حکمت های جاوید (چهارده موضوع تبلیغی از سخنان امام حسین علیه السلام) صفحه 7

1- 2. سوره ذاریات، آیه 56.

«إنّ العباده ثلاثه: قوم عبدوا اللَّه خوفاً فتلک عباده العبید؛ وقوم عبدوا اللَّه لطلب الثواب، فتلک عبادهالأُجَراء؛ وقوم عبدوا اللَّه حُبّاًله، فتلک عبادهالأحرار»(1)؛ عبادت سه نوع است: گروهی خدا را عبادت کردند از روی ترس، پس آن عبادت بردگان است. و دسته ای خدا را عبادت کردند به طمع به دست آوردن ثواب، پس آن عبادت اجیر شده ها است. و عدّه ای خدا را عبادت کردند به سبب محبتی که به خدا داشتند. پس آن عبادت آزادگان است.

1 - عبادت بردگان

این نوع عبادت، پرستشی است که منشأ شناخت و معرفت ندارد، بلکه شخص به خاطر ترس از عذاب الهی سر به سجده می سپارد، در حالی که اگر آگاهی لازم را داشت، نیازی نبود که ترس و وحشت او را به بندگی بکشد.

2 - عبادت تاجران

در این عبادت، هدف عبادت کننده به دست آوردن مزد در جهان آخرت است. از نظر این افراد، تار و پود عبادت، همین اعمال بدنی و حرکات ظاهری است. این نوع عبادت، عامیانه و جاهلانه است، چنین عبادت کننده ای به جای توجّه به عظمت معبود به نعمت های بهشتی می اندیشد و هدف ارزشمند عبادت را فراموش کرده است.

3 - عبادت عارفان

در این نوع عبادت، عبادت نردبان قرب و معراج انسان است. در این تلقی، حرکات زبان و بدن ظاهر عبادت است و روح عبادت به مفهومی وابسته است که عابد از عبادت در ذهن دارد، و به