فرهنگ عاشورا صفحه 157

درسهای عاشورا

حادثۀ عاشورا،بی شک از عظیمترین رخدادهایی بود که در تاریخ بشری موجی عظیم پدید آورد و مسلمانان و غیر مسلمانان را با ارزشهای متعالی و مفهوم حیات هدفدار آشنا ساخت و انگیزه های مبارزه برای حفظ کرامت انسان و نفی سلطۀ ستم را در انسانها ایجاد کرد،یا تقویت نمود.هر اندازه که مسلمانان و انسانها با درسهای نهفته در آن حرکت خونین و عمیق آشناتر شده،از آن بهره برده اند،به همان میزان عزّتمند و بزرگوار زیسته و پایه های حکومت طاغوتها را لرزانده اند.درسهایی که از عاشورا می توان گرفت،در سخنان امام حسین«علیه السلام»و یارانش،عملکرد و روحیات آنان،تأثیر آن واقعه در فکر و زندگی مسلمانان و ماندگاری آن حماسه و آثارش در طول زمان نهفته است و کسی که بدقّت در مجموعۀ این واقعه بنگرد،با این درسها آشنا می شود.در این فرهنگنامه،در ذیل عنوانها و مدخلهای متعدّدی به شکلهای گوناگون به اینگونه درسها و آموزشهای عاشورایی اشاره شده است.از جمله به این موضوعات مراجعه شود:آثار و نتایج نهضت عاشورا،آزادگی،اهداف نهضت عاشورا،ایثار،بصیرت،بلا و کربلا،تاکتیکهای نظامی- تبلیغی،جهاد،رمز جاودانگی عاشورا،زندگی،زیارت،شعارهای عاشورا،شهادت طلبی، شیعۀ امام حسین«علیه السلام»،عاشورا در نظر دیگران،عاشورا و امر به معروف،عاشورا و سقیفه، صبر،علی الإسلام السلام،فتح،فتوّت،فرهنگ عاشورا،فوز،قربانی،کلّ یوم عاشورا، ماهیّت قیام کربلا،مدایح و مراثی،نماز،نهضت یا شورش،وارث،وفا،هجرت،هل من ناصر،هیهات منّا الذّلّه،یا فتح یا شهادت،یا لیتنا کنّا معک و...برخی عنوانهای دیگر.

دروازۀ ساعات

نام یکی از دروازه های ورودی دمشق،که اسرای اهل بیت را از آنجا وارد شهر کردند، همراه سر مطهّر امام حسین«علیه السلام».در حالی که مردم به شادمانی و پایکوبی و طبل زنی مشغول بودند.نام آن دروازه«باب ساعات»بود. (1)آن دروازه،یکی از دروازه های شرقی آن شهر بود که راه حلب و کوفه به این دروازه ختم می گردید.هنگامی که اسیران به دروازۀ شام رسیدند،از شدّت ازدحام جمعیّت و مانور لشکر بنی امیّه،ساعتها قافلۀ اسرا در کنار دروازۀ شام توقّف کرد.لذا شیعیان این دروازه را«باب ساعات»نامیدند.