فرهنگ عاشورا صفحه 159

سینه زنی یا زنجیر زنی است.رواج آن بیشتر در عصر صفویه شکل گرفت.

اینگونه دستجات،برای خود نشانه و علامت و توغ و پرچم مخصوص و گاهی نام ویژه ای داشته اند و با نوعی سازماندهی مردمی در ایام عاشورا و روزهای دیگر به سوگواری می پرداختند.این مراسم،بویژه در عراق و شهرهایی چون نجف و کربلا، ریشه دارتر بوده است.مرحوم کاشف الغطاء می نویسد:«آغاز بیرون آمدن دسته های عزاداری برای سید الشهدا،پیش از هزار سال،در زمان«معزّ الدّوله»و«رکن الدّوله»بود،که دسته های عزاداران در حالی که برای حسین«علیه السلام»ندبه می کردند و شب،مشعلهایی به دست داشتند،بغداد و راههایش یکباره پر از شیون شد...این در قرن چهارم بود.و اگر بیرون آمدن این موکبها در راهها نبود،هدف و غرض از یادآوری حسین بن علی«علیه السلام»از بین می رفت و ثمره فاسد می شد و راز شهادت حسین بن علی«علیه السلام»منتفی می گشت.» (1)

«موکب»یا«مواکب حسینی»نیز به همین حرکتهای جمعی بصورت عزاداری و پیمودن راهی با حالت عزا گفته می شود که در عراق،بویژه در ایّام اربعین رواج و شور بیشتری دارد.در روزهای تاسوعا و عاشورا نیز در همۀ شهرها و روستاهای شیعه نشین رواج دارد.برخی از این دسته ها،تاریخچه ای طولانی و گاهی مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ«طویرج»در کربلا)که در نسلهای پیاپی،سنّتهای خویش را حفظ می کنند. (2)

دسته های عزاداری،نوعی تشکّل و سازماندهی را تمرین می دهد که بر محور امام حسین«علیه السلام»است.این دسته ها و هیئتها،در افراد احساس مسئولیت و شخصیّت و اعتماد به نفس را تقویت می کند و به آنان نظم و نظام می بخشد،آن هم با محتوایی مقدس و آدابی خالصانه و عاشقانه و بدون حاکمیّت زور و اعمال قدرت.

-هیئت،عزاداری،سینه زنی

دشت کربلا-کربلا

دعبل خزاعی

ابو علی،دعبل بن علی بن رزین خزاعی کوفی،سرایندۀ قصیده معروف«مدارس آیات»در سوگ مظلومیّت امامان شیعه.وی که از مرثیه سرایان بزرگ عاشورا به حساب