اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 232

دسته بندی کشورهای جهان به ثروتمند و فقیر، توسعه یافته و در حال توسعه، بر اساس آمارهای صورت می گیرد که مهمترین آنها، میانگین درآمد ناخالص ملی است. روشن است آمارهایی که اقتصاددانان از میانگین درآمد ملی ارایه می دهند، حالت واقعی جوامع را منعکس نمی کند. مرتضی قره باغیان یکی از اقتصاددانهای ایرانی، ده مانع را که بر سر راه محاسبه درآمد ملی قرار دارد، بر می شمرد، و نتیجه می گیرد که نمی توان درآمد ملی را معیار دقیقی برای تعیین واقعیت اقتصادی جوامع بکار گرفت.

شاید بتواند گوشه ای از واقعیت اقتصادی را منعکس کند، اما بیانگر همه آن نیست. از سوی دیگر پیشرفت ملتها را نمی توان با اعداد و ارقام سنجید و تا زمانی که این عوامل متغیر باشد، تعیین میزان کارآیی ملتها براساس آن، دشوار خواهد بود. البته گاهی اتفاق می افتد که کشوری در یک چشم بهم زدن از خواب غفلت بیدار می شود و با تغییر اوضاع پیرامون خود، یک شبه راه صدساله ترقی را طی می کند. به عنوان مثال می توان، کشور تایلند را نام برد که از کشورهای در حال

توسعه و درجه دوم یعنی دارای درآمد متوسط به شمار می رفت ولی الان به کشوری صنعتی تبدیل شده و محصولات آن از مرز قاره ها گذشته است. اینجاست که باید واقعیت روانی و کارآئی روحی ملتها را در مسیر توسعه در نظر گرفت و البته عوامل دیگری وجود دارد که با اعداد و ارقام قابل سنجش نیست.

فرهنگ اقتصادی نهج البلاغه

الابیض: سفید(نقره) Silver

منظور از سفید، نقره و منظور از زرد، طلاست ابن خلدون می گوید: علی شرباصی: احمد المعجم الاقتصادی الاسلامی، ص 90. ? علیه السلام می فرمود: ((یا صفراء یا بیضاء غری غیری، ای زرد و سپید(زر و سیم) دیگران را بفریبید.)) - ابن خلدون: مقدمه ص 204. ?

الاجاره: اجاره Lease

اجاره عقد بر مالک شدن منفعت معلوم است در برابر عوض معلوم.

امام علیه السلام می فرماید:

أما وجه الاجاره فقوله تعالی: نحن قسمنا بینهم معیشتهم فی الحیاه الدنیا و رفعنا بعضهم فوق بعض درجات لیتخذ بعضهم بعضا سخریا و رحمه ربک خیر مما یجمعون فأخیرنا سبحانه أن الاجاره أحد معایش الخلق...