فرهنگ عاشورا صفحه 158

در عصر حاضر،باب ساعات را«باب توما»می نامند و آثاری از این دروازۀ قدیمی باقی مانده است و امروزه باب توما از محلّه های مسیحی نشین شهر دمشق است و نسبت به نقاط دیگر شهر،از هم پاشیده تر و کثیف تر به نظر می رسد. (1)

درید

نام پرچمدار سپاه عمر سعد در روز عاشورا است.

دستان بریده

یا دستهای قلم شده.منظور دو دست علمدار کربلا ابا الفضل«علیه السلام»است که چون روز عاشورا برای آوردن آب به خیمه ها،به سوی فرات رفت،در درگیری با کمین نیروهای دشمن،ابتدا دست راستش از کار افتاد و با رجز«و الله ان قطعتموا یمینی...»می کوشید تا آب را به خیمه ها برساند.دست چپش هم قطع شد.وی به رجز و مبارزه ادامه داد تا به شهادت رسید.در مرثیه ها برای بی دستی علمدار رشید عاشورا،جایگاه خاصّی است و از زبان حال مادرش«ام البنین»هم نوحه ها خوانده می شود.

کاش می گشتم فدای دست تو تا نمی دیدم عزای دست تو

خیمه های ظهر عاشورا هنوز تکیه دارد بر عصای دست تو

از درخت سبز باغ مصطفی تا فتاده شاخه های دست تو

اشک می ریزد ز چشم اهل دل در عزای غم فزای دست تو

یک چمن گلهای سرخ نینوا سبز می گردد به پای دست تو

در شگفتم از تو ای دست خدا چیست آیا خونبهای دست تو؟ (2)

-عباس بن علی،فرات

دسته های عزاداری

دسته:گروهی از مردم که در جایی گرد آیند و یا با هم حرکت کنند و کاری را انجام دهند.گروهی که با تشریفات خاصّی در خیابانها و کوچه ها حرکت می کنند و با هم اشعاری خوانند؛برای اقامۀ عزاداری سید الشهدا و ائمّۀ دیگر. (3)حرکتشان بصورت

1- 1) -دایره المعارف تشیّع،ج 3،ص 12.(به نقلی،توقف سه ساعتۀ آنان یکی از درهای قصر بود و به آن «باب الساعات»گفتند.ریاض القدس،ج 2،ص 294 به نقل از منتخب طریحی).
2- 2) -صادق رحمانی.
3- 3) -فرهنگ فارسی،معین.