دانشنامه شعر عاشورایی: انقلاب حسینی در شعر شاعران عرب و عجم جلد 1 صفحه 948

اشاره

دانشنامه ی شعر

عاشورایی، محمد زاده ،ج 1،ص:425

دوره چهارم:

قرن دهم تا پایان قرن سیزدهم هجری قرون نخست این دوره با عصر انحطاط ادب دمساز است و قرن اخیر آن به عصر تجدید و ادبیات نو نزدیک می شود. با وجود این تفاوت چشمگیری در سبک و موضوعات این اشعار مشاهده نمی شود و تغییرات ساختاری در آن آهسته و نامحسوس است.

همچنان ضعف ادب در این قرون نمایان است، برخی اشعار دچار پیچیدگی های لفظی و صنایع ادبی گردیده و برخی دیگر به ضرورت ایراد در مجالس عزاداری و بهره مندی عامّه ی مردم، سبکی عوامانه به خود گرفته است.

بسیاری از کسانی که در این زمینه شعر سروده اند تبحّر در ادب نداشته اند و عدم آشنایی آنان به فنون و ظرافتهای شعری موجب تنزّل کیفیت اشعارشان گردیده است. برخی از سرایندگان، فقیهان و عالمان دینی هستند که برای تقرّب به اهل بیت، ابیات یا قصائدی را انشا نموده اند. در این عصر تقلید و تشابه به شدّت در شعر حسینی رایج می گردد.

در موضوعات نیز همان سیر قرون گذشته با تفاوت های اندک، دنبال می شود و تا قرن سیزده اشعار به سرعت به سمت بی محتوایی، تقلید و رثای یأس آمیز پیش می رود.

به نظم کشیدن ماجرا به سبک شعر قصصی یا مقتل سرایی در اواخر این دوره آغاز می گردد و تاکنون ادامه می یابد.

عمده ترین موضوعات مطرح در شعر این دوره عبارتند از: