- مقدّمه 1
- تذکّر 2
- کتاب حاضر 2
- اشاره 5
- فصل اول آیات خلافت و زعامت مسلمین 5
- دورنمای بحث 6
- شرح و تفسیر 6
- انتخاب جانشین نقطه پایان رسالت 10
- انتخاب جانشین نقطه پایان رسالت 14
- تطبیق نشانههای سهگانه بر مسأله ولایت 18
- راه دوم: تفسیر آیه تبلیغ در سایه روایات 20
- پیامهای آیه 22
- جریان غدیر 23
- محتوای روایات غدیر 24
- مباحث تکمیلی 29
- 2. آیاتی از سوره معارج در تأیید داستان غدیر 32
- 3. ارتباط این آیه با قبل و بعد از آن چگونه است؟ 34
- اشاره 36
- 3 آیه اکمال دین 36
- شرح و تفسیر 37
- دورنمای بحث 37
- آن روز، چه روزی بوده است؟ 38
- راه اوّل: تفسیر آیه بدون قرائن خارجی 39
- منظور از اکمال دین چیست؟ 41
- اعترافی جالب از فخر رازی 43
- راه دوم: تفسیر آیه در سایه روایات 48
- سخنی عجیب از «آلوسی» 51
- پیامهای آیه 52
- مباحث تکمیلی 53
- 2. اتمام دین و اکمال نعمت در سایه ولایت 53
- 2. ولایت دو سو دارد! 55
- اشاره 57
- 3 آیه ولایت 57
- دورنمای بحث 58
- شرح و تفسیر 58
- «ولی» در استعمالات قرآن 60
- راه اوّل: تفسیر آیه با قطع نظر از احادیث 60
- منظور از ولیّ در آیه مورد بحث 63
- مصداق «الّذین آمنوا ... راکعون» کیست؟ 64
- راه دوم: تفسیر آیه با توجّه به احادیث 65
- یادآوری دو نکته 68
- بهانهها و اشکالها! 69
- اشکال اوّل: إنّما دلالت بر حصر ندارد! 70
- اشکال دوم: إعطاء خاتم فعل کثیر است! 71
- اشکال سوم: انگشتر بسیار قیمتی بود! 72
- اشکال چهارم: این کار با حضور قلب نمیسازد! 73
- اشکال پنجم: چرا تمام ضمیرهای آیه جمع است؟ 74
- اشکال ششم: ولایت علی علیه السلام در حیات پیامبر صلی الله علیه و آله چه معنی دارد؟ 82
- اشکال هفتم: منظور از زکات چیست؟ 83
- نکتهای بسیار مهم! 86
- پیام آیه ولایت 88
- اشاره 89
- 4 آیه اولی الامر 89
- شرح و تفسیر 90
- دورنمای بحث 90
- محدوده اطاعت از اولو الامر 91
- نظرات مختلف پیرامون اولو الامر 93
- تفسیر آیه در سایه روایات 97
- سؤالات و پاسخها 101
- غزوه تبوک 103
- پیامهای آیه 107
- اشاره 111
- 5 آیه صادقین 111
- آشنائی اجمالی با سوره توبه 112
- دورنمای بحث 112
- شرح و تفسیر 115
- صادقین کیانند؟ 116
- نظریه دانشمندان اهل سنّت 117
- تفسیر آیه صادقین با آیهای دیگر از قرآن 119
- صادقین در روایات 124
- پیام آیه صادقین 125
- اشاره 128
- فصل دوم آیات فضائل اهل البیت علیهم السلام 128
- دورنمای بحث 129
- مقدّمه 129
- شرح و تفسیر 130
- «اهل البیت» کیانند؟ 136
- پاسخ به چند سؤال 143
- اشاره 146
- 2 آیه مودّت 146
- دورنمای بحث 147
- سیری در آیات قبل 147
- شرح و تفسیر 149
- «قربی» کیانند؟ 150
- تفسیر «قربی» از منظر شیعه 153
- نظرات اهل سنّت پیرامون «قربی» 153
- اعترافی ناخواسته! 155
- تفسیر مودّت در سخن امام صادق علیه السلام 160
- تفسیر آیه مودّت در سایه روایات 161
- چند نکته مهم 165
- پیام آیه مودّت 166
- مراحل و مراتب محبّت 168
- میثم تمّار، عاشقی خالص 169
- 3 آیه مباهله 171
- اشاره 171
- دورنمای بحث 172
- مقدّمه 172
- 1. مباهله آخرین حربه 173
- 2. مباهله یعنی چه؟ 173
- آیا مباهله انجام شد؟ 174
- شرح و تفسیر 174
- «ابنائنا»، «نسائنا» و «انفسنا» کیانند؟ 178
- 4 آیات سوره دهر 181
- اشاره 181
- دورنمای بحث 182
- شأن نزول 183
- شرح و تفسیر 185
- 1. وفای به عهد و پیمان 186
- 3. رسیدگی به نیازمندان 187
- 2. ترس از قیامت 187
- 4. اخلاص 189
- مقایسه پاداشهای دنیا و آخرت! 190
- آیات پاداش 190
- نعمتهای دوازدهگانه بهشتی! 191
- شراب طهور چیست؟ 195
- 1. سوره انسان مکّی است! 196
- بهانهجوییها! و پاسخ آن 196
- 2. چراغی که بر خانه واجب است، بر مسجد حرام است! 199
- 3. آیات سوره دهر عامّ است، یا خاصّ؟ 201
- پیامهای آیه 202
- 1. اهمّیّت کمک به نیازمندان 205
- 2. کمّیّت معیار عمل نیست! 206
- 3. انعکاس آیات سوره دهر در اشعار شعرا 207
- اشاره 208
- 5 آیه توبه آدم 208
- دورنمای بحث 209
- شرح و تفسیر 209
- درسهایی از داستان حضرت آدم و حوّا! 210
- توسّل حضرت آدم! 212
- «کلمات» چه بوده است؟ 214
- آیا توسّل مشروع است؟ 216
- اقسام توسّل 217
- اقسام توحید 219
- تفسیر توحید و جایگاه والای آن 219
- اشاعره و تفسیری غلط از توحید افعالی! 221
- آیا توسّل با توحید سازگار است؟ 223
- توسّل در قرآن 225
- توسّل به بزرگان بعد از مرگشان 227
- توسّل در روایات 228
- پرستش غیر خدا جایز نیست 231
- اشاره 231
- دورنمای بحث 232
- شأن نزول 232
- اعترافات دانشمندان اهل سنّت! 234
- معامله با خداوند 236
- شرح و تفسیر 236
- مقایسه این سه معامله با یکدیگر 238
- مقایسهای دیگر! 239
- ظرافت تعبیر در آیه لیلة المبیت 239
- ارتباط آیه لیلة المبیت با آیات قبل 240
- ارتباط آیه لیلة المبیت با ولایت امیر المؤمنین علیه السلام 242
- پاسخ برخی ایرادهای بیاساس! 243
- 1. آیه لیلة المبیت مربوط به آمرین به معروف است! 243
- 2. آیه مورد بحث در مورد ابو ذر است! 243
- 4. علی علیه السلام میدانست زنده میماند، یا نه؟ 244
- 3. این آیه درباره همه مهاجران و انصار است! 244
- 5. مخاطب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چه کسانی بودهاند؟ 246
- مباحث تکمیلی 247
- 2. سرانجام علی علیه السلام در آن شب پرمخاطره! 248
- 3. خداوند به فداکاری علی علیه السلام مباهات میکند! 250
- پیام آیه 250
- اشاره 252
- 3 آیه سقایة الحاج 252
- دورنمای بحث 253
- شأن نزول 254
- نکتهای مهمّ! 256
- شرح و تفسیر 257
- اعترافی از یکی از علماء اهل سنّت! 259
- ارتباط آیه سقایة الحاج با ولایت 259
- پیام آیه 260
- مباحث تکمیلی 262
- 2. چرا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم منافقین را نابود نکرد؟ 264
- اشاره 265
- 3 آیه نصرت 265
- دورنمای بحث 266
- شرح و تفسیر 267
- مؤمنین کیانند؟ 270
- مؤمنین کیانند؟ 273
- 4 آیه علم الکتاب 274
- اشاره 274
- دورنمای بحث 275
- هیچ چیز را بدون دلیل نپذیرید! 275
- شرح و تفسیر 277
- چگونگی شهادت خداوند! 278
- «من عنده علم الکتاب» کیست؟ 278
- چگونگی شاهد بودن علی علیه السلام! 280
- مقایسهای بین آصف بن برخیا و علیّ بن أبی طالب علیه السلام 282
- آیات فضائل مخصوص حضرت علی علیه السلام 283
- اشاره 283
- شرح و تفسیر آیه 44 اعراف 285
- دورنمای بحث 285
- مؤذّن کیست؟ 288
- آیا مؤذّن بودن افتخاری محسوب میشود؟ 289
- شرح و تفسیر آیه 3 سوره توبه 290
- اختلاف در جزئیّات 293
- شرح و تفسیر 293
- آیا این مأموریّت فضیلت است؟ 294
- ارتباط آیه «اذان» و «مؤذّن» 295
- حکمت تغییر مأموریّت ابلاغ آیات سوره برائت 297
- آیه محسنین 299
- دورنمای بحث 299
- شرح و تفسیر 300
- «آورنده کلام صدق» و «تصدیقکننده آن» کیست؟ 302
- فخر رازی، تنها مخالف! 304
- اشاره 305
- 8 آیه پیشگامان نخستین 305
- دورنمای بحث 306
- شرح و تفسیر 306
- نخستین مرد مسلمان 310
- ارزش ایمان قبل از بلوغ! 313
- «اوّل المؤمنین» امتیازی بزرگ! 317
- پیام آیه 320
- 9 آیه محبّت 322
- اشاره 322
- دورنمای بحث 323
- نفوذ در دلها، مهمترین سرمایه رهبران 323
- شرح و تفسیر 325
- شأن نزول آیه محبّت 326
- تفسیرهای دیگری برای آیه مورد بحث 329
- پیام آیه شریفه 330
- مباحث تکمیلی 331
- 2. گستره عمل صالح 333
- اشاره 334
- 10 آیه سابقون 334
- دورنمای بحث 335
- محتوای سوره واقعه 335
- شرح و تفسیر 337
- علی علیه السلام مصداق أتمّ و أکمل سابقون! 338
- تفسیر سابقون از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 338
- 11 آیه اذُن واعیه 341
- اشاره 341
- دورنمای بحث 342
- شرح و تفسیر 342
- صاحب «اذُن واعیه» کیست؟ 344
- تناقض در کلام شیخ روزبهان! 346
- نکتهای ظریف از فخر رازی 347
- علی با حق و حق با علی است! 348
- دعای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در حقّ علی علیه السلام 349
- علی علیه السلام بهترین قاضی! 349
- 12 آیه صالح المؤمنین 352
- اشاره 352
- دورنمای بحث 353
- شأن نزول 353
- شرح و تفسیر 355
- صالح المؤمنین کیست؟ 358
- پیام آیه 360
- 13 آیه انذار و هدایت 361
- اشاره 361
- دورنمای بحث 362
- شرح و تفسیر 362
- تناسب صدر و ذیل آیه 363
- راه اوّل: تفسیر آیه با قطع نظر از روایات 366
- «منذر» و «هادی» کیست؟ 366
- راه دوم: تفسیر آیه در سایه روایات 368
- 1. تعصّب و لجاجت دو مانع بزرگ! 371
- پیامهای آیه ولایت و انذار 371
- 2. اقتداء هدایت شونده به هادی 373
- اشاره 376
- 14 آیه خیر البریّه 376
- دورنمای بحث 377
- شرح و تفسیر 378
- خیر البریّه در روایات 381
- 1. نظام ارزشی اسلام 385
- پیامهای آیه خیر البریّه 385
- 2. تاریخ پیدایش شیعه 388
- 3. شیعه یعنی چه؟ 389
- 15 آیه حکمت 393
- اشاره 393
- دورنمای بحث 394
- شرح و تفسیر 394
- علی علیه السلام صاحب حکمت! 396
- گستره علم و دانش حضرت علی علیه السلام 397
- 1. مرجعیّت علمی امام علی علیه السلام 397
- 3. امام علی علیه السلام و علم تفسیر 398
- 2. امام علی علیه السلام دروازه شهر علم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 398
- 6. امام علی علیه السلام و علم فقه 399
- 5. امام علی علیه السلام و علم کلام 399
- 4. امام علی علیه السلام واضع علم نحو 399
- 7. امام علی علیه السلام و علم حقیقت (علم باطن) 400
- 8. امام علی علیه السلام و جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 400
امام خمینی رحمه الله تا آخرین روزهای انقلاب سلاح نظامی مهمّی در اختیار نداشت، امّا سلاحی برّندهتر و کارآمدتر، که بر تمام سلاحهای پیشرفته طاغوت غلبه کرد، در اختیار داشت و آن همان نفوذ در دلها و محبوبیّت عمومی بود.
خلاصه این که، نفوذ در دلها، مهمترین سرمایه رهبران جوامع مختلف است.
شرح و تفسیر
ارتباط ایمان و عمل صالح با نفوذ در دلها
ارتباط ایمان و عمل صالح با نفوذ در دلها
«انَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّا»- در این آیه شریفه بین ایمان و عمل صالح از یک سو، و نفوذ در قلبهای مردم از سوی دیگر ارتباط برقرار شده است. خداوند متعال محبوبیّت عمومی را نتیجه ایمان و عمل صالح شمرده است. معنی این جمله آن است که با زور شمشیر و اسلحه، هر چند ممکن است بر جسم مردم تسلّط پیدا کرد، ولی بدین وسیله هرگز ممکن نیست بر قلب و جان مردم سلطنت نمود و راهی به سوی دل آنها باز کرد.
سؤال: راستی چه رابطهای بین ایمان و عمل صالح از یک سو، و نفوذ در قلبها و مقبولیّت عامّه از سوی دیگر، وجود دارد؟ آیا ما نیز میتوانیم در سایه ایمان و عمل صالح به چنین نعمت بزرگی دست یابیم؟
پاسخ: رابطه بین این دو، به دو شکل متصوّر است:
نخست، ارتباطی معنوی و الهی که خداوند طبق حکمتش ایجاد میکند؛ همانند علاقهای که در دل فرعون و همسرش نسبت به حضرت موسی علیه السلام به هنگام کودکی ایجاد کرد. فرعون، که برای نابودی دشمن خویش دستور داده بود تمام نوزادان مصر را نابود کنند، به اراده خداوند مهر موسایِ نوزاد در قلبش لانه میکند و با دست خویش دشمنش را پرورش میدهد، خداوند بدین وسیله قدرتنمایی میکند و به فرعون و فرعونیان میفهماند که هرگاه اراده الهیّه به چیزی تعلّق بگیرد، هیچ چیز نمیتواند مانع تحقّق آن شود. اینگونه رابطهها و علاقهها قابل تحصیل نیست، بلکه تنها از ناحیه خداوند متعال إعطا میگردد.