حکمت های جاوید (چهارده موضوع تبلیغی از سخنان امام حسین علیه السلام) صفحه 56

1- 49. سوره بینه، آیه 7 و 8.

فرق بین اخلاص و مقام رضا

مُخلِص به کسی گفته می شود که انگیزه و محرّکی غیر از خداوند متعال نداشته باشد؛ ولی مقام رضا مربوط به افرادی است که در عمل مخلصانه، احساس رضایت و خشنودی نیز دارند و این مرحله ای بالاتر از اخلاص است. فردی که بیمار است، ممکن است پزشک برای بهبودی او داروی بدمزه ای را تجویز کند. این بیمار فقط برای دست یافتن به سلامت خود، این دارو را می خورد و احساس ناگواری هم در این هنگام به او دست می دهد؛ ولی گاهی پزشک خوردن عسل مصفای طبیعی را به بیمار توصیه می کند. او هم برای درمان خود، شربت عسل را می نوشد؛ ولی با همه وجود به استقبال این دستور می رود و از آن رضایت کامل دارد و ذرّه ای احساس دشواری نمی کند.

محیی الدین بن عربی در تفسیر خود، ذیل آیه مورد بحث می گوید:

«... وأعلی درجاتهم (خیر البریه) مقام کمال الصفات الّذی هو الرضا»(1) ... افرادی که ایمان دارند و همه اعمال صالح را نیز انجام می دهند، صاحب مقام خیر البریه می شوند.

بالاترین درجه آنان مقام کمال صفات است، مقامی که جز مقام رضا نیست. علّامه طباطبایی رحمه الله در تفسیر المیزان، معیار ایمان افراد را اعتقادشان به تقدیرات الهی بیان می کند که مقام رضا فرع بر آن اعتقاد و باور است.