فرهنگ عاشورا صفحه 239

شور زدن

از اصطلاحات خاصّ عزاداری و نوحه خوانی است.وقتی سینه زنی یا زنجیر زنی به نقطۀ اوج خود می رسد،ریتم حرکات و صداها سریعتر و پرشورتر شده،با کلماتی همچون«حسین حسین»و...بر سر و سینه می زنند.گاهی هم کسانی در این حال غش می کنند و از خود بی خود می شوند،آنان را از میان جمع بیرون برده،آب به چهره اش می ریزند تا به خود آید.وقتی دسته های عزادار و زنجیر زن به حال«شور»می رسند،طبلها و سنجها را با شدّت بیشتری به صدا در می آورند.این حالت در عزاداریهای برخی شهرها بیشتر رایج است.

شهادت

حاضر بودن،گواهی دادن،کشته شدن در راه خدا.در فرهنگ قرآنی،از شهادت با تعبیر«قتل فی سبیل الله»یاد شده است: «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ» (1)به کسانی که در راه خدا کشته می شوند،مرده نگویید،بلکه آنان زنده اند،ولی شما درک نمی کنید.نیز،خداوند مشتری اموال و جانهای کسانی است که در راه خدا می جنگند،می کشند و کشته می شوند و پاداش بهشت از خداوند می گیرند: «إِنَّ اللّهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ...» (2)

این فداکاری و از جان گذشتگی در راه خدا و دین،نهایت رستگاری انسان مؤمن است و آنان که جان خویش را بر سر دین می نهند،هم به کامیابی ابدی در آخرت می رسند،هم شهادتشان سرچشمۀ الهام و الگوی فداکاری برای دیگران محسوب می شود.نخستین شهید اسلام،«سمیّه»مادر عمّار یاسر بود که با نیزۀ ابو جهل در زیر شکنجه به شهادت رسید.پس از او نیز مسلمانانی که چه زیر شکنجه ها،چه در جبهه های نبرد با مشرکان و چه در دفاع از حق و مواجهه با حکّام ستمگر جان باخته اند،همواره سرمشق آزادگان خداجوی بوده اند.

در علّت نامگذاری چنین مرگی به«شهادت»،گفته اند:«یا بدان جهت است که فرشتگان رحمت خدا در صحنۀ شهادت حضور می یابند،یا بدان سبب که خدا و رسول،