حکمت های جاوید (چهارده موضوع تبلیغی از سخنان امام حسین علیه السلام) صفحه 83

1- 81. المیزان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 370 .

2- 82. سوره آل عمران، آیه 173.

ج) به غارت رفتن اموال بسیاری از مسلمانان در پی شکست.

د) مجروح شدن بسیاری از سربازان اسلام.

ه) خدشه دار شدن اقتدار و عزّتی که در پی جنگ بدر برای مسلمانان به وجود آمده بود.

با توجّه به مشکلات یاد شده و سختی های دیگر، قرآن از آنان به نیکی یاد می کند، به این علّت که رفتار قبلی خود را با توکّل بر خدا جبران کردند. در مقابل، خداوند متعال نیز با ایجاد ترس در دل دشمن، آنان را فراری داد.

3 - توکّل بر خدا در امور آینده

درباره کارهایی که انسان می خواهد در آینده انجام دهد، از دیدگاه فرهنگ قرآن نباید با قاطعیت تمام بگوید: من این کارها را انجام می دهم، بلکه سفارش شده است که با توکّل بر خدا و گفتن «إن شاء اللَّه» عزم خود را جزم کرده و با جدّیت تلاش کند. در این صورت است که خدا هم او را یاری خواهد کرد.

«... فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ المُتَوَکِّلِینَ»(1)؛ و چون عزمت را جزم کردی، بر خداوند توکّل کن، که خدا اهل توکّل را دوست دارد.

خداوند لزوم توکّل بر او در امور آینده را تحت عنوان دیگری نیز بیان کرده است:

«وَلا تَقُولَنَّ لِشَی ءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَداً * إِلّا أَنْ یشآءَ اللَّهُ