حج در قرآن صفحه 73

نویسنده «مسالک الأفهام» درباره فَمَنْ فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجّ نوشته است: (1)

هر که با نیّت کردن و مُحرم شدن و تلبیه گفتن، حجّ را برخود فرض (2) کند (واجب کند) فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِی الْحَجِّ.

معنای رفث، فسوق و جدال‌

از امام موسی کاظم علیه السلام در این باره سؤال کردند، فرمود:

«الرفث» (3)؛ جماع النساء (و آمیزشِ جنسی با زنان) و «الفسوق»؛ الکذب و المفاخرة و «الجِدال»؛ قول الرجل: «لا وَاللَّه» و «بَلی وَاللَّه».

شاید کسی بگوید: حُرمت دروغ و فحش در گفتار و جدال با مردم، ویژه‌ایّام حجّ وزمان محرم شدن نیست، بلکه همیشه حرام است. در جواب گفته شده است: آری، «هی حرام مطلقاً لکنّه فی الحجّ أکَدُّ وَ أبْلَغ».

و روی همین اصل‌است‌که با «لا» ی نفی جنس بیان شده تااینکه در نهی آن‌ها، مبالغه بیشتر باشد و به قول نویسنده تفسیر ابی‌السعود: (4)

1- 1. مسالک الافهام، ج 2، ص 195.
2- 2. فرض حجّ با نیّت کردن، که امری قلبی است، می‌باشد و تحقّق خارجی نیّت، محرم‌شدن و تلبیه گفتن است.
3- 3. و قیل: الرَفث: کلام متضمّن لما یستقبح ذکره، من ذکر الجماع و دواعیه. نک: تفسیرالخازن، ج 1، ص 153.
4- 4. نک: تفسیر ابی‌السعود، ج 1، ص 159. ابی السعود در همین جلد و همین صفحه توضیحات زیر را نیز داده است:

«فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ: ای لا جماع أو فلا فحش من الکلام و لا خروج من حدود الشرع بارتکاب المحظورات».

«وَلَا جِدَالَ: ای لامِراءَ مَعَ الخدم و الرِفقة».