مقدمه
«عزت حسینی» عنوانی است برای بیان جلوه ای از جلوه های تربیتی بزرگ ترین حماسه بشری و برترین نهضت انسانی.عزت حسینی و عزت آفرینی از مهم ترین اهداف تربیتی پیامبران و امامان بوده است. هیچ نهضتی چون نهضت حسین (ع) قلب ها را منقلب نکرده و عواطف را هم سوی خود نساخته و روح و عزت را در بشر ندمیده است. اگر انسان ها به عزت حقیقی دست یابند و از ذلت مجازی آزاد گردند، به تربیتی که هدف اصلی پیامبران بوده است خواهند رسید. تربیتی که انسان را سربلند و شکست ناپذیر در برابر غیرخدا و عاجز و خوار در برابر خدا می سازد.کسی که فقط در برابر خدا سرِ بندگی فرود می آورد و داغ ذلت را بر پیشانی خود می گمارد، به عزِّ ربوبیت نایل شده است. عزت حقیقی فقط و فقط مختص خداوند است و بس؛ چرا که تنها اوست که دوستدارانش را عزت می بخشد. حسین (ع) در دعای عرفه خداوند را این چنین مخاطب قرار می دهد:یَا مَن ْ خَص َّ نَفْسَه ُ بِالسُّمُوِّ وَ الرَّفْعَه ِ فَأولِیاؤُه ُ بِعِزِّه ِ یَعْتَزُّون َ؛ای آن که ذات خود را به علو مقام و رفعت مخصوص گردانیدی و دوستدارانت را به عزت خود عزیز ساختی.حسین (ع) مظهر عزت الهی و نهضت او قیامی برای حفظ عزت انسانی بود تا پس از او همگان راه و رسمش را در پیش گیرند و بدین تربیت به عزت حقیقی نائل آیند.
عزت چیست؟
اشاره
عزت چیست که این گونه مهم و نقش آفرین است و فقدان آن زمینه ساز سقوط آدمی به همه پستی ها؟ عزت حالتی است در انسان که نمی گذارد مغلوب کسی شود و شکست بخورد. اصل این کلمه از «أَرْض ٌ عَزازٌ» به معنی «زمین سخت
و سفت» گرفته شده است. بنابراین «عزت» در اصل به معنای صلابت و شکست ناپذیری است و بر همین اساس در معانی دیگر، از جمله: غلبه، سختی، غیرت، حمیت و مانند این ها نیز به کار رفته است. هم چنین به کسی که قاهر است و مقهور، نمی شود، «عزیز» گویند و پروردگار متعال «عزیز» است، به این دلیل که ذات او به گونه ای است که هیچ چیز و هیچ کس نمی تواند بر او قهر و غلبه کند، و او بر همه چیز و همه کس قهر و غلبه دارد. خداوند، عزیز مطلق می باشد و هر عزیز دیگری در برابر او ذلیل است؛ زیرا غیر از خدا همه موجودات به طور ذاتی فقیر و در نفس خویش ذلیل ند و مالک مطلق هیچ چیز نیستند، مگر آن که خدای متعال از سرِ رحمت بهره ای از عزت به آنان بخشد. هم چنان که فرموده است:(مَن ْ کان َ یُریدُ الْعِزَّه َ فَلِلّه ِ الْعِزَّه ُ جَمیعاً)؛ هر که بزرگی و ارجمندی خواهد، پس بزرگی و ارجمندی همه از آن خداست و به هر که خواهد دهد.این آیه بدین معناست که هر که خواهان عزت است، باید از خداوند بخواهد؛ زیراعزت تمام و کمال از اوست و هیچ موجودی بالذات دارای آن نیست، اما به وسیله عبودیت-که آن هم حاصل ایمان و عمل صالح می باشد- می توان بدان دست یافت.بدین ترتیب، مؤمن باید بداند که عزت رحمتی از جانب خداوند است و فقط اوست که شایسته آن است. عزت خدا و پیامبر و مؤمنان، دائمی و باقی است، و این همان عزت حقیقی است. و عزتی که برای کافران است، در حقیقت ذلت و خواری است. چنان چه رسول خدا (ص) فرمود:کُل ُّ عِزِّ
لَیْس َ بِاللهِ فَهُوَ ذُل ُّ؛هر عزتی که از خدا نیست ذلت است.بنابراین، هر که از راه بندگی خدا طلب عزت می کند، به عزت حقیقی نائل می شود و خداوند او را استوار، و شکست ناپذیر می سازد و این همان سنت الهی است.آری هر که عزت حقیقی بیابد، هرگز شکست نمی خورد و در همه حال پیروز است، حتی اگر در ظاهر شکست بخورد. مهم ترین هدف تربیت این است که نشان دهد روح بشر در برابر حوادث شکست ناپذیر می باشد. حسین (ع) برترین نمونه چنین تربیتی است و نهضت او هم بهترین مدرسه عزت.
جایگاه عزت در تربیت
نقش عزت در تربیت نقشی اساسی است که در صورت فقدان عزت، انسان به هر پستی تن می دهد و به هر گناهی دست می زند. ریشه تباهی ها در ذلت نفس است. ازاین رو، بهترین راه برای اصلاح فرد و جامعه عزت بخشی و عزت آفرینی است.اگر انسان ها ریاکاری می کنند، و گردن کشی و گردن فرازی می نمایند. اگر ستمگری و بیداد می کنند، و اگر مرتکب گناه می شوند؛ همه و همه ریشه در ذلت ِ نفسشان دارد. چنان چه پیشوایان معصوم: به صراحت ریشه همه این امور را در ذلت نفس معرفی کرده اند.از امیرمؤمنان علی (ع) نقل شده است که فرمود:نِفَاق ُ الْمَرءِ مِن ْ ذُل ٍّ یَجِدُه ُ فِی نَفْسِه ِ؛نفاق و دورویی انسان از حقارت و ذلّتی است که در وجود خود می یابد.از امام هادی (ع) نیز روایت شده است که فرمود:مَن ْ هانَت ْ عَلَیه ِ نَفْسُه ُ فَلاتَأْ مَن ْ شَرَّه ُ؛هر که نفسش خوار شود، از شرّ او ایمن مباش.بدین ترتیب، مهمترین تلاش تربیت باید در جهت عزت بخشی و عزت آفرینی باشد تا فرد و جامعه از تباهی و سقوط رهایی یافته و به زندگی سعادتمند در این جهان و آن