حج در قرآن صفحه 127

چنین است: «العاکِف (1) فِیهِ وَ الْباد (2) سَواءٌ» یعنی کسی حق ندارد که به سرزمین حرم ادّعای مالکیت کند.

کعبه برای آنان بنا نشده که قبله‌شان جز خدا جای دیگر و کس دیگر است‌

وَ إِذْ بَوَّأْنا لِإِبْراهِیمَ مَکانَ الْبَیْتِ أَنْ لا تُشْرِکْ بِی شَیْئاً وَ طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْقائِمِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ. (3)

« (ای پیامبر به یادآر) (4) آن زمانی را که ابراهیم را در جای این خانه، جا دادیم (و مقرّر داشتیم و گفتیم به او) که چیزی را شریک و انباز من قرار نده و خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان و حاجیان و نمازگزاران، پاک و پاکیزه دار.»

در بخش نخستین آیه، خداوند کعبه را جایگاهِ ابراهیم برای عبادت قرار داده تا عبادت کنندگان بدانند این خانه محلّ عبادت است و از طرفی،

1- 1 «العاکف»؛ المقیم الملازم للمکان. «البادی»؛ ازبَدَأیبدأ: إذا ظَهَرَ. و «البدء»؛ خلاف الحضر.

ابن عربی در بحث از سَواءً الْعاکِفُ فِیهِ وَ الْبادِ ... نوشته است: مقیم و واردشونده، در حق و حُرمت مساوی باشند. نک: احکام القرآن، ج 3، ص 1263.

2- 2 فرّاء گفته است: فالعاکف، مَن کان مِن أهل مکّة. و الباد، مَن نزح الیه بحجّ أو عمرةٍ. نک: معانی‌القرآن، فرّاء، ج 2، ص 221.
3- 3 حج: 26.
4- 4 «و إذ بوّأنا ...»، «اذ» ظرف است و متعلّق به فعل مقدّر که «اذکُره» باشد. در واقع گفته‌شده: «اذکره وقت ...» نک: التبیان، ج 2، ص 939.