- مقدّمه 1
- کتاب حاضر 2
- تذکّر 2
- اشاره 5
- فصل اول آیات خلافت و زعامت مسلمین 5
- شرح و تفسیر 6
- دورنمای بحث 6
- انتخاب جانشین نقطه پایان رسالت 10
- انتخاب جانشین نقطه پایان رسالت 14
- تطبیق نشانههای سهگانه بر مسأله ولایت 18
- راه دوم: تفسیر آیه تبلیغ در سایه روایات 20
- پیامهای آیه 22
- جریان غدیر 23
- محتوای روایات غدیر 24
- مباحث تکمیلی 29
- 2. آیاتی از سوره معارج در تأیید داستان غدیر 32
- 3. ارتباط این آیه با قبل و بعد از آن چگونه است؟ 34
- اشاره 36
- 3 آیه اکمال دین 36
- شرح و تفسیر 37
- دورنمای بحث 37
- آن روز، چه روزی بوده است؟ 38
- راه اوّل: تفسیر آیه بدون قرائن خارجی 39
- منظور از اکمال دین چیست؟ 41
- اعترافی جالب از فخر رازی 43
- راه دوم: تفسیر آیه در سایه روایات 48
- سخنی عجیب از «آلوسی» 51
- پیامهای آیه 52
- مباحث تکمیلی 53
- 2. اتمام دین و اکمال نعمت در سایه ولایت 53
- 2. ولایت دو سو دارد! 55
- اشاره 57
- 3 آیه ولایت 57
- شرح و تفسیر 58
- دورنمای بحث 58
- راه اوّل: تفسیر آیه با قطع نظر از احادیث 60
- «ولی» در استعمالات قرآن 60
- منظور از ولیّ در آیه مورد بحث 63
- مصداق «الّذین آمنوا ... راکعون» کیست؟ 64
- راه دوم: تفسیر آیه با توجّه به احادیث 65
- یادآوری دو نکته 68
- بهانهها و اشکالها! 69
- اشکال اوّل: إنّما دلالت بر حصر ندارد! 70
- اشکال دوم: إعطاء خاتم فعل کثیر است! 71
- اشکال سوم: انگشتر بسیار قیمتی بود! 72
- اشکال چهارم: این کار با حضور قلب نمیسازد! 73
- اشکال پنجم: چرا تمام ضمیرهای آیه جمع است؟ 74
- اشکال ششم: ولایت علی علیه السلام در حیات پیامبر صلی الله علیه و آله چه معنی دارد؟ 82
- اشکال هفتم: منظور از زکات چیست؟ 83
- نکتهای بسیار مهم! 86
- پیام آیه ولایت 88
- 4 آیه اولی الامر 89
- اشاره 89
- دورنمای بحث 90
- شرح و تفسیر 90
- محدوده اطاعت از اولو الامر 91
- نظرات مختلف پیرامون اولو الامر 93
- تفسیر آیه در سایه روایات 97
- سؤالات و پاسخها 101
- غزوه تبوک 103
- پیامهای آیه 107
- اشاره 111
- 5 آیه صادقین 111
- آشنائی اجمالی با سوره توبه 112
- دورنمای بحث 112
- شرح و تفسیر 115
- صادقین کیانند؟ 116
- نظریه دانشمندان اهل سنّت 117
- تفسیر آیه صادقین با آیهای دیگر از قرآن 119
- صادقین در روایات 124
- پیام آیه صادقین 125
- فصل دوم آیات فضائل اهل البیت علیهم السلام 128
- اشاره 128
- مقدّمه 129
- دورنمای بحث 129
- شرح و تفسیر 130
- «اهل البیت» کیانند؟ 136
- پاسخ به چند سؤال 143
- اشاره 146
- 2 آیه مودّت 146
- سیری در آیات قبل 147
- دورنمای بحث 147
- شرح و تفسیر 149
- «قربی» کیانند؟ 150
- نظرات اهل سنّت پیرامون «قربی» 153
- تفسیر «قربی» از منظر شیعه 153
- اعترافی ناخواسته! 155
- تفسیر مودّت در سخن امام صادق علیه السلام 160
- تفسیر آیه مودّت در سایه روایات 161
- چند نکته مهم 165
- پیام آیه مودّت 166
- مراحل و مراتب محبّت 168
- میثم تمّار، عاشقی خالص 169
- 3 آیه مباهله 171
- اشاره 171
- دورنمای بحث 172
- مقدّمه 172
- 2. مباهله یعنی چه؟ 173
- 1. مباهله آخرین حربه 173
- آیا مباهله انجام شد؟ 174
- شرح و تفسیر 174
- «ابنائنا»، «نسائنا» و «انفسنا» کیانند؟ 178
- 4 آیات سوره دهر 181
- اشاره 181
- دورنمای بحث 182
- شأن نزول 183
- شرح و تفسیر 185
- 1. وفای به عهد و پیمان 186
- 2. ترس از قیامت 187
- 3. رسیدگی به نیازمندان 187
- 4. اخلاص 189
- مقایسه پاداشهای دنیا و آخرت! 190
- آیات پاداش 190
- نعمتهای دوازدهگانه بهشتی! 191
- شراب طهور چیست؟ 195
- بهانهجوییها! و پاسخ آن 196
- 1. سوره انسان مکّی است! 196
- 2. چراغی که بر خانه واجب است، بر مسجد حرام است! 199
- 3. آیات سوره دهر عامّ است، یا خاصّ؟ 201
- پیامهای آیه 202
- 1. اهمّیّت کمک به نیازمندان 205
- 2. کمّیّت معیار عمل نیست! 206
- 3. انعکاس آیات سوره دهر در اشعار شعرا 207
- اشاره 208
- 5 آیه توبه آدم 208
- دورنمای بحث 209
- شرح و تفسیر 209
- درسهایی از داستان حضرت آدم و حوّا! 210
- توسّل حضرت آدم! 212
- «کلمات» چه بوده است؟ 214
- آیا توسّل مشروع است؟ 216
- اقسام توسّل 217
- اقسام توحید 219
- تفسیر توحید و جایگاه والای آن 219
- اشاعره و تفسیری غلط از توحید افعالی! 221
- آیا توسّل با توحید سازگار است؟ 223
- توسّل در قرآن 225
- توسّل به بزرگان بعد از مرگشان 227
- توسّل در روایات 228
- اشاره 231
- پرستش غیر خدا جایز نیست 231
- دورنمای بحث 232
- شأن نزول 232
- اعترافات دانشمندان اهل سنّت! 234
- معامله با خداوند 236
- شرح و تفسیر 236
- مقایسه این سه معامله با یکدیگر 238
- مقایسهای دیگر! 239
- ظرافت تعبیر در آیه لیلة المبیت 239
- ارتباط آیه لیلة المبیت با آیات قبل 240
- ارتباط آیه لیلة المبیت با ولایت امیر المؤمنین علیه السلام 242
- پاسخ برخی ایرادهای بیاساس! 243
- 1. آیه لیلة المبیت مربوط به آمرین به معروف است! 243
- 2. آیه مورد بحث در مورد ابو ذر است! 243
- 3. این آیه درباره همه مهاجران و انصار است! 244
- 4. علی علیه السلام میدانست زنده میماند، یا نه؟ 244
- 5. مخاطب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چه کسانی بودهاند؟ 246
- مباحث تکمیلی 247
- 2. سرانجام علی علیه السلام در آن شب پرمخاطره! 248
- پیام آیه 250
- 3. خداوند به فداکاری علی علیه السلام مباهات میکند! 250
- اشاره 252
- 3 آیه سقایة الحاج 252
- دورنمای بحث 253
- شأن نزول 254
- نکتهای مهمّ! 256
- شرح و تفسیر 257
- ارتباط آیه سقایة الحاج با ولایت 259
- اعترافی از یکی از علماء اهل سنّت! 259
- پیام آیه 260
- مباحث تکمیلی 262
- 2. چرا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم منافقین را نابود نکرد؟ 264
- اشاره 265
- 3 آیه نصرت 265
- دورنمای بحث 266
- شرح و تفسیر 267
- مؤمنین کیانند؟ 270
- مؤمنین کیانند؟ 273
- 4 آیه علم الکتاب 274
- اشاره 274
- دورنمای بحث 275
- هیچ چیز را بدون دلیل نپذیرید! 275
- شرح و تفسیر 277
- چگونگی شهادت خداوند! 278
- «من عنده علم الکتاب» کیست؟ 278
- چگونگی شاهد بودن علی علیه السلام! 280
- مقایسهای بین آصف بن برخیا و علیّ بن أبی طالب علیه السلام 282
- آیات فضائل مخصوص حضرت علی علیه السلام 283
- اشاره 283
- دورنمای بحث 285
- شرح و تفسیر آیه 44 اعراف 285
- مؤذّن کیست؟ 288
- آیا مؤذّن بودن افتخاری محسوب میشود؟ 289
- شرح و تفسیر آیه 3 سوره توبه 290
- شرح و تفسیر 293
- اختلاف در جزئیّات 293
- آیا این مأموریّت فضیلت است؟ 294
- ارتباط آیه «اذان» و «مؤذّن» 295
- حکمت تغییر مأموریّت ابلاغ آیات سوره برائت 297
- آیه محسنین 299
- دورنمای بحث 299
- شرح و تفسیر 300
- «آورنده کلام صدق» و «تصدیقکننده آن» کیست؟ 302
- فخر رازی، تنها مخالف! 304
- اشاره 305
- 8 آیه پیشگامان نخستین 305
- شرح و تفسیر 306
- دورنمای بحث 306
- نخستین مرد مسلمان 310
- ارزش ایمان قبل از بلوغ! 313
- «اوّل المؤمنین» امتیازی بزرگ! 317
- پیام آیه 320
- اشاره 322
- 9 آیه محبّت 322
- نفوذ در دلها، مهمترین سرمایه رهبران 323
- دورنمای بحث 323
- شرح و تفسیر 325
- شأن نزول آیه محبّت 326
- تفسیرهای دیگری برای آیه مورد بحث 329
- پیام آیه شریفه 330
- مباحث تکمیلی 331
- 2. گستره عمل صالح 333
- 10 آیه سابقون 334
- اشاره 334
- دورنمای بحث 335
- محتوای سوره واقعه 335
- شرح و تفسیر 337
- علی علیه السلام مصداق أتمّ و أکمل سابقون! 338
- تفسیر سابقون از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 338
- 11 آیه اذُن واعیه 341
- اشاره 341
- دورنمای بحث 342
- شرح و تفسیر 342
- صاحب «اذُن واعیه» کیست؟ 344
- تناقض در کلام شیخ روزبهان! 346
- نکتهای ظریف از فخر رازی 347
- علی با حق و حق با علی است! 348
- علی علیه السلام بهترین قاضی! 349
- دعای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در حقّ علی علیه السلام 349
- 12 آیه صالح المؤمنین 352
- اشاره 352
- دورنمای بحث 353
- شأن نزول 353
- شرح و تفسیر 355
- صالح المؤمنین کیست؟ 358
- پیام آیه 360
- اشاره 361
- 13 آیه انذار و هدایت 361
- شرح و تفسیر 362
- دورنمای بحث 362
- تناسب صدر و ذیل آیه 363
- «منذر» و «هادی» کیست؟ 366
- راه اوّل: تفسیر آیه با قطع نظر از روایات 366
- راه دوم: تفسیر آیه در سایه روایات 368
- پیامهای آیه ولایت و انذار 371
- 1. تعصّب و لجاجت دو مانع بزرگ! 371
- 2. اقتداء هدایت شونده به هادی 373
- اشاره 376
- 14 آیه خیر البریّه 376
- دورنمای بحث 377
- شرح و تفسیر 378
- خیر البریّه در روایات 381
- 1. نظام ارزشی اسلام 385
- پیامهای آیه خیر البریّه 385
- 2. تاریخ پیدایش شیعه 388
- 3. شیعه یعنی چه؟ 389
- اشاره 393
- 15 آیه حکمت 393
- شرح و تفسیر 394
- دورنمای بحث 394
- علی علیه السلام صاحب حکمت! 396
- 1. مرجعیّت علمی امام علی علیه السلام 397
- گستره علم و دانش حضرت علی علیه السلام 397
- 3. امام علی علیه السلام و علم تفسیر 398
- 2. امام علی علیه السلام دروازه شهر علم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 398
- 6. امام علی علیه السلام و علم فقه 399
- 5. امام علی علیه السلام و علم کلام 399
- 4. امام علی علیه السلام واضع علم نحو 399
- 8. امام علی علیه السلام و جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 400
- 7. امام علی علیه السلام و علم حقیقت (علم باطن) 400
«سنگ شیشه را نمیشکند، بلکه همین که سنگ به نزدیک شیشه میرسد، خداوند شیشه را میشکند». آری آنها این امور روشن و بدیهی را در سایه تفسیر غلطی که از توحید افعالی داشتهاند، منکر شدهاند. بنابراین توحید افعالی هیچ منافاتی با اختیار و اراده انسان و همچنین با عالَم أسباب ندارد، چون اراده و سببیّت، همه کار خداست. خداوند به انسان قدرت و قوّت و عقل و اختیار و اراده و انتخاب داده است و چون همه اینها از ناحیه اوست، پس همه کارها را خداوند انجام میدهد؛ هر چند انسان در مقابل آنچه انتخاب میکند مسئول است.
برای روشنتر شدن مطلب به این مثال توجّه کنید: پدری، پولی در اختیار فرزندش قرار میدهد تا خرج زندگیاش کند؛ امّا پدر در کنار اوست، هر لحظه بخواهد پول را پس میگیرد. در اینجا پول متعلّق به پدر است؛ هر چند فرزند در مقابل خریدی که انجام میدهد و مصرفی که میکند مسئول است.
نتیجه این که، توحید افعالی هیچ منافاتی با اختیار و اراده انسان ندارد و نباید آن را به صورت افراطی و شرکآلود معرّفی کرد.
آیا توسّل با توحید سازگار است؟
آیا توسّل با توحید سازگار است؟
سؤال: چرا توسّل به عقیده وهّابیها نوعی شرک محسوب میشود؟ مگر توسّل با کدام یک از شاخههای توحید ناسازگار است؟ آیا توسّل با توحید ذات منافات دارد؟ آیا توسّل با توحید در صفات ناسازگار است؟ بدون شک توسّل هیچ ناهماهنگی با توحید ذات و صفات ندارد.
آیا توسّل مشکلی در توحید عبادت ایجاد میکند؟ اگر جواب مثبت است، باید بگویم که وهّابیها اشتباه بزرگی کردهاند؛ چون شیعه به هنگام توسّل به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم یا ائمّه معصومین علیهم السلام یا قرآن و مانند آن، هرگز آنها را عبادت و پرستش نمیکند، آن گونه که بتپرستان با پرستش بتها آنها را شفیع و واسطه قرار میدادند. بلکه ما از این بزرگان میخواهیم که در پیشگاه الهی از آبرو و اعتبار خود مایه بگذارند و حلّ مشکل ما را از خداوند طلب نمایند. بنابراین تفاوت کار