فرهنگ عاشورا صفحه 2

ضرورت کار

دربارۀ نهضت کربلا،تاکنون بسیار نوشته،سروده و تحقیق شده است و صاحبان فکر و قلم از زوایای مختلف و با دیدهای گونه گون به این حماسه نگریسته اند،بگونه ای که مجموعۀ آثار مربوط به قیام کربلا و مسائل جنبی آن، کتابخانۀ عظیمی را تشکیل می دهد،امّا...همچنان زمینه و میدان برای پژوهش و عرضه های جدید در این باره باز است.بقول«صائب»:

یک عمر می توان سخن از زلف یار گفت در بند آن مباش که مضمون نمانده است

هدف از تدوین این فرهنگنامه،آن بوده که یک مجموعۀ یک جلدی، فشرده،دم دست و کاربردی،حاوی لازم ترین دانستنیها پیرامون موضوعاتی که به آن نهضت جاوید چه در عصر حادثه،چه زمانهای پس از آن تا امروز مربوط می شود،ارائه گردد.از این رو مدخلهای کتاب که به ترتیب الفباست،اشخاص، گروهها،جاها،کتابها،اصطلاحات،سنّتها،شعایر،تعالیم مکتبی و محورهای دیگر را که به نحوی در ارتباط با فرهنگ عاشوراست شامل می شود.

دربارۀ اغلب عنوانهای این فرهنگنامه می توان مقالۀ مبسوط،حتّی جزوه و کتاب نوشت-آنگونه که نوشته اند-لیکن هدف این بوده که در حد اقل عبارات و دور از شرح و بسط غیر ضروری و قلمفرسایی،مفیدترین آگاهیهای لازم به خواننده داده شود.ناگفته نماند در برخی عناوین هم در منابع مختلف مطلب چندانی به دست نمی آید،بخصوص پیرامون بعضی از شهدای کربلا.از این رو آگاهیهای داده شده گاهی بسیار اندک و احیانا غیر کافی است.

تدوین و ارائۀ یک دایره المعارف کامل و شامل،که به چندین مجلّد قطور بالغ گردد،کار یک گروه،آن هم در چند سال و با امکانات پژوهشی گسترده است (همچنانکه طبق اطلاع نگارنده،برخی مراکز در تهران،قم و مشهد چنین انگیزه و انگاره ای دارند و به کار مشغولند)و سالها باید انتظار کشید تا آن تلاشها به ثمر برسد و فیشها کتاب شود.

اگر در این کتاب با برخی کاستیها روبرو شوید،آن را به حساب فردی بودن کار بگذارید.در عین حال از تذکّرات و پیشنهادهای اهل نظر در تکمیل این