لمعة من بلاغة الحسین علیه‌السلام‌ صفحه 49

سأله رجل فقال اخبرني يابن رسول الله عن قول الله عزوجل (يوم ندعو كل اناس بامامهم)؟فقال عليه‌السلام: امام دعا الي الله فاجابوه اليه، و امام دعا الي الضلالة فاجابوه اليها، هؤلاء في الجنة، و هؤلاء في النار، و هو قول الله عزوجل: (فريق في الجنة و فريق في السعير) [170] .(مردي از حضرت سؤال كرد، اي فرزند رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم ما را از كلام خداوند عزوجل خبر ده كه فرمود: روزي كه ما مردم را با امام و پيشواي ايشان - براي حساب - مي‌خوانيم.)حضرت فرمودند: منظور امامي است كه مردم را به سوي خداوند دعوت نمايد و مردم او را اجابت كنند و امامي كه مردم را به گمراهي بخواند و مردم تسليم او گردند، آنها در بهشتند و اينها در آتش، و اين گفتار خداوند عزوجل است كه فرمود: «گروهي در بهشت مي‌باشند و گروهي در آتش دوزخ».

سپري شدن عمر

و قال يابن آدم، انما انت ايام، كلما مضي يوم ذهب بعضك [171] .اي پسر آدم! تو همانند روزها هستي، هر روزي كه مي‌گذرد بخشي از (عمر) تو كاسته مي‌شود.

مطالب قرآن

و قال كتاب الله عزوجل علي اربعة اشياء، علي العبارة و الاشارة و اللطائف و الحقائق، فالعبارة للعوام، و الاشارة للخواص، و اللطائف للاولياء، و الحقائق للانبياء عليهم السلام [172] .در كتاب خداوند عزوجل، چهار نوع مطلب وجود دارد، عبارات، اشارات، لطايف و حقايق.عبارت‌ها براي عوام است، اشارات قرآن براي خواص است، لطايف براي اولياست و حقايق براي انبيا عليهم‌السلام مي‌باشد.

مناظره

روي أن رجلا قال له اجلس حتي نتناظر في الدين!فقال عليه‌السلام: يا هذا انا بصير بديني، مكشوف علي هداي فان كنت جاهلا بدينك فاذهب فاطلبه، مالي و للمماراة،و ان الشيطان ليوسوس للرجل و يناجيه، و يقول: ناظر الناس في الدين، لئلا يظنوا بك العجز و الجهل، ثم المرء لا يخلو من اربعة اوجه: اما ان تتماري انت و صاحبك في ما تعلمان، فقد تركتما بذلك النصيحة، و طلبتما الفضيحة، و اضعتما ذلك العلم، او تجهلانه فاظهرتما جهلا و خاصمتما جهلا.و اما تعلمه انت فظلمت صاحبك بطلب عثرته، او يعلمه صاحبك فتركت حرمته، و لم تنزل منزلته، و هذا كله محال، فمن انصف و قبل الحق، و ترك المماراة فقد اوثق ايمانه، و احسن صحبة دينه، و صان عقله [173] .(روايت شده،مردي به حضرت عرض كرد: بنشين تا درباره‌ي دين، مناظره نماييم!) حضرت فرمود: اي مرد! من نسبت به دين خويش آگاهم و راه هدايت بر من گشوده است، اگر تو نادان هستي به دنبال دانش برو! من نيازي به مجادله ندارم، همانا شيطان انسان را وسوسه كرده با او نجوا كند و گويد: با مردم درباره‌ي دين مناظره نما تا گمان به ناتواني و ناداني تو نبرند؛ پس (بدان) حال انسان از چهار صورت خالي نيست:1. يا تو و مخاطبت در آنچه مي‌دانيد با يكديگر مجادله مي‌كنيد كه در اين صورت خيرخواه هم نبوده، بلكه طالب رسوايي يكديگريد و ارزش علم را پايين آورده‌ايد.2. يا هر دو نادان هستيد كه در اين صورت جهل يكديگر را آشكار و از روي ناداني به مخاصمه پرداخته‌ايد.3. يا فقط تو دانايي كه در اين صورت به مخاطبت ستم روا داشته‌اي؛ زيرا مي‌خواهي عيب و لغزش او را آشكار نمايي.4. يا تو ناداني و مخاطبت دانا كه در اين صورت احترام او را ناديده گرفته و در جايگاه خويش قرار نداده‌اي.و تمام اين چهار صورت را نبايد انجام داد. بنابراين، كسي كه باانصاف باشد و پذيراي حق گردد و مجادله را رها كند، ايمان خويش را استحكام بخشيده و دين و عقل خويش را پاس داشته است.

گريه بر اهل بيت

و قال ما من عبد قطرت عيناه فينا قطرة، او دمعت عيناه فينا دمعة الا بوأه الله بها في الجنة حقبا [174] و [175] .هيچ بنده‌اي نيست كه براي ما قطره‌اي اشك بريزد و يا اشك در چشمش حلقه زند، مگر آن كه خداوند او را در بهشت جاي دهد و از عذاب حفظ نمايد.

خوف از خدا