فرهنگ عاشورا صفحه 123

ح

حائر

حائر و حایر،اصطلاحا به حرم سید الشهدا«علیه السلام»گفته می شود و این هم ریشۀ لغوی دارد،هم تاریخی.در لغت،«حائر»جای مطمئنی است که آب در آن نگهداری و جمع می شود:«الموضع المطمئنّ الذی یحار فیه الماء». (1)به معنای سرگردان هم آمده است،از ریشۀ حیران.در قدیم به کربلا«حیر»نیز گفته می شده است.همچنین به معنای منطقۀ بلند و گسترده که از قدیم،محلّ سکونت اقوامی از عرب بوده است.

در اصطلاح فقهی و عبادی،به محدودۀ حرم حسینی و اطراف آن که شامل قبر مطهّر، صحن،رواقها و موزه و...است،چه قسمتهای قدیم و چه جدید،حائر اطلاق می شود.

اقامت در حائر و عبادت در آن فضیلت دارد و نیز از جمله مواردی که مسافر،مخیّر است نمازش را قصر یا تمام بخواند و میان علما محلّ بحث است،حائر ابا عبد اللّه«علیه السلام»است. (2)

برخی هم حدّ حایر را همان محدودۀ حرم دانسته اند،نه بیشتر.حایر حسینی بسیار مقدّس است و دعا در آنجا مستجاب است.حتّی برخی ائمّه برای شفا به حایر حسینی متوسّل می شدند،از جمله امام هادی«علیه السلام»که بیمار بود،کسی را به حایر امام حسین«علیه السلام»فرستاد،تا آن حضرت را آنجا دعا کند. (3)به اهل کربلا و ساکنان حرم حسینی نیز«حائری»گفته می شود. تناسب تاریخی این نام برای حرم سید الشهدا آن است که وقتی در زمان متوکّل

1- 1) -لسان العرب،سفینه البحار،ج 1،ص 358.
2- 2) -بحار الأنوار،ج 86،ص 88،المزار،شیخ مفید،ص 140.
3- 3) -همان،ج 50،ص 225.