- مقدّمه 1
- تذکّر 2
- کتاب حاضر 2
- فصل اول آیات خلافت و زعامت مسلمین 5
- اشاره 5
- شرح و تفسیر 6
- دورنمای بحث 6
- انتخاب جانشین نقطه پایان رسالت 10
- انتخاب جانشین نقطه پایان رسالت 14
- تطبیق نشانههای سهگانه بر مسأله ولایت 18
- راه دوم: تفسیر آیه تبلیغ در سایه روایات 20
- پیامهای آیه 22
- جریان غدیر 23
- محتوای روایات غدیر 24
- مباحث تکمیلی 29
- 2. آیاتی از سوره معارج در تأیید داستان غدیر 32
- 3. ارتباط این آیه با قبل و بعد از آن چگونه است؟ 34
- اشاره 36
- 3 آیه اکمال دین 36
- دورنمای بحث 37
- شرح و تفسیر 37
- آن روز، چه روزی بوده است؟ 38
- راه اوّل: تفسیر آیه بدون قرائن خارجی 39
- منظور از اکمال دین چیست؟ 41
- اعترافی جالب از فخر رازی 43
- راه دوم: تفسیر آیه در سایه روایات 48
- سخنی عجیب از «آلوسی» 51
- پیامهای آیه 52
- مباحث تکمیلی 53
- 2. اتمام دین و اکمال نعمت در سایه ولایت 53
- 2. ولایت دو سو دارد! 55
- اشاره 57
- 3 آیه ولایت 57
- دورنمای بحث 58
- شرح و تفسیر 58
- راه اوّل: تفسیر آیه با قطع نظر از احادیث 60
- «ولی» در استعمالات قرآن 60
- منظور از ولیّ در آیه مورد بحث 63
- مصداق «الّذین آمنوا ... راکعون» کیست؟ 64
- راه دوم: تفسیر آیه با توجّه به احادیث 65
- یادآوری دو نکته 68
- بهانهها و اشکالها! 69
- اشکال اوّل: إنّما دلالت بر حصر ندارد! 70
- اشکال دوم: إعطاء خاتم فعل کثیر است! 71
- اشکال سوم: انگشتر بسیار قیمتی بود! 72
- اشکال چهارم: این کار با حضور قلب نمیسازد! 73
- اشکال پنجم: چرا تمام ضمیرهای آیه جمع است؟ 74
- اشکال ششم: ولایت علی علیه السلام در حیات پیامبر صلی الله علیه و آله چه معنی دارد؟ 82
- اشکال هفتم: منظور از زکات چیست؟ 83
- نکتهای بسیار مهم! 86
- پیام آیه ولایت 88
- اشاره 89
- 4 آیه اولی الامر 89
- دورنمای بحث 90
- شرح و تفسیر 90
- محدوده اطاعت از اولو الامر 91
- نظرات مختلف پیرامون اولو الامر 93
- تفسیر آیه در سایه روایات 97
- سؤالات و پاسخها 101
- غزوه تبوک 103
- پیامهای آیه 107
- اشاره 111
- 5 آیه صادقین 111
- دورنمای بحث 112
- آشنائی اجمالی با سوره توبه 112
- شرح و تفسیر 115
- صادقین کیانند؟ 116
- نظریه دانشمندان اهل سنّت 117
- تفسیر آیه صادقین با آیهای دیگر از قرآن 119
- صادقین در روایات 124
- پیام آیه صادقین 125
- اشاره 128
- فصل دوم آیات فضائل اهل البیت علیهم السلام 128
- دورنمای بحث 129
- مقدّمه 129
- شرح و تفسیر 130
- «اهل البیت» کیانند؟ 136
- پاسخ به چند سؤال 143
- اشاره 146
- 2 آیه مودّت 146
- سیری در آیات قبل 147
- دورنمای بحث 147
- شرح و تفسیر 149
- «قربی» کیانند؟ 150
- نظرات اهل سنّت پیرامون «قربی» 153
- تفسیر «قربی» از منظر شیعه 153
- اعترافی ناخواسته! 155
- تفسیر مودّت در سخن امام صادق علیه السلام 160
- تفسیر آیه مودّت در سایه روایات 161
- چند نکته مهم 165
- پیام آیه مودّت 166
- مراحل و مراتب محبّت 168
- میثم تمّار، عاشقی خالص 169
- اشاره 171
- 3 آیه مباهله 171
- مقدّمه 172
- دورنمای بحث 172
- 2. مباهله یعنی چه؟ 173
- 1. مباهله آخرین حربه 173
- شرح و تفسیر 174
- آیا مباهله انجام شد؟ 174
- «ابنائنا»، «نسائنا» و «انفسنا» کیانند؟ 178
- 4 آیات سوره دهر 181
- اشاره 181
- دورنمای بحث 182
- شأن نزول 183
- شرح و تفسیر 185
- 1. وفای به عهد و پیمان 186
- 3. رسیدگی به نیازمندان 187
- 2. ترس از قیامت 187
- 4. اخلاص 189
- آیات پاداش 190
- مقایسه پاداشهای دنیا و آخرت! 190
- نعمتهای دوازدهگانه بهشتی! 191
- شراب طهور چیست؟ 195
- 1. سوره انسان مکّی است! 196
- بهانهجوییها! و پاسخ آن 196
- 2. چراغی که بر خانه واجب است، بر مسجد حرام است! 199
- 3. آیات سوره دهر عامّ است، یا خاصّ؟ 201
- پیامهای آیه 202
- 1. اهمّیّت کمک به نیازمندان 205
- 2. کمّیّت معیار عمل نیست! 206
- 3. انعکاس آیات سوره دهر در اشعار شعرا 207
- 5 آیه توبه آدم 208
- اشاره 208
- دورنمای بحث 209
- شرح و تفسیر 209
- درسهایی از داستان حضرت آدم و حوّا! 210
- توسّل حضرت آدم! 212
- «کلمات» چه بوده است؟ 214
- آیا توسّل مشروع است؟ 216
- اقسام توسّل 217
- اقسام توحید 219
- تفسیر توحید و جایگاه والای آن 219
- اشاعره و تفسیری غلط از توحید افعالی! 221
- آیا توسّل با توحید سازگار است؟ 223
- توسّل در قرآن 225
- توسّل به بزرگان بعد از مرگشان 227
- توسّل در روایات 228
- اشاره 231
- پرستش غیر خدا جایز نیست 231
- شأن نزول 232
- دورنمای بحث 232
- اعترافات دانشمندان اهل سنّت! 234
- شرح و تفسیر 236
- معامله با خداوند 236
- مقایسه این سه معامله با یکدیگر 238
- ظرافت تعبیر در آیه لیلة المبیت 239
- مقایسهای دیگر! 239
- ارتباط آیه لیلة المبیت با آیات قبل 240
- ارتباط آیه لیلة المبیت با ولایت امیر المؤمنین علیه السلام 242
- 2. آیه مورد بحث در مورد ابو ذر است! 243
- پاسخ برخی ایرادهای بیاساس! 243
- 1. آیه لیلة المبیت مربوط به آمرین به معروف است! 243
- 3. این آیه درباره همه مهاجران و انصار است! 244
- 4. علی علیه السلام میدانست زنده میماند، یا نه؟ 244
- 5. مخاطب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چه کسانی بودهاند؟ 246
- مباحث تکمیلی 247
- 2. سرانجام علی علیه السلام در آن شب پرمخاطره! 248
- پیام آیه 250
- 3. خداوند به فداکاری علی علیه السلام مباهات میکند! 250
- اشاره 252
- 3 آیه سقایة الحاج 252
- دورنمای بحث 253
- شأن نزول 254
- نکتهای مهمّ! 256
- شرح و تفسیر 257
- ارتباط آیه سقایة الحاج با ولایت 259
- اعترافی از یکی از علماء اهل سنّت! 259
- پیام آیه 260
- مباحث تکمیلی 262
- 2. چرا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم منافقین را نابود نکرد؟ 264
- 3 آیه نصرت 265
- اشاره 265
- دورنمای بحث 266
- شرح و تفسیر 267
- مؤمنین کیانند؟ 270
- مؤمنین کیانند؟ 273
- اشاره 274
- 4 آیه علم الکتاب 274
- دورنمای بحث 275
- هیچ چیز را بدون دلیل نپذیرید! 275
- شرح و تفسیر 277
- «من عنده علم الکتاب» کیست؟ 278
- چگونگی شهادت خداوند! 278
- چگونگی شاهد بودن علی علیه السلام! 280
- مقایسهای بین آصف بن برخیا و علیّ بن أبی طالب علیه السلام 282
- آیات فضائل مخصوص حضرت علی علیه السلام 283
- اشاره 283
- شرح و تفسیر آیه 44 اعراف 285
- دورنمای بحث 285
- مؤذّن کیست؟ 288
- آیا مؤذّن بودن افتخاری محسوب میشود؟ 289
- شرح و تفسیر آیه 3 سوره توبه 290
- شرح و تفسیر 293
- اختلاف در جزئیّات 293
- آیا این مأموریّت فضیلت است؟ 294
- ارتباط آیه «اذان» و «مؤذّن» 295
- حکمت تغییر مأموریّت ابلاغ آیات سوره برائت 297
- دورنمای بحث 299
- آیه محسنین 299
- شرح و تفسیر 300
- «آورنده کلام صدق» و «تصدیقکننده آن» کیست؟ 302
- فخر رازی، تنها مخالف! 304
- اشاره 305
- 8 آیه پیشگامان نخستین 305
- دورنمای بحث 306
- شرح و تفسیر 306
- نخستین مرد مسلمان 310
- ارزش ایمان قبل از بلوغ! 313
- «اوّل المؤمنین» امتیازی بزرگ! 317
- پیام آیه 320
- 9 آیه محبّت 322
- اشاره 322
- نفوذ در دلها، مهمترین سرمایه رهبران 323
- دورنمای بحث 323
- شرح و تفسیر 325
- شأن نزول آیه محبّت 326
- تفسیرهای دیگری برای آیه مورد بحث 329
- پیام آیه شریفه 330
- مباحث تکمیلی 331
- 2. گستره عمل صالح 333
- اشاره 334
- 10 آیه سابقون 334
- دورنمای بحث 335
- محتوای سوره واقعه 335
- شرح و تفسیر 337
- علی علیه السلام مصداق أتمّ و أکمل سابقون! 338
- تفسیر سابقون از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 338
- اشاره 341
- 11 آیه اذُن واعیه 341
- دورنمای بحث 342
- شرح و تفسیر 342
- صاحب «اذُن واعیه» کیست؟ 344
- تناقض در کلام شیخ روزبهان! 346
- نکتهای ظریف از فخر رازی 347
- علی با حق و حق با علی است! 348
- دعای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در حقّ علی علیه السلام 349
- علی علیه السلام بهترین قاضی! 349
- 12 آیه صالح المؤمنین 352
- اشاره 352
- شأن نزول 353
- دورنمای بحث 353
- شرح و تفسیر 355
- صالح المؤمنین کیست؟ 358
- پیام آیه 360
- 13 آیه انذار و هدایت 361
- اشاره 361
- دورنمای بحث 362
- شرح و تفسیر 362
- تناسب صدر و ذیل آیه 363
- «منذر» و «هادی» کیست؟ 366
- راه اوّل: تفسیر آیه با قطع نظر از روایات 366
- راه دوم: تفسیر آیه در سایه روایات 368
- پیامهای آیه ولایت و انذار 371
- 1. تعصّب و لجاجت دو مانع بزرگ! 371
- 2. اقتداء هدایت شونده به هادی 373
- اشاره 376
- 14 آیه خیر البریّه 376
- دورنمای بحث 377
- شرح و تفسیر 378
- خیر البریّه در روایات 381
- 1. نظام ارزشی اسلام 385
- پیامهای آیه خیر البریّه 385
- 2. تاریخ پیدایش شیعه 388
- 3. شیعه یعنی چه؟ 389
- اشاره 393
- 15 آیه حکمت 393
- دورنمای بحث 394
- شرح و تفسیر 394
- علی علیه السلام صاحب حکمت! 396
- گستره علم و دانش حضرت علی علیه السلام 397
- 1. مرجعیّت علمی امام علی علیه السلام 397
- 2. امام علی علیه السلام دروازه شهر علم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 398
- 3. امام علی علیه السلام و علم تفسیر 398
- 6. امام علی علیه السلام و علم فقه 399
- 4. امام علی علیه السلام واضع علم نحو 399
- 5. امام علی علیه السلام و علم کلام 399
- 7. امام علی علیه السلام و علم حقیقت (علم باطن) 400
- 8. امام علی علیه السلام و جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 400
سؤال: فلسفه این کار چه بوده است؟ چرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آنها را به زیر پارچه برد و آن جمله زیبا را در مورد اهل البیت خویش فرمود؟ چرا به امّ سلمه و عایشه اجازه نداد به زیر آن پارچه بروند؟
جواب: هدف پیامبر صلی الله علیه و آله از این تشریفات و ریزهکاریها، جداسازی است.
حضرت میخواهد اهل البیت را بشکلی معرّفی کند که هیچگونه اشکالتراشی امکانپذیر نباشد و کمترین ابهام و اجمالی باقی نماند، تا دیگران در آن زمان و زمانهای بعد دانسته یا ندانسته، اهل البیت را به اشخاص و افراد دیگری تطبیق ندهند.
بدین جهت حتّی به این تشریفات هم اکتفاء نمیکند، بلکه طبق روایت عجیبی که در منابع مختلف، از جمله شواهد التّنزیل، آمده است (به نقل از انس بن مالک، خادم مخصوص آن حضرت) میخوانیم: آن حضرت پس از این ماجرا هر روز بعد از اذان صبح و قبل از اقامه نماز جماعت جلوی خانه علی و فاطمه میایستاد و این جمله را تکرار میکرد:
الصَّلاةَ یا أَهْلَ الْبَیْتِ. «إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتَ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً»
ای اهل بیت پیامبر! هنگام نماز صبح است. سپس آیه تطهیر را تلاوت میفرمود.
و این کار را برای شش ماه مداوم و پیدرپی تکرار میکرد! «1»
روایت فوق از ابو سعید خدری نیز نقل شده و ایشان میگوید:
«پیامبر هشت ماه پیدرپی هر روز صبح این کار را انجام میداد!» «2» شاید پیامبر بیش از مدت مذکور این کار را انجام داده باشد، ولی انس بن مالک بیش از شش ماه و ابو سعید خدری بیش از هشت ماه پیدرپی ندیده باشند. «3»