- پیشگفتار مترجم 1
- مقدّمه مؤلّف: 3
- کلمه توحید و توحید کلمه 5
- فصل نخست: تبیین ایمان و کفر 12
- اشاره 12
- سنّت پیامبر و تکفیر مسلمانان: 19
- فصل دوم: اقسام و مراتب توحید 26
- اشاره 26
- اول: توحید در ذات 26
- دوم: توحید در خالقیت 27
- سوم: توحید در ربوبیّت 28
- چهارم: توحید در تشریع و قانونگذاری 34
- پنجم: توحید در اطاعت و بندگی 35
- ششم: توحید در حاکمیت 37
- هفتم: توحید در عبادت 38
- فصل سوم: ماهیت عبادت و عناصر تشکیل دهنده آن 40
- فصل چهارم: تعریف عبادت 58
- اشاره 64
- فصل پنجم: بررسی کاربردی مفهوم عبادت 64
- 1. زیارت قبور 66
- 2. مسافرت برای زیارت قبر پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله و سلَّم 76
- اشاره 86
- 3. ساختن آرامگاه بر روی قبور 86
- بنای بر قبور از نگاه تکریم و محبت: 92
- اشاره 102
- 4. ساختن مسجد بر روی قبور و نماز خواندن در آن 102
- سیره مسلمانان در ساختن مسجد بر قبور انسانهای شایسته 104
- 5. توسل به انبیاء و صالحان 115
- اشاره 115
- الف- توسل به دعای پیامبر و صالحین در حال حیات آنان 119
- ب- توسل به مقام و شخصیّت پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله و سلَّم 120
- ج. توسل به حقّ پیامبر و انبیاء و صالحین 130
- د- توسل به دعای پیامبرصلَّی اللَّه علیه و آله و سلَّم و صالحین پس از رحلت آنان 134
- اشاره 154
- 6 بهرهمندی اموات از اعمال زندهها 154
- بهرهمندی انسان از نتیجه عمل خود و دیگران 155
- نذر برای اموات: 162
- 7 تبرّک به آثار انبیاء و صالحین 166
- اشاره 171
- 8 جشن میلاد پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله و سلَّم و مسئله بدعت 171
- جشن میلاد انبیاء، ائمه علیهم السَّلام و اولیای الهی 177
- 9 گریه بر اموات 181
- 10 سوگند دادن خداوند به حق اولیای الهی 197
- 11 سوگند به غیر خداوند 205
- 12 نام گذاری فرزندان به نام پیامبر و یا امام با پیشوند «عبد» 213
و این برخورد محتاطانه دلیل بر اختلاف در عقیده است.
اما پیشنهاد دوم (بنای مسجد بر قبر آنان) به خودی خود گواهی میدهد که از سوی مؤمنین مطرح شده است و هدف آنان، تبرک جستن به مزار انسانهایموحد بوده است.
قرآن کریم با نقل این پیشنهاد و بدون آنکه به نقد و ردّ آن بپردازد، عملًا مقبول بودن آن را در نزد خداوند سبحان امضاء کرده است.
طبری در تفسیر آیه مذکور مینویسد: «یکی از اصحاب کهف که بیدارشده بود به شهر آمد. هنگامی که در بازار قدم میزد، افراد بسیاری را دید که به اسم عیسی ابن مریم علیه السَّلام قسم میخوردند. با دیدن این صحنه، حیران و مبهوت ماند و بر وحشتش افزون شد. به دیواری تکیه زد و با خود گفت: به خدا قسم، نمیفهمم چه شده است! دیشب اگر کسی نام عیسی ابن مریم علیه السَّلام را میبرد کشته میشد ولیامروز هر کسی بی مهابا نام عیسی را بر زبان میآورد. شاید اینجا، آن شهری که من میشناختم نیست».(1)
سیره مسلمانان در ساختن مسجد بر قبور انسانهای شایسته
سیره و رفتار مسلمانان در طول تاریخ، حکایت از بنای مساجد بر قبرصالحین و شایستگان دارد. مخصوصاً کسانی که در
1- تفسیر طبری: 15/ 145.