فلسفه اشک صفحه 68

آثار معنوی و تربیتی گریه

اشاره

گریه افزون بر آثار جسمانی و روانی، آثار معنوی نیز دارد. آثار گریه در پالایش روح و صفای باطن انسان از دیرباز مورد توجه و تاکید پیشوایان دینی، عارفان و شاعران بوده است. مولوی، شاعر و عارف معروف درباره گریه می گوید:

گریه بر هر درد بی درمان دواست

چشم گریان چشمه فیض خداست

آثار معنوی و روحی گریه بیش از آثار جسمانی و روانی آن اهمیت دارد.

1- نرم دلی و حق پذیری

نخستین اثر معنوی و اخلاقی گریه این است که قلب انسان با گریه نرم می شود و در چنین حالتی، انسان برای پذیرش حق و حقیقت آماده تر و به رفتار منصفانه نزدیک تر است. قلب انسان همانند زمینی است که هر تخمی در آن کاشته شود، بارور شده و ثمر می دهد.

قلب انسان در حالت قهر، خشم و مستی، برای بارورکردن نهال زشتی، خشونت، دشمنی، لجاجت و طغیان آمادگی دارد، درحالی که بعد از گریه، به ویژه گریه ناشی از مهر و شفقت، قلب انسان برای نرم خویی، مدارا، گذشت، انصاف و مهربانی آمادگی بیشتری پیدا می کند.

شاعر می گوید:

از شبنم گریه سبز گردد

نا کاشته دانه در گل ما

گریه، وجدان انسان را بیدار و او را به سوی ضمیر ناخودآگاه اخلاقی سوق می دهد و باعث می شود تا انسان به پیامدهای کارها بیندیشد. ازاین رو گریه، انسان را به تعقل وامی دارد و زمینه بروز کارهای اخلاقی را در انسان فراهم می کند. حتی تباکی، یعنی حالت گریه در برابر خشیت و عظمت الهی هم ارزش دارد؛ زیرا انسان در حالت گریه به وجدان و