اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه صفحه 84

را به کار و تولید فرا می خواند و می فرماید:لا یدرک الحق الا بالجد حق جز در سایه خطبه:29. ? کوشش فرا چنگ نیاید و نیز می فرماید:

والحرفه مع العفه خیر من الغنی مع الفجور - نامه ها:31. ?

پیشه وری با پارسائی به از توانگری آلوده به گناه و یا:لا یعدم الصبور الظفر و ان طال به الزمان، مرد شکیبا پیروزی را از دست ندهد هر چند روزگارانی سخت بر او بگذرد.- کلمات قصار:1456. ?

امام علی علیه السلام تنها امت را به این کار فرا نمی خواند بلکه از کار گزارانش می خواهد تا از این شیوه پیروی کنند و به مالک اشتر می فرماید:

ولیکن نظرک فی عماره الارض أبلغ من نظرک فی استجلاب الخراج .

ولی باید بیش از تحصیل خراج در اندیشه آبادانی زمین باشی

پس باید به تولید اولویت داد و دولت اسلامی موظف است پیش از آنکه مالیاتی را بر تولید کنندگان مقرر دارد زمینه ها و منابع تولید را فراهم آورد زیرا مالیات خواستن پیش از آبادانی زمین کشور را ویران می کند و مردم را از پای در می آورد و هر دولتی چنین کند عمر پایداری نخواهد داشت.

2- حمایت از تولید کنندگان:کشاورز،صنعتگر،تاجر هر یک به نوبه خود تولید کننده اند و همگی به حمایت دولت نیازمندند. زیرا همانطور که با مشکل مالی مواجه می شوند به مشکلات روحی نیز دچار می شوند، پس می باید به امورشان رسیدگی کرد و بر کارشان نظارت کرد تا حرکت تولید استمرار یابد و این نکته در سخنان امام علیه السلام به مالک نیز آمده است آنگاه که او را به رسیدگی امور خرجگزاران و تاجران و صنعتگران سفارش می کند که پیش از این فراوان بدان اشاره کردیم

و در اینجا مجال تکرار آن نیست.

3- حمایت تولید از فشارهای سرمایه:که می توان با برداشتن بهره سرمایه لازم را از طریق صندوق قرض الحسنه و بدون اخذ بهره در اختیار تولید کننده قرار داد.