اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 19

و هموست که می فرماید:

الداعی بلا عمل کالرامی بلاوتر ان تتعب فی البر فان التعب یزول والبر یبقی

(آنکه که دیگران به کاری فرا خواند و خود بدان عمل نکند مانند تیراندازی است که از کمان بی زه افکند اگر در خوبی خود را خسته کنی خستگی از بین می رود و خوبی باقی می ماند)- ابن ابی الحدید،شرح نهج البلاغه:20/80/332. ?

با وجود تلاش زیاد و خستگی ناشی از کار چنان می نماید که گویی کاری نکرده است و شعار حضرت این بود:اذا فعلت کل شی ء فکن کمن لم یفعل شیئا؛ هر کاری را که انجام می دهی مانند کسی باش که کاری انجام نداده است.آری امام علیه السلام پایان راه را آغاز مراحل دیگر قرار می دهد.و- همان ماخذ19/2580. ? این نهایت اشتیاق و علاقه ای است که انسان می تواند

نسبت به کار در خود داشته باشد.و چرا نه؟وقتی کار در بسیاری از اوقات در ردیف حسب و نسب بلکه مرتبه ای بالاتر از آن قرار می گیرد؛

هموست که می فرماید:

من ابطابه عمله لم یسرع به حسبه (آنکس که عملش او را به جایی کلمات قصار،شماره 23/3-محقق حلی شرایع الاسلام،ص 391. ? نرساند حسب و نسبش او را به جایی نخواهد رساند.)

انواع کار

اسلام به همه کارهایی که ناشی از رابطه طبیعی میان ابزارهای مختلف تولید است بحث کرده است.

و از انواع کار احیای موات را نام می برد:آن عبارت است از اینکه زمینی را که قابل استفاده نیست آماده استفاده و بهره برداری قرار دهیم.اگر آب ندارد آبش را تامین کنیم و اگر در آب فرورفته است آبش را خشک کنیم یا اگر شوره زار است آن را اصلاح کنیم به هر حال انجام کاری که زمین استفاده را به زمینی آماده کشت و مناسب بهره برداری تبدیل کند.