اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 46

اجازه می دهد که به احیای زمین موات یا استخراج آبهای زیر زمینی یا معادن اعماق زمین بپردازد و آنها را به مالکیت خود در آورد و دیگران حق استفاده از آن را جز از طریق احیا نخواهند داشت بنابراین اگر آن را رها نکند و به احیای آن مشغول باشد مالک آن می شود و می تواند به صورت بهتری از آن بهره برداری کند.

تولید

امام علیه السلام از آیه

و ابتغ فیما اتاک الله الدار الاخره و لا تنس نصیبک من الدنیا

در آنچه که خداوند به تئ ارزانی داشته سرای آخرت را بجوی و بهره خویش را از دنیا فراموش مکن.الهام می گیرد تا کار دنیا را به ثواب آخرت پیوند دهد زیرا اگر کار انسان تنها محدود به دنیا باشد تلاشهای خود را صرف هیچ خواهد کرد اما اگر هدفش از کار و تلاش رسیدن به ثواب آخرت باشد؛ به هر دو - پاداش دنیا و آخرت - دست می یابد امام علی علیه السلام تلاشگران برای دنیا را اینگونه وصف می کند:

ان من أبغض الرجال الی الله تعالی لعبدا وکله الله الی نفسه جائرا عن قصد السبیل سائرأ بغیر دلیل ان دعی الی حرث الدنیا عمل و ان دعی الی حرث الاخره کسل کأن ما عمل له واجب علیه و کأن ماونی فیه ساقط عنه

دشمن ترین مردان نزد خداوند بنده ای است که خداوند او را به حال خود واگذارد در حالی که از راه راست منحرف گردد و بدون راهنما گام بردارد اگر او را به کار دنیا فرا خوانند انجام دهد و اگر به کار آخرت فرا خوانند سستی کند گویی آنچه که برای آن کار می کند وظیفه

است و در آنچه که سستی می ورزد وظیفه است و در آنچه سستی می ورزد وظیفه ای ندارد.

در جایی دیگر امام علیه السلام مسلمان متعادل که ثواب دنیا و آخرت را در خود جمع کرده است وصف می کند

و کذالک المرء المسلم البری ء من الخیانه ینتظر من الله احدی الحسنین اما داعی الله فما عندالله خیرله و اما داعی الله فما عندالله خیرالله خیرله و اما رزق الله فاذا هوذ و أهل و مال و معه دینه و حسبه و ان المال و البنین حرث الدنیا و العمل الصالح حرث الاخره و قد جمعها الله تعالی لأقوام