اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 150

مال وسیله ای برای خیر و شر است و اگر مسلمان خود را به ایمان واقعی علیه گناهان مسلح کند مالش نیز در راه خیر و صلاح او و جامعه قرار می گیرد اما اگر از خواهش نفس پیروی کند ناگزیر به فقر و تنگدستی دچار گردد و مالش از مسیر خیر خارج شود و به مرور زمان ارزش خود را از دست می دهد و از بین می رود.

بنابر این فقر عذابی حتمی است که در دنیا دامنگیر ثروتمندان گستاخ می گردد پیش از آنکه به عذاب

آخرت گرفتار آیند امام می فرماید:

خیر الدنیا و الاخره فی خصلتین الغنی و التقی و شر الدنیا و الاخره فی خصلتین الفقر و الفجور

خیر دنیا و آخرت در دو چیز است؛ ثروتمندی و پرهیز گاری و شر دنیا و آخرت در فقر و بی بند و باری است.- همان:20/300/ ح 444. ?

4- فروتنی و اخلاق پسندیده

اخلاق خوب و پسندیده و به ویژه فروتنی درهای جامعه را به روی انسان می گشاید و فرد موفق در جامعه کسی است که رمز گشایش این درها که اخلاق نیکو و به ویژه فروتنی و تواضع است داشته باشد در فعالیت اقتصادی انسان به اخلاق بیش از هر چیز دیگر نیازمند است زیرا به وسیله اخلاق خوش همه را به خود جذب می کند به همین سبب می بینیم که تاجری موفق است که دارای فضایل اخلاقی باشد و فروشنده خوش اخلاق می تواند مشتریهای بیشتری را جلب کند و این ضابطه قطعی در همه جوامع است و در دوایت آمده است:

ان لم تسعوا الناس بأموالکم فسعوهم بأخلاقکم

اگر نمی توانید با اموالتان به مردم کمک کنید با اخلاق خوش با آنان رفتار کنید.

بنابر این اخلاق سرمایه فقیر برای کسب ثروت اجتماعی است و راهی برای دستیابی به ثروت اقتصادی است امام علی علیه السلام می فرماید: