مبانی هنری قصه های قرآن صفحه 182

چه را در آن می بیند، به چشم واقعیّت می نگرد. بسیار شگفتی زاست که برخی می پذیرند این دو نوع حادثه واقعی و طبیعی اند،(1) لیکن از این سِرّ غافلند و در جای های دیگر به تمثیل و اسطوره در قصّه های قرآن قائل می شوند.

4 _ 4 _ 4. سبب عنایت به این دو نوع حادثه

4 _ 4 _ 4. سبب عنایت به این دو نوع حادثه

این که اصولاً چرا قرآن تا این اندازه به این دو نوع حادثه اهمّیّت داده است، نیز جای تأمّل دارد. بارها گفته ایم که قصّه های قرآن جز حق و واقعیّت محض چیزی را روایت نمی کنند، امّا باید عنایت داشت که در گزینش واقعیّت ها دقیقا به فضای ذهنی مخاطبان نظر دارند. در آن روزگار، مخاطبان دعوت پیامبر می پنداشتند که همه حقّانیّت یک پیامبر بسته به این است که معجزه های بزرگ بیاورد و کارهای فراتر از عادت انجام دهد. قرآن به این نیاز پاسخ می دهد و در قصّه پیامبران پیشین، فراوان از این معجزات یاد می کند تا به آنان بگوید که این نیاز چندان صادقانه نیست و بسیاری از امم پیشین پس از دیدن آن معجزات نیز ایمان نیاوردند:

وَلَوْ اَنَّنا نَزَّلْنآ اِلَیْهِمُ الْمَلئِکَهَ وَکَلَّمَهُمُ الْمَوْتی وَحَشَرْنا عَلَیْهِمْ کُلَّ شَیْ ءٍ قُبُلاً ما کانُوا لِیُؤْمِنُوا اِلاّ اَنْ یَشآءَ اللّه ُ وَلکِنَّ اَکْثَرَهُمْ یَجْهَلُونَ . (2)

و اگر ما فرشتگان را بر آنها نازل کرده بودیم و مردگان با ایشان سخن می گفتند و هر