اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 186

ما أسرع الساعات فی الایام و أسرع الایام فی الشهور و أسرع الشهور فی السنه و أسرع السنه فی العمر

ساعتهای روز و روزهای ماه و ماههای سǙĠو سالهای عمر، چه زودگذر است)) - غرر: 6/91 ?

پس باید قبل از آنکه فرصت از دست برود عجله کند، از وقت نهایت استفاده را بکند این محدودیت وقت باعث می گردد که وی برنامه ریزی کند و کارهایش را اولویت بندی کند، و از کارهای مهمتر شروع کند تا به مهم برسد امام علی علیه السلام می فرماید:

العمر أقصر من أن

تعلم کل ما یحسن بک علمه فتعلم الأهم فالمهم

عمر کوتاهتر آنست که همه دانشهای خوب را بیاموزی، پس اول مهمتر را بیاموز سپس مهم را.- غرر: 6/91 ?

اگر انسان برای زندگیش بر اساس((اهم)) و ((مهم)) برنامه ریزی کند، از همه وقتش استفاده خواهد کرد و در مقابل کارش به نتایج بزرگی دست خواهد یافت و هر روز که می گذرد نکته تازه ای به زندگیش اضافه می شود همانطور که امام علی علیه السلام می فرماید: الکیس من کان یومه خیرا من أمسه؛ زیرک کسی است که دیروزش از امروزش بهتر باشد)) - شرح نهج البلاغه: 20/262 ح 60 ?

و در نتیجه استفاده بهینه از وقت، انسان مسلمان به صورت تصاعدی پیشرفت خواهد کرد، چون هر روز به دستاوردی جدید دست می یابد.

ششم: احساس مسئولیت جمعی

حس فردی و به خویش فکر کردن مانع اصلی در راه رسیدن به توسعه اقتصادی است به این سبب نظام اقتصادی سرمایه داری به پیشرفت افراد و جامعه منتهی نمی شود؛ چون مبنای آن فرد گرایی و منافع فردی است؛ این امر بین فرد و جامعه بکاهد و منافع افراد را با منافع جامعه گره بزند، توانایی بیشتری برای توسعه اقتصادی دارد، زیرا توسعه تا حد زیادی نیازمند احساس مسئولیت جمعی است و بدون آن افراد می پندارد که کارشان در زمینه توسعه، بیهوده و بی نتیجه است اسلام نیز اهمیت زیادی برای جمع قائل شده است و آن را سبب پیشرفت می داند و فردگرایی را محکوم می کند و آن را سبب عقب ماندگی و انحطاط به شمار می آورد.