اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 54

عدالت

عدالت

توزیع در نظام اقتصادی اسلام در چهار چوب عدالت صورت می گیرد و در عین حال یکی از اهداف اصلی نظام اقتصادی اسلام است که می کوشد تا بدان دست یابد و عدالت بدین معنی است که همه افراد جامعه از آسایش و رفاه زندگی برخوردار باشند و تفاوتها و اختلافات شدید طبقاتی از میان آنان رخت بربندد.

اصل عدالت اسلامی با اصل توزیع اشتراک در نظام کمونیستی تفاوت دارد این نظام تفاوتهای طبیعی حاکم بر افراد و نوع کارهایی را که مردم بدان می پردازند نادیده می گیرد.

امام علی علیه السلام در یکی از خطبه ها به توصیف مردم می پردازد که نشانه دیدگاه جامعه شناختی امام علیه السلام است:

و منهم من یطلب الدنیا بعمل الاخره بعمل الدنیا قد ظامن من شخصه و قارب من خطوه و شمر من ثوبه و زخرف من

نفسه للامانه و اتخذ سترالله ذریعه الی المعصیه و منهم من أقعد عن طلب الملک ضووله نفسه و انقطاع سببه فقصرته الحال عن حاله فتحلی بأسم القناعه و تزین بلباس أهل الزهاده - خطبه ها:32. ?

و از آنان کسانی اند با کار و تلاش برای آخرت دنیا را می طلبند ولی آخرت را با کار دنیا نمی جویند خود را فروتن و کوچک می نمایند گامهایی کوتاه بر می دارند دامن جامه فراهم می چینند خود را به امانتداری می آرایند پرده پوشی خداوند را وسیله گناهان قرار می دهند گروهی دیگر هم حقارت نفس و در اختیار نداشتی وسیله او را از سلطه جویی باز می دارد پس به همان حال محدود می مانند و با نام قناعت خود را می آرایند و جامه پارسایی بر تن می کنند.

و در نامه ای که به مالک اشتر می نویسد جزئیات موضوع را برای او می شکافد به او می فرماید:

و اعلم أن الرعیه طبقات لا یصلح بعضها الا ببعض و لا غنی ببعضها عن بعض فمنها جنورالله و منها کتاب العامه و الخاصه و منها قضاه العدل و منها عمال الا نصاف و المرفق منها أهل الجزیه و الخراج من أهل الذمه و مسلمه الناس و منها التجار و أهل الصناعات و منها الطبقه السفلی من ذوی الحاجه و المسکنه و کلا قد سمی الله سهمه