فرهنگ عاشورا صفحه 205

سران سپاه کوفه

فرماندهی سپاه انبوهی که ابن زیاد برای جنگ امام حسین«علیه السلام»بسیج کرد،به عهدۀ جمعی از سران بود که عبارت بودند از:حرّ بن یزید ریاحی،کعب بن طلحه،عمر بن سعد، شمر بن ذی الجوشن،یزید بن رکاب کلبی،حصین بن نمیر تمیمی،مضایر بن رهنیۀ مازنی، نصر بن حرشه،شبث بن ربعی و حجار بن ابجر،که هر کدام،چندین هزار نیرو را تحت فرمان داشتند. (1)البته نامهای دیگری چون سنان و عروه بن قیس هم نقل شده است.از جمع یاد شده،حرّ در روز عاشورا به حسین بن علی«علیه السلام»پیوست و در رکاب او شهید شد.

-آمار نهضت کربلا

سرجون

سرجون بن منصور از مسیحیان شام بود که معاویه او را بعنوان مشاور خویش در امر حکومت،استخدام کرده بود.در دورۀ یزید هم چنین نقشی را در دربار یزید داشت و با یزید،همدم و مأنوس بود.با رأی و نظر او بود که یزید،پس از بیعت شیعیان کوفه با مسلم بن عقیل،برای سرکوبی نهضت کوفیان،ابن زیاد را به ولایت کوفه گماشت. (2)

سرجون رومی،سمت دفتر اداری و کاتب بودن را در دربار خلفا،در دورۀ مروان بن حکم و عبد الملک مروان هم داشت و چون برخی کوتاهیها و سهل انگاریها در کار او دیدند،با لطایف الحیلی مثل تغییر دیوان محاسبات از رومی به عربی،او را از کار برکنار کردند. (3)

سرهای شهدا

بریدن سر(چه از مرده و چه از کشته)نوعی مثله به حساب می آید و شرعا حرام است و در زمان رسول خدا«صلی الله علیه و آله»و خلفای بعدی هرگز با کشته های دشمن کافر چنین رفتاری نشد؛تا چه رسد به پیکر شهدای اهل بیت،که سرها را از بدنها جدا کرده،شهر به شهر گرداندند. (4)اولین سری که بریده و به جای دیگر فرستاده شد،در عصر معاویه و سر شهید بزرگوار،عمرو بن حمق خزاعی بود که از یاران با وفای علی«علیه السلام»به حساب می آمد.

این جنایت در عصر امویان در عاشورا تکرار شد.پیش از عاشورا نیز سر مسلم بن

1- 1) -عنصر شجاعت،ج 1،ص 408.
2- 2) -مقتل الحسین،مقرّم،ص 169.
3- 3) -العقد الفرید،ج 4،ص 252.
4- 4) -در زمینۀ بریدن سرهای شهدا و انگیزه های سیاسی دشمن از این جنایت،رجوع کنید به بحث مفصّل و تحلیلی محمد مهدی شمس الدین در کتاب«انصار الحسین»،ص 206 به بعد.