- پیشگفتار 1
- اشاره 3
- مفهوم شعائر 4
- تنوع شعائر 6
- بررسی ادلّه رجحان 7
- واگذاری تطبیق به عرف 12
- پاسخ به شبهات 14
- اشاره 22
- 1 - عزاداری و احیای فرهنگ عاشورا 23
- 2 - ارتباط عاطفی امّت با اولیای الهی 28
- 3 - بهره برداری از جوّ معنوی مجالس 36
- 4 - اصلاح و ارشاد جامعه 37
- توضیح 40
- کسانی که محبّت آن ها واجب است 40
- اهل بیت کیانند؟ 42
- دوستی اهل بیت در قرآن کریم 44
- تأکید بر دوستی افرادی بر دوستی خدا 49
- جلوه های محبّت در زندگی انسان 51
- اشاره 71
- توضیح 72
- مرثیه سرایی در سوگ اولیای الهی 73
- اشاره 75
- مرثیه سرایی در سوگ امام حسین علیه السلام 75
- 1 - مرثیه سرایی پیامبرصلی الله علیه وآله قبل از ولادت امام حسین علیه السلام 76
- 3 - مرثیه سرایی پیامبرصلی الله علیه وآله در خانه ام سلمه 79
- 4 - مرثیه سرایی پیامبرصلی الله علیه وآله در خانه عایشه 80
- 5 - مرثیه سرایی رسول خداصلی الله علیه وآله در عالم برزخ 81
- 6 - مرثیه سرایی امام علی علیه السلام 82
- 7 - مرثیه سرایی امام صادق علیه السلام 83
- 8 - مرثیه سرایی ام البنین 84
- 9 - مرثیه سرایی حضرت زینب علیها السلام 85
- 10 - مرثیه سرایی ابن عباس 86
- 11 - مرثیه سرایی زید بن ارقم 87
- 1 - اصل اباحه 89
- ادله جواز و رجحان مرثیه سرایی به شعر 89
- اشاره 89
- توضیح 89
- 3 - مرثیه سرایی حضرت آدم علیه السلام 90
- 2 - تعظیم شعائر دینی 90
- مرثیه سرایی به شعر در سوگ امام حسین علیه السلام 98
- اشاره 105
- 1 - گریستن حضرت آدم علیه السلام در سوگ هابیل 118
- 2 - گریه یعقوب در فراق یوسف 118
- توضیح 118
- 3 - گریه پیامبرصلی الله علیه وآله بر حمزه 119
- 5 - گریه پیامبرصلی الله علیه وآله بر جدّش عبدالمطلّب 120
- 4 - گریه رسول خداصلی الله علیه وآله بر عترتش 120
- 7 - گریه پیامبرصلی الله علیه وآله بر جعفر 121
- 10 - گریه پیامبرصلی الله علیه وآله بر عبداللَّه بن مظعون 122
- 9 - گریه پیامبرصلی الله علیه وآله بر فاطمه بنت اسد 122
- 11 - رخصت پیامبرصلی الله علیه وآله به گریستن 122
- 12 - گریه حضرت علی علیه السلام در سوگ حضرت زهراعلیها السلام 123
- 14 - گریه علی علیه السلام بر هاشم بن عتبه 124
- 15 - گریه علی علیه السلام بر محمّد بن ابوبکر 124
- 17 - گریه فاطمه علیها السلام بر مادرش 125
- 18 - گریه فاطمه علیها السلام بر رقیه 125
- 20 - گریه امام حسن علیه السلام و اهل کوفه در سوگ حضرت علی علیه السلام 126
- 21 - گریه امام حسین علیه السلام در سوگ برادرش عباس علیه السلام 127
- 23 - گریه امام حسین علیه السلام بر طفل شیرخوارش 128
- 24 - گریه امام حسین علیه السلام بر قیس بن مسهّر 129
- 25 - گریه امام حسین علیه السلام بر حرّ بن یزید ریاحی 130
- 26 - گریه اهل مدینه در سوگ رسول خداصلی الله علیه وآله 130
- 28 - گریه ابوهریره بر امام حسن علیه السلام 131
- 29 - گریه سعید بن عاص در سوگ امام حسن علیه السلام 131
- 30 - گریه محمّد بن حنیفه بر امام حسن علیه السلام 132
- 31 - گریه اهل مدینه هنگام یادآوری رسول خداصلی الله علیه وآله 132
- توضیح 157
- مراتب گریه 157
- 1 - استاد مصری، ابوشریف، معروف عبدالمجید 160
- اشاره 160
- 2 - استاد صائب عبدالحمید 162
- 3 - استاد ادریس حسینی مغربی 165
- 4 - دکتر محمد تیجانی تونسی 173
- 6 - احمد حسین یعقوب اردنی 176
- 5 - خانم هاجر حسینی 176
- 1 - عباس محمود عقاد 178
- واقعه عاشورا در اندیشه اهل سنت 178
- 4 - عبدالحمید جوده السحار 180
- 3 - شیخ طنطاوی 180
- 5 - العبیدی 181
- 6 - شیخ عبداللَّه علائلی 182
- 7 - خانم بنت الشاطی 183
- 8 - عبدالرحمن شرقاوی 183
- 9 - توفیق ابوعلم 183
- 10 - محمد عبدالباقی 184
- 11 - خالد محمد خالد 184
- 12 - شیخ محمد محمود مدنی 186
- 13 - محمد زغلول پاشا 188
- 15 - احمد اسکندر 188
- 14 - دکتر کلیم صدیقی 188
- 16 - محمد علی جناح 189
- 17 - فاروق احمد خان لغاری 189
- 18 - خانم بی نظیر بوتو 189
- اشاره 191
- 1 - انطوان بارا 193
- 2 - کارل بروکلمان 202
- 3 - ولیم لوفتس 203
- 4 - دکتر، ج، هوکار 203
- 6 - ماربین 204
- 5 - گوستاو گروینیام 204
- 8 - پروفسور واشنگتن ایروینگ 208
- 7 - جرجی زیدان 208
- 9 - کورت فریشلر 209
- 10 - بولس سلامه 210
- 11 - جورج جرداق 211
- 12 - توماس ماساریک 211
- 14 - روزولت 212
- 13 - سر پرسی سایکس 212
1- 153. همان، ص 189.
2- 154. الاستیعاب، ج 3، ص 630.
3- 155. همان.
4- 156. همان، ج 1، ص 102.
خود را بگیرد، در این هنگام است که می گوید:
لکل اجتماع من خلیلبین فرقه
و کلّ الذی دون الممات قلیل
و انّ افتقادی واحداً بعد واحد
دلیل علی أن لایدوم خلیل(1)
مرثیه سرایی به شعر در سوگ امام حسین علیه السلام
ابوالفرج اصفهانی می گوید: «کانت الشعراء لاتقدم علی رثاء الحسین علیه السلام مخافه من بنی امیه و خشیه منهم»؛(2) «شعرا به جهت ترس بنی امیه و هراس از آنان اقدام به مرثیه سرایی برای امام حسین علیه السلام نمی کردند.»
ولی در عین حال گروهی در سوگ امام حسین علیه السلام شعر سرودند: سبط بن جوزی از سدّی نقل می کند که گفت: «انّ اوّل من رثی الحسین علیه السلام عقبه بن عمرو العبسی»؛(3) «اوّل کسی که در سوگ حسین مرثیه سرایی کرد عقبه بن عمرو عبسی بود.»
با مرور کتب تاریخی پی می بریم که شعرایی بوده اند که درباره مصیبت امام حسین علیه السلام شعر سروده اند اینک به برخی از آنان اشاره می کنیم:
1 - سلیمان بن قتّه
او که یکی از مردان قبیله بنی تمیم بن مرّه بن کعب بن لؤی و از طرفداران بنی هاشم بوده و از تابعین به حساب می آمد در مرثیه امام حسین علیه السلام شعری دارد که اوّل آن چنین است: