چادر و مقنعه از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 19

زنان سر خود را بدان بپوشانند».(1)

بر این اساس، واژه مقنعه، جامه ای است که زنان، مو و سر خود را با آن می پوشانند. برخی از مترادف های این واژه در زبان فارسی عبارت است از: دامنی، دامنک، (دامک)، روپاک، معجر، نصیف، روسری، باشمه، ربوسه، ربوشه، سرآویزه، گواشمه، ورپوشه، لچک و سرپوش.(2)

این پوشش، از لباس های سنّتی زنان ایرانی بوده که انواع مختلفی از آن در منابع مربوط(3) دیده می شود. امروزه نیز زنان ایرانی از این نوع سرپوش استفاده می کنند، ولی آن را مقنعه نمی نامند، بلکه مقنعه فعلی زنان ایران، جامه ای است مخروطی شکل، شبیه به چارقدی که قسمت جلوی آن، جایی که گردن و سینه را می پوشاند، به هم دوخته باشد. این پوشش تمام سر، موها، زیر گلو، گردن، سینه و شانه ها را به غیر از گردی صورت می پوشاند. البتّه زنان پرهیزکاری که به حجاب خود مواظبت بیشتری دارند، به مقنعه خویش در دو طرف صورت، بند یا قطعه ای کش وصل می کنند تا این سرپوش به سر محکم گردد و افزون بر آن، در پایین شکافی که جلوی مقنعه برای گردی صورت است، قطعه پارچه ای مثلث شکل می دوزند تا قسمت های زیر زنخدان و چانه شان به طور کامل پوشیده گردد.

سرپوش در لغت عرب نیز مترادف هایی دارد که به چند مورد از آن اشاره می کنیم.

ب) خِمار

1- 1. لغت نامه دهخدا، ج 7، ص 14 و 15.
2- 2. همان، ص 952.
3- 3. نک: غلامعلی حداد عادل، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، تهران، سروش، 1376، چ 7، صص14_17، 19، 21، 30 و 31.