفاده از روشهای نوین در پیشرفت فنی 217
- عوامل جانبی در توسعه 218
- اول: فکر و اندیشه 218
- دوم: تعاون و همکاری 220
- سوم: سیاست و امنیت 222
- چهارم: وضع قانون 226
- پنجم: نوآوری و ابتکار 227
- مفاهیمی که باید تصحیح گردد 229
- فرهنگ اقتصادی نهج البلاغه 232
از ثروتها و معادن بیشماری که در دل کوهها سراسر کره زمین را پوشانده گرفته تا ثروتهایی که در درون و در اعماق دریاها و اقیانوسها نهفته است و امروزه به برکت علم و دانش می توان از زمین دهها برابر تولیدات گذشته را بیرون کشید و در اختیار انسان قرار داد در سایه کشاورزی مکانیزه و شیوه های مدرن آبیاری محصول زمینهای کشاورزی امریکا که زیر کشت گندم رفته اند صدها برابر بیشتر از مقدار مشابه آن زمینها در جهان سوم است و این اطلاعات در زمان مالتوس وجود نداشت به همین جهت اگر وی زنده بود بخشی از نظریه خود را تغییر می داد بنابراین مشکل در کم یا محدود بودن منابع نیست بلکه در عدم بهره برداری صحیح و توزیع نادرست آن است کنترل جمعیت مشکل را بصورت ریشه ای حل نمی کند البته ممکن است به طور موقت از عوارض آن بکاهد اما در بلند مدت به نقصان عامل مهم دیگری از عوامل توسعه یعنی کمبود منابع انسانی منجر می گردد.
با این وجود راه حل چیست؟این مشکل چنانکه امیرالمومنین معین فرموده اند با تنظیم خانواده قابل حل است یعنی تعداد فرزاندان خانواده متناسب و هماهنگ با در آمد آن خانواده باشد پس اگر در آمد بیشتر از مخارج افراد خانواده باشد مشکل از ریشه حل است و اگر در آمد به خاطر شرایط و اوضاع سخت با مخارج هماهنگ نبوده می توان افراد خانواده را متناسب با در آمد هماهنگ ساخت چنانکه امام علی علیه السلام می فرماید: قله العیال أحد الیسارین؛ کم بودن نان خور یکی از دو توانگری
است. بنابر این می توان مشکل را در سطح خانواده حل کرد و نیاز به کلمات قصار:135 ? تعمیم در جامعه نیست زیرا جامعه منابعی از ثروت در اختیار دارد که می تواند از طریق آن هزینه های خدماتی جامعه را تأمین کند و نیز دولت می تواند با فراهم آوردن منابع جدید ثروت هزینه هایی را که از افزایش جمعیت ناشی می شود تحت پوشش قرار دهد مانند:احداث مدارس بیمارستانها و نظایر آن.
از اینرو وقتی جامعه اسلامی جامعه ثروتمندان باشد فقر در آن حالتی فوق العاده و استثنایی است و حالت استثنایی با راه حلی موقت برطرف می شود.
فقر نیز در جامعه به عنوان حالتی فردی ظاهر می شود و نه حالتی گروهی و به همین جهت نیازمند راه حل فردی است که امام علیه السلام راه حل آن را در قانون تنظیم خانواده می داند پس خانواده هایی که از فقر رنج می برند باید تعداد فرزاندان خود را با میانگین در آمدهای سالیانه یا ماهیانه تنظیم کنند و هر گاه در آمد بیشتر شد خانواده در زاد و ولد به حالت طبیعی خود بر می گردد و اگر این راه حل را در چهار چوب نظام اسلامی و تضمینی که جامعه اسلامی به فقیر می دهد قرار دهیم در می یابیم که حقیقتا مشکلی وجود ندارد و این مسأله به نظریات مالتوس و دیگران که ندای کنترل جمعیت را سر می دهند نیازی ندارد.
بنابر این مشکل محدود به نظام اسلامی است و حل آن هیچ چیز را به جامعه تحمیل نمی کند.
وقتی که شخص به فقر دچار می گردد همگی برای کمک و مساعدت او بر می خیزد و او تنها باید افراد خانواده اش را کنترل کند تا بتواند
در آسایش و سعادت همیشگی زندگی کند.