فرهنگ عاشورا صفحه 141

خ

خارجی

عنوانی که از سوی یزید و ابن زیاد به امام حسین«علیه السلام»داده شد.اصل معنای آن به معنای شورشی و یاغی است؛نه اتباع کشورهای بیگانه.این اصطلاح به زمان امیر المؤمنین«علیه السلام»بر می گردد.به نوشتۀ یکی از محقّقان:خروج،صرفا ترک مکّه از سوی امام حسین«علیه السلام»به سوی کوفه نبود،بلکه از زمانی که در جنگ صفّین،عدّه ای بعنوان سرپیچی و تمرّد از فرمان علی«علیه السلام»شورش کردند(و بعدا خوارج نام گرفتند)بوی خاصّی پیدا کرد و این عنوان،بویژه در عراق مفهومی ناپسند یافت.سلطۀ ابن زیاد هم از آغاز،نهضت حسینی را بعنوان«خروج»قلمداد کرد. (1)البته خروج و سر بر تافتن از حکومت و شورش کردن،اگر بر ضدّ حکومت مشروع اسلامی باشد،شورشگران بعنوان«فئۀ باغیه»مهدور الدّم هستند و مبارزه با آنان بعنوان جنگ با متجاوزین داخلی لازم است.ولی اگر این عصیان،بر ضد ستم و طغیان باشد،یک وظیفه است و شورشگران،مجاهدانی ارزشمندند.امام حسین«علیه السلام» نیز دربارۀ امتناع از بیعت با یزید و بیرون آمدن از مدینه و عزیمت به مکّه،از واژه خروج استفاده کرده است(انّی لم اخرج اشرا و لا بطرا...انّما خرجت لطلب الإصلاح)و خروج خود را بعنوان اصلاح طلبی در امّت پیامبر معرّفی کرده است.

یزید،برای مشروعیّت بخشیدن به کار خویش در کشتن حسین«علیه السلام»این عنوان را مستمسک قرار می داد و خود را سرکوب کنندۀ یک شورش بر ضدّ خلیفۀ اسلامی