فرهنگ عاشورا صفحه 143

خرابۀ شام

پس از خطبۀ زینب«علیه السلام»در مجلس یزید که اوضاع را بر ضدّ او متحوّل ساخت،یزید ناچار اهل بیت را در خرابه ای بی سقف جای داد.آنان سه روز در آن خرابه بودند و بر حسین«علیه السلام»نوحه و عزاداری می کردند. (1)رقیّه،دختر خردسال امام حسین«علیه السلام»نیز در همانجا پدر را در خواب دید و پس از بیداری گریه سر داد و سر سید الشهدا را برایش آوردند و با دیدن آن صحنه مرغ جانش پر کشید و جان داد. (2)مدفن رقیّه نیز همانجاست که بعدها حرمی برایش ساختند.(این مسأله از نظر محقّقان مورد بحث و تشکیک قرار گرفته است).

زهرای حزین ز گرد راه آمده بود جبریل،غمین و عذر خواه آمده بود

در کنج خرابه،در میان طبقی خورشید،به مهمانی ماه آمده بود

جغد دلم خرابۀ شام آرزو کند تا با سه ساله دخترکی گفتگو کند

آن کعبه ای که قبلۀ ارباب حاجت است حاجت رواست،هر که به آن قبله رو کند

خرگاه-خیمه گاه

خروج مختار

مختار بن ابی عبیدۀ ثقفی،پنج سال پس از حادثۀ کربلا و یک سال پس از نهضت توّابین،در سال 66 هجری در کوفه قیام کرد.هدف نهضت او خونخواهی حسین«علیه السلام»و انتقام از قاتلان شهدای کربلا و جنایتکاران حادثۀ عاشورا بود.قیام او و خونخواهی اش موجب خرسندی ائمّه بود.از امام باقر«علیه السلام»روایت شده که:«لا تسبّوا المختار فانّه قد قتل قتلتنا و طلب بثأرنا». (3)مختار را ناسزا نگویید،چرا که او قاتلان ما را کشت و به خونخواهی ما برخاست.خلاصه ای از قیام او(طبق نفس المهموم)چنین است:

مختار،در 14 ربیع الاول سال 66 در کوفه قیام کرد و عبد الله بن مطیع را که کارگزار عبد الله بن زبیر بود بیرون نمود.آغاز قیامشان با شعار«یا منصور امت»و«یا لثارات الحسین»بود.درگیریهای سختی در محلّه ها و میدانهای کوفه پیش آمد.گروههایی کشته و گروههایی تسلیم شدند و مختار وارد قصر شد و فردایش برای مردم سخنرانی کرد،

1- 1) -مقتل خوارزمی،ج 2،ص 74،عوالم(امام حسین)ص 414،ریاض القدس،ج 2،ص 292.
2- 2) -در منابع اوّلیه،این مسأله نیامده است؛هر چند مشهور است.
3- 3) -بحار الأنوار،ج 45،ص 343.