کارکردهای عمومی مجالس سوگواری مذهبی شیعیان صفحه 1

چکیده

مجالس سوگواری شیعیان در طول تاریخ حیات خود کارکردهای بسیاری برای برگزار کنندگان و شرکت کنندگان خود در پی داشته اند. نویسنده با تقسیم این کارکردها به دو بخش کارکردهای آشکار و کارکردهای پنهان، نمودهایی از هر دو کارکرد را معرفی کرده است. در بخش نخست، اولین کارکرد آشکار مجالس عزاداری نقش آفرینی سیاسی دانسته شده است که در چهار دوره مورد بررسی قرار گرفته است. و اسوه سازی و تقویت باورهای دینی از دیگر کارکردهای آشکار مجالس دانسته شده است.در این نوشتار، انسجام بخشی، تثبیت نظام اخلاقی الگوی جامعه، کارکرد فراغتی و تسکین آلام و تحذیر مصائب فردی و اجتماعی از اشکال کارکرد پنهان مجالس عزاداری معرفی شده است.کلیدواژه ها: عزاداری، کارکردهای آشکار، کارکردهای پنهان و رابطه حکومت، عزاداری.

تعریف کارکرد

رابرت مرتون، جامعه شناسی است که مهم ترین گام را در تبیین مفهوم «کارکرد» [1] و تعریف آن برداشته است. به نظر وی، کارکردها عبارت اند از: «عملکردهایی که تطبیق یا سازگاری یک نظام اجتماعی را امکان پذیر می سازند». با این حساب، انگیزه های فردی چندان در تعریف کارکرد یک ساختار یا نهاد، دخیل نیستند. به اعتقاد او، یک نهاد یا ساختار اجتماعی به طور کلّی می تواند دو نوع کارکرد داشته باشد: کارکردهای آشکار، [2] آنهایی که با قصد قبلی صورت می گیرند؛ و کارکردهای پنهان، [3] آنهایی که بدون قصد قبلی انجام می گیرند. [4] .

کارکردهای عمومی هیئت های مذهبی

اشاره

مجالس سوگواری شیعیان هم، به عنوان یک نهاد دینی و اجتماعی، در طول تاریخ حیات خود، کارکردهای بسیاری برای برگزار کنندگان و شرکت کنندگان خود در پی داشته اند. البته هر یک از گونه های مختلف این مجالس، کارکردهای خاصّ خود را داشته و دارند. امّا می توان مجموعه ای از کارکردها را به عنوان کارکردهای عمومی و مشترک همه گونه های مجالس مذهبی شیعیان ذکر کرد.

کارکردهای آشکار

رسانه سیاسی