آیات ولایت در قرآن صفحه 288

می‌کنند، همان‌گونه که جهنّمی‌ها در دنیا مؤمنان را سرزنش و ملامت می‌کردند و ایمان و اعتقادات آن‌ها را به سخریّه می‌گرفتند. بنابراین، این سؤال و جواب نوعی مقابله به مثل محسوب می‌شود!

«فَاذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ انْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الظَّالِمینَ»- برای پایان دادن به گفت و گوی بهشتیان و جهنّمیان یک نفر باید حرف آخر را بزند، بدین جهت پیام‌آور الهی فریاد می‌زند: «لعنت خداوند بر ظالمان و ستمگران باد!» و با این سخن، گفت‌وگوهای بهشتیان و جهنّمیان پایان می‌یابد.

مؤذّن کیست؟

مؤذّن کیست؟

مؤذّن، که در آیه 44 سوره اعراف بدان اشاره شد، کیست؟ این پیام‌آور الهی که بر بهشت و جهنّم و قیامت سلطه دارد چه شخصی است؟ این شخص که همگان صدایش را می‌شنوند و با سخن او گفت و گوی بهشتیان و جهنّمیان پایان می‌یابد، چه کسی می‌تواند باشد؟

پاسخ: روایات متعدّدی در منابع شیعه و اهل سنّت وجود دارد که مؤذّن را به حضرت علی علیه السلام تفسیر کرده است، به عنوان نمونه به چند منبع اشاره می‌کنیم:

1- حاکم حسکانی، دانشمند حنفی اهل تسنّن، در شواهد التّنزیل، از محمّد حنفیّه، از حضرت علی علیه السلام چنین نقل می‌کند:

«أنَا ذلِکَ الْمُؤذِّنُ؛ پیام‌آور الهی در روز قیامت من هستم.»

وی روایتی نیز از ابن عبّاس نقل می‌کند؛ او می‌گوید: «علی علیه السلام در قرآن نام‌هایی دارد، که مردم با آن آشنا نیستند، یکی از آن نام‌ها «مؤذّن» است». ابن عبّاس هر چند این روایت را به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نسبت نداده؛ ولی حتماً از آن حضرت شنیده است. «1»

2- حافظ أبو بکر ابن مردویه در کتاب المناقب نقل کرده است که مؤذّن علی علیه السلام است. «2»