فرهنگ عاشورا صفحه 148

خطبه یعنی زن،حریم پاکی است جلوه ای از حجب و از بی باکی است

آنکه مست از بادۀ تلخ شب است آشنا کی با صدای زینب است؟ (1)

خطیب

سخنران.کسی که خطبه می خواند.در کاخ یزید،در حضور اسرای اهل بیت،خطیب دربار به دستور یزید شروع به سخنرانی کرد و به مدح یزید و ناسزا گفتن به علی«علیه السلام»و حسین«علیه السلام»پرداخت.زین العابدین«علیه السلام»بر سر او فریاد کشید که:وای بر تو ای خطیب! خشم خدا را به قیمت خشنودی مخلوق،می خری؟جایگاهت در آتش است«ویلک ایّها الخاطب!اشتریت مرضاه المخلوق بسخط الخالق،فتبوّأ مقعدک من النّار». (2)

خلخال

نوعی زینت ساقۀ پا،حلقه ای از طلا و نقره و امثال آن که در پای کنند، (3) پای برنجن.به نقل فاطمه دختر امام حسین«علیه السلام»،سپاه عمر سعد پس از شهادت امام،به خیمه ها حمله ور شدند و به غارت پرداختند،از جمله دو خلخال،از پاهای او در آوردند و بردند. (4)راوی این نکته و گفتگوهای میان آن غارتگر و دختر امام حسین«علیه السلام»،خود دختر آن حضرت است. (5)

-غارت خیمه ها،گوشواره،فاطمه دختر امام حسین«علیه السلام»

خنجر و حنجر

از این دو کلمه که دارای جناس است،بیشتر در زبان شعر و دربارۀ بریدن سر مطهر امام حسین«علیه السلام»با خنجر شمر یا سنان استفاده می شود.

خندق

خندق،گودالی است که گرداگرد یک شهر یا منطقه می کنند،با عمق و عرضی که برای دیگران،چه سواره یا پیاده غیر قابل عبور باشد و در آن آب یا آتش می افکنند،یا به همان صورت،خالی می گذارند.بعنوان مانعی برای عبور دشمن به منطقۀ خودی و عامل طبیعی بازدارنده از حملۀ مخالف،محسوب می شود.در حادثۀ عاشورا نیز بعنوان یک تاکتیک

1- 1) -بهروز سپید نامه،کیهان 73/5/6.
2- 2) -حیاه الامام الحسین،ج 3،ص 385.
3- 3) - لغت نامه،دهخدا.
4- 4) -بحار الأنوار،ج 45،ص 83.
5- 5) -امالی صدوق،ص 140.