مقدمه
واقعه حماسی عاشورا برای همه بشریت پیام ها و آموزه های سازنده و زندگی سازدارد. مبارزان جوانمردان دانشوران سیاست مداران همه و همه از گفتار و رفتار امام حسین ع) الگو گرفته اند. اما در این میان تعالیم اخلاقی ِ آن امام شهید و یژگی های برجسته ای دارد که برای هر انسانی سازنده و درس آموز است ریشه های این رفتارها و منش های اخلاقی عقاید ژرف و عمیقی بود که به خدا و قیامت داشت او با شناختی عمیق از خویش و هستی و پی بردن به نقش ِ انسان درهستی به تربیتی شگرف آراسته شد. محیط تربیتی آن امام بزرگ نیز به گونه ای بود که خمیر مایه ذاتی او را، که آمیخته با نور و پاکی بود، به سوی بی نهایت پرواز می داد.در این مقاله مختصر، به اجمال پیام های اخلاقی ِ عاشورا را مرور می کنیم در ابتدا اشاره ای کوتاه به انگیزه و قیام امام حسین ع) داریم
انگیزه قیام امام حسین (ع)
به طور مسلم در حرکت ها و نهضت ها، انگیزه و هدف لازم و ضروری است چون هر عاقلی در افعال ارادی خود، ابتدا غرض و هدف را در نظر می گیرد، و گرنه عبث و لغو خواهد بود. اما هدف و انگیزه مردم در مبارزات مختلف است گاهی مبارزه برای رسیدن به مقام است و گاهی برای زیاد کردن آب خاک مال و ثروت است ولی در مبارزه های اولیای خدا، جز خدا و رضایت و نصرت الهی چیز دیگری تصورنخواهد شد. بنابراین تنها هدف و انگیزه ای که می توان در مبارزات ائمه هدی بالاخص ابا عبدالله الحسین (ع) تصور کرد، همانا ترویج دین و نصرت خدا
و گسترش عدالت و بر چیدن ظلم و فساد است همین تقدس هدف یکی از عوامل بقا و تداوم عظمت آن نهضت و مبارزه است لکن حفظ آن به مقتضای عصر و زمان مختلف می باشد. امام خمینی می گوید: «چون ما به تاریخ نگاه می کنیم تحولاتی که پیدا شده است در اسلام و مسلمین هر جا که قوت ایمان در کار بود و مردم و مسلمین به قوت ایمان حرکت می کردند نصر با آنها همراه بوده است و هر وقتی برای رسیدن به مال و آمال دنیایی بوده نصر و پیروزی به طور کلی یا به صورت مدوام از آنها فرار می کرده است .امام حسین (ع) فلسفه قیام و نهضت خود را چنین بیان می فرماید: «قیام من به خواهش هوای نفس و دنیاطلبی نیست بلکه برای احیای سیره رسول الله (ص) و علی ّ مرتضی (ع) است و می خواهم امر به معروف و نهی از منکر را زنده کنم در کتاب حضور، آمده است «از زمان پیغمبر (ص) و بعد از رحلت آن حضرت دست های مرموزی بر اساس انگیزه های و اهداف شیطانی به کار افتاد و عمال مزدوری به کار گماشته شدند، تا نگذارند سیره رسول خدا (ص) بدون پیرایه و فارغ از حب ّ و بغض های شخصی و گروهی به رشته تحریر در آید. آنان هر نکته ای را که به ضرر خود می دیدند، حذف کرده و یا واژگون جلوه می دادند و از طرفی نیز، داستان های بی پایه و اساس را به نفع خود ساخته و منتشر می کردند. اینها بود که باعث انحراف در سیره رسول خدا (ص) وعلت به وجود
آمدن کینه و عداوت نسبت به خاندان پیغمبر می گردید و هیچ راه حل ّ واصلاح به نظر نمی آمد، مگر همان تشخیص امام حسین ع) که راه حلی ّ جز شهادت وقیام نمی دید. عاشورا در حقیقت الگو و سرمشق زندگی برای دست یابی به حیات طیّبه الهی است
پیروزی در نهضت عاشورا
اشاره
پیروزی به معنای حقیقی آن گاه صادق است که انسان به هدف دست یابد، ولو درظاهر قضیه به صورت شکست جلوه کند. نهضت عاشورا، در دست یابی به هدف چنان سرعت عمل نشان داد که پس از اندک زمانی گروه توابین شکل گرفت و شعار ضد حکومتی از گوشه و کنار جامعه اسلامی آن روز به گوش رسید.امام حسین ع) با شهادت خود و یاران باوفایش کفر یزید و ظلم و ستم حکومت اموی را بر ملا ساخت خطبه های آتشین امام سجاد(ع) و بانوی عظمت و شهامت حضرت زینب در مسجد اموی و بازار کوفه به خوبی ثابت کرد که آن چه که دستگاه تبلیغی حاکم بر آنان جلوه می داد، همه دروغ بود و مردم از جنایت های یزید آگاهی تام پیدا کردند و این مشکل ریشه دار جز در نهضت عاشورای حسینی حل ّ نشد.