شش گوشه بهشت صفحه 102

کننده ای «از جانب» خداوند متعال است (داعی مِنَ الله). این معنا فقط درباره انبیا و ائمه علیهم السلام جاری است که فرستادگان منصوص پروردگار هستند.

احتمال دیگر این است که این تعبیر را به عنوان دعوت کننده «به سوی» خداوند (داعی الی الله) معنا کنیم. در این صورت «داعی الله»، اعم از انبیا و ائمّه علیهم السلام و غیر آنهاست و هرکسی که به سوی خدا فرا بخواند را در برمی گیرد. البته انبیا و رسل و ائمّه علیهم السلام دعوت کنندگانی به سوی خدایند که از سوی او منصوص و منصوب گشته اند. به این ترتیب احتمال اوّل قوی تر است چون خاصّ معصومین و انبیا علیهم السلام می باشد.

چرا هفت لبّیک؟

امّا درباره اینکه چرا هفت بار این تلبیه وارد شده، مرحوم آیه الله شیخ جعفر شوشتری بیان بسیار زیبا و جالبی را ارائه فرموده است. ایشان برای گفتن این هفت لبیک، چهار وجه را برمی شمرند:

وجه اوّل: این است که زائر با حالات مختلف خود به اجابت امام حسین علیه السلام می پردازد:

با «قلب» خود به آن حضرت محبّت می ورزد، با «گوش» خویش مصیبت آن بزرگوار را می شنود، با «چشم» بر سیّدالشّهدا علیه السلام می گرید، با «رأی» خود، به کار یاران و اجابت کنندگان آن حضرت علیه السلام دل می بندد، با «هوی و میل» خویش می طلبد که با آن حضرت باشد، با «بدن» به سوی زیارت امام حسین علیه السلام ره می سپارد و با «زبان» به آن بزرگوار در زیارتش سلام می دهد.