مبانی هنری قصه های قرآن صفحه 178

که قرآن پیام خود را در خطاب به معاصران پیامبر ابلاغ می کند .(1)

روشن است که این گونه برداشت ها تنها تأویل های شخصی و سلیقه ای اند. جای شگفتی است که برخی از دانشوران روشنفکر معاصر به مفسّران کهن اعتراض می کنند _ و اعتراضشان نیز بجاست _ که چرا این همه از ظهور آفتاب گون قرآن سرمی پیچند و افکار خود را بر آن تحمیل می کنند؛ امّا در چنین مواردی صرفا برای خوشامدهای ذوقی، چنین بر قرآن جفا روا می دارند. این که قرآن در پایان قصّه به معاصران پیامبر خطاب می کند، امری طبیعی است؛ زیرا اصولاً قصّه قرآنی برای عبرت آموزی است. امّا این چه دلالتی دارد بر این که قصّه آدم و ابلیس رمزی و نمادین است و شخصیّت ابلیس تمثیلی است؟ نیز درست است که می توان از این قصّه درگیری دائم جناح ایمان و استکبار را فهمید؛ امّا نمادین بودن پیام یک قصّه، با واقعی بودن آن قصّه ناسازگار نیست. اصولاً از همه قصّه های واقعی قرآن، می توان و باید، پیام ها و درس های تمثیلی نیز برگرفت تا رمز جاودانگی قرآن و تخاطب آن با مردم همه عصرها تبیین گردد.

4 _ 4. حادثه

اشاره

4 _ 4. حادثه

از مهم ترین عناصر قصّه قرآنی، حادثه است. طبیعت حوادث قصّه های قرآنی متفاوت است. در این قصّه ها، حوادث سه گونه اند: زاییده قضا و قدر، غیر عادی و اعجازین، عادی و طبیعی.