فرهنگ عاشورا صفحه 161

دم

در اصطلاح مرثیه و نوحه خوانی ،بیت و مصرعی که مدّاح و مرثیه خوان می گوید و حاضران آن را تکرار می کنند و همصدا با مداح،دم می گیرند.دم دادن و دم گرفتن از اصطلاحات سینه زنی و نوحه خوانی است.

دمشق

بزرگترین شهر سوریه که از قدیم،موقعیّت و مرکزیّت فرهنگی و تاریخی داشته و پیش از اسلام بنا شده است و اماکن تاریخی آن،گویای تاریخ کهن آن است.مسلمانان در سال 13 هجری آنجا را فتح کردند.معاویه مدّت 31 سال در آنجا حکومت کرد.مسجد جامع اموی (1)که از بزرگترین مساجد اسلامی است در این شهر است. (2)

اسرای اهل بیت را پیش یزید در این شهر آوردند.مرقد رقیّه دختر امام حسین نیز در این شهر است.مردم آن دیار در دوره های نخستین اسلام،چون تحت تأثیر تبلیغات شوم معاویه و امویان بودند،نسبت به علی و آل علی«علیه السلام»دیدگاه خصمانه ای داشتند.

برخوردهای شامیان با اسرای کربلا نیز نشان دهندۀ آن بود.

-رقیّه،خرابۀ شام،زینبیّه،شام

دهۀ عاشورا

ده روز اول ماه محرّم را دهۀ عاشورا یا دهۀ محرّم می گویند و در این ایّام مردم اقدام به برپایی عزاداری و مجالس وعظ و مرثیه می کنند و هیئتهای عزاداری و مساجد و تکایا و حسینیه ها رونق و شور بیشتری پیدا می کند و آمادگی برای بزرگداشت عاشورای حسینی پدید می آید.

-عاشورا،محرّم،عزاداری

دیر ترسا-دیر راهب

دیر راهب

نام محلّی در سرزمین شام،که اسیران اهل بیت از آن گذشتند.در این سفر،که اسرا به همراه نیروهای یزیدی به شام برده می شدند،سرهای شهدا نیز همراه قافله بود.در یکی از منزلگاههای راه،به محلّی رسیدند به نام«قنّسیرین»که راهبی در دیری به عبادت مشغول بود.نگاه راهب از صومعه به سر مطهّر امام حسین«علیه السلام»افتاد که نور از آن به آسمان